Η επικίνδυνη επιρροή του Νετανιάχου στον Τραμπ

της Sarah Yerkes

Ένας άνθρωπος με τεράστια επιρροή στις ενέργειες του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Ιράν δεν βρισκόταν στο κέντρο επιχειρήσεων το Σάββατο, όταν οι ΗΠΑ χτύπησαν πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν: ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου. Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς σχέσης τους, οι δύο άνδρες έχουν εναλλαχθεί μεταξύ αμοιβαίου επαίνου και έντονης εχθρότητας. Ωστόσο, παρά ορισμένες πραγματικές και σοβαρές διαφωνίες, πάντα βρίσκουν τον τρόπο να επανέλθουν ο ένας κοντά στον άλλο.

Απόδειξη αυτού είναι οι δηλώσεις του Τραμπ αυτή την εβδομάδα για τη στενή συνεργασία του με τον Νετανιάχου και οι επαίνους του για τις ισραηλινές στρατιωτικές ενέργειες στο Ιράν. Η σχέση τους δεν δείχνει σημάδια των ρηγμάτων που είχαν εμφανιστεί τις τελευταίες εβδομάδες, όταν ο Τραμπ απέκλεισε τον Νετανιάχου από τις τελευταίες συνομιλίες για το Ιράν και από τις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των Αμερικανών ομήρων στη Γάζα. Τώρα, η εξέλιξη της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν η σχέση Τραμπ-Νετανιάχου θα παραμείνει σταθερή — και από το αν ο Ισραηλινός ηγέτης θα καταφέρει να διατηρήσει την επιρροή του στον Αμερικανό πρόεδρο.

Αυτό που θέλει ο Μπίμπι, το παίρνει

Παρόλο που ο Τραμπ μπορεί να πιστεύει ότι αυτός κινεί τα νήματα, έχει ξεκάθαρα και επανειλημμένα επιτρέψει στον εαυτό του να χειραγωγηθεί από τον Νετανιάχου, ιδιαίτερα κατά την πρώτη του προεδρική θητεία. Ίσως το πιο εμφανές παράδειγμα ήταν η απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αναγνωρίσει επίσημα τόσο την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, όσο και τον ισραηλινό έλεγχο στα κατεχόμενα Υψώματα του Γκολάν — χωρίς να πάρει τίποτα σε αντάλλαγμα από το Ισραήλ. Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ήταν ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί στην αμερικανική διπλωματία που πολλές προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν διαφυλάξει, αλλά ο Τραμπ το έδωσε δωρεάν στον Νετανιάχου.

Επιπλέον, το Ισραήλ δεν έχει ποτέ ενδιαφερθεί για διπλωματία με το Ιράν και αντιτάχθηκε ενεργά στην πυρηνική συμφωνία με το Ιράν κατά τη θητεία του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Αυτή η αντίθεση δημιούργησε ρήξη μεταξύ των ΗΠΑ και του Ισραήλ, έως ότου ο Τραμπ αποχώρησε από τη συμφωνία με το Ιράν το 2018 — σύμφωνα με την πρόταση του Νετανιάχου. Πιο πρόσφατα, καθώς ο Τραμπ εμπλέκεται σε δικές του διαπραγματεύσεις με το Ιράν, οι επαναλαμβανόμενες ισχυροποιήσεις του Νετανιάχου ότι το Ιράν εξαπατούσε τον Τραμπ και ότι η στρατιωτική επιλογή ήταν απαραίτητη, ώθησαν τον πρόεδρο να αγνοήσει τους δικούς του συμβούλους και μέλη του κόμματός του, οι οποίοι επέμεναν ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να συμμετέχουν σε στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ.

Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα ξεκάθαρα όταν ο Τραμπ απέρριψε την εκτίμηση της Διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Τούλσι Γκάμπαρντ, ότι το Ιράν δεν εργαζόταν ενεργά για την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου. Το γεγονός ότι ο Τραμπ προτίμησε τις πεποιθήσεις του Νετανιάχου αντί των ευρημάτων της αμερικανικής κοινότητας πληροφοριών είναι μια σαφής ένδειξη της επιρροής του Ισραηλινού πρωθυπουργού.

Για να κατανοήσει κανείς την προσέγγιση του Νετανιάχου, πρέπει να θυμάται ότι αυτή η εκστρατεία είναι ζήτημα επιβίωσης για τον Ισραηλινό ηγέτη, κάνοντάς τον πιο πρόθυμο να πάρει μεγάλα ρίσκα για να εξασφαλίσει μια ισραηλινή νίκη. Η δημοτικότητά του στο ισραηλινό κοινό έπεσε κατακόρυφα μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και τον επακόλουθο πόλεμο στη Γάζα. Αν και κατάφερε να ανακτήσει μέρος της υποστήριξης, πρόσφατα επέζησε οριακά μιας προσπάθειας διάλυσης της Κνεσέτ. Μια νίκη εναντίον του Ιράν — είτε σημαίνει την εξουδετέρωση των πυρηνικών δυνατοτήτων του Ιράν, είτε την πτώση του καθεστώτος (κάτι που είναι πολύ λιγότερο πιθανό) — θα βοηθούσε να ενισχυθεί η φήμη του ως "κύριος Ασφάλεια" και θα μπορούσε να πείσει τους Ισραηλινούς ότι πρέπει να τον κρατήσουν στην ηγεσία.

Καθώς ο Νετανιάχου και ο Τραμπ πλησιάζουν, το MAGA σπάει

Δεν είναι μόνο η Γκάμπαρντ που ο Τραμπ αγνόησε. Σχεδόν όλοι οι πιο στενοί σύμβουλοί του — ο Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο Υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ — έχουν δημόσια προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα αλλαγής καθεστώτος και να τονίσουν ότι ο τελικός στόχος των ΗΠΑ είναι η καταστροφή των πυρηνικών φιλοδοξιών του Ιράν. Ωστόσο, ο λόγος του Τραμπ στη δημόσια σφαίρα και στα social media έχει επανειλημμένα αντιφάσκει με αυτόν του υπουργικού του συμβουλίου. Επίσης, απέρριψε τις δηλώσεις του Υπουργείου Άμυνας ότι είναι πολύ νωρίς για να αξιολογηθεί η επιτυχία των επιθέσεων της Κυριακής, επιμένοντας ότι οι ΗΠΑ έχουν καταστρέψει ολοκληρωτικά τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν — παρά την έλλειψη στοιχείων που να υποστηρίζουν τον ισχυρισμό του.

Επιπλέον, οι πιο φανατικοί σύμμαχοί του στο Κογκρέσο, όπως η Βουλευτής Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, έχουν επικρίνει τις αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις, τονίζοντας ότι ο Τραμπ κατέβηκε ως υποψήφιος με την υπόσχεση να τερματίσει τους πολέμους, όχι να τους ξεκινήσει. Μερικοί Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο προσπαθούν επίσης να διεκδικήσουν τις εξουσίες τους σύμφωνα με το Άρθρο I του Συντάγματος, χαρακτηρίζοντας τις επιθέσεις ως κήρυξη πολέμου, η οποία μπορεί να γίνει μόνο από το Κογκρέσο. Ωστόσο, τίποτα τα τελευταία πέντε μήνες δεν δείχνει ότι ο Τραμπ θα δεσμευτεί από τις κανονικές διαδικασίες ή πολιτικές των ΗΠΑ — ή ότι το Κογκρέσο θα ενεργήσει.

Τι ακολουθεί;

Ο Τραμπ ήταν ξεκάθαρος από την πρώτη του θητεία ότι η εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν ήταν ένας από τους βασικούς του στόχους, αλλά δεν είναι σαφές αν είναι ικανοποιημένος με την έκταση και την επιτυχία των αμερικανικών ενεργειών. Η ιρανική επίθεση στη βάση Αλ Ουντέιντ στο Κατάρ σηματοδοτεί μια κλιμάκωση — έστω και ήπια — παρά μια στροφή προς τη διπλωματία, αλλά η αρχική αντίδραση του Τραμπ στην επίθεση (που δεν προκάλεσε αμερικανικές ή καταριανές απώλειες) ήταν ειρηνική, όχι πολεμική.

Είναι σαφές, ωστόσο, ότι ο Νετανιάχου δεν έχει τελειώσει με το Ιράν. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας συνεχίζουν τις επιθέσεις σε ιρανικούς στόχους, παρά τις ενδείξεις για εκεχειρία, και δεν περιορίζονται στις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Μιλώντας με δημοσιογράφους το πρωί της Τρίτης, ο Τραμπ έδειξε εμφανή δυσαρέσκεια για τη συνέχιση των ισραηλινών επιθέσεων. Αλλά αν η ιστορία μπορεί να μας διδάξει κάτι, είναι ότι αν ο Νετανιάχου θέλει οι ΗΠΑ να παραμείνουν στον πόλεμο, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να το πετύχει.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου