H αποφασιστικότητα των Ουκρανών παραμένει ακλόνητη μετά από τρία χρόνια πολέμου

Της Yuliya Bidenko

Η διεθνής προσοχή την περασμένη εβδομάδα επικεντρώθηκε στη "πόλεμο των λέξεων" μεταξύ των προέδρων των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, Ντόναλντ Τραμπ και Βολοντίμιρ Ζελένσκι, οι οποίοι έγιναν όλο και πιο προσωπικοί και σκληροί ο ένας προς τον άλλο. Ωστόσο, η ουκρανική κοινωνία παρουσιάζει αξιοσημείωτα σημάδια ανθεκτικότητας, παρά την κούραση από τον πόλεμο και την αυξημένη πίεση που ασκείται από τις ΗΠΑ, μια από τις πιο έμπιστες συμμάχους της.

Ο Τραμπ επιτέθηκε στον Ζελένσκι, αποκαλώντας τον "δικτάτορα" και ισχυριζόμενος εσφαλμένα ότι έχει ποσοστό αποδοχής μόλις 4%, ενώ η απειλή μιας βιαστικής συμφωνίας κρέμεται από τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη των Ουκρανών στον πρόεδρό τους έχει αυξηθεί κατά αρκετά ποσοστιαία σημεία από τον Δεκέμβριο του 2024, φτάνοντας στο 57% ή 65% τον Φεβρουάριο του 2025, ανάλογα με τη δημοσκόπηση.

Αυτή η αύξηση δεν είναι απλώς ένας δείκτης των πιθανοτήτων του Ζελένσκι για μια μακροχρόνια πολιτική καριέρα, αλλά δείχνει πώς οι Ουκρανοί συνεχίζουν να ενώνονται γύρω από την εθνική τους σημαία, τρία χρόνια μετά την πλήρης ρωσική εισβολή στη χώρα τους. Ο πρώην αρχηγός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και σημερινός πρέσβης της Ουκρανίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, Βαλέρι Ζαλούζνι, είναι πλέον πιο δημοφιλής στις δημοσκοπήσεις από τον Ζελένσκι.

Η επίδραση αυτής της ανθεκτικότητας στην ικανότητα του ουκρανικού λαού να καθορίζει τα αποτελέσματα στο πεδίο της μάχης δεν πρέπει να υποτιμάται, παρά την τεράστια πίεση των ΗΠΑ για μια γρήγορη εκεχειρία. Η απόφαση του Τραμπ να συναντηθεί διμερώς με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς να συμπεριλάβει την Ουκρανία ή τους Ευρωπαίους, θα μπορούσε να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον ουκρανικό λαό.

Η προσπάθεια των ΗΠΑ να πιέσουν την Ουκρανία να υπογράψει τα δικαιώματα στα σπάνια μέταλλα—υπό την απειλή της διακοπής του ζωτικής συστήματος επικοινωνίας Starlink—σε αντάλλαγμα για την βοήθεια που έχει παρασχεθεί μέχρι σήμερα, χωρίς δεσμεύσεις για μελλοντικές εγγυήσεις ασφαλείας, έχει θυμίσει στους Ουκρανούς τη σοβιετική αποικιοκρατία που υπέστησαν.

Αντίθετα με τις ισχυρισμούς του Τραμπ, οι περισσότεροι Ουκρανοί δεν επιμένουν να διεξαχθούν εκλογές τώρα. Στην πραγματικότητα, η πλειοψηφία του κοινού—63%—υποστηρίζει τη διεξαγωγή εκλογών, τόσο προεδρικών όσο και βουλευτικών, μόνο όταν τελειώσει ο πόλεμος.

Σε αντίθεση με κάποιες άλλες μετασοβιετικές χώρες, η Ουκρανία έχει διεξάγει πολύ ανταγωνιστικές εκλογές από την ανεξαρτησία της το 1991. Και διαθέτει μια ισχυρή, δημοκρατικά ζωντανή κοινωνία των πολιτών.

Η διαρκή ενότητα των Ουκρανών απέναντι στις προσπάθειες της Ρωσίας να τους υποτάξει, και η προσκόλλησή τους σε μια δημοκρατικά πλουραλιστική πολιτεία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

Πρώτον, η Ουκρανία είναι μια οριζόντια οργανωμένη κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων που διέφυγαν από τη δουλεία ή τη φτώχεια των αυτοκρατοριών από τον δέκατο έβδομο αιώνα. Έχοντας βιώσει αποικιακή κυριαρχία για αιώνες, οι Ουκρανοί ανέπτυξαν δύο βασικά χαρακτηριστικά: δυσπιστία απέναντι στις κάθετες θεσμικές δομές εξουσίας, και την ικανότητα να επιβιώνουν και να ενώνονται στις πιο κρίσιμες στιγμές.

Δεύτερον, η προσκόλληση των Ουκρανών στη δημοκρατική συμμετοχή ενισχύθηκε από τις επαναστάσεις του 2004 και του 2014. Παρά τη βίαιη αντίδραση, τους έδειξε επίσης ότι οι άνθρωποι έχουν δύναμη και μπορούν να αποφασίσουν για το μέλλον.

Η μεταρρύθμιση της αποκέντρωσης που ξεκίνησε το 2015–20 έχει αυξήσει την πολιτική συμμετοχή σε τοπικό επίπεδο και ενίσχυσε τους τοπικούς φορείς. Ως αποτέλεσμα, οι κοινότητες που απελευθερώθηκαν το 2022 μπόρεσαν να ανακάμψουν γρήγορα, εμπλέκοντας κατοίκους, επιχειρήσεις και ξένους δωρητές.

Τρίτον, η πλειοψηφία των Ουκρανών αντιλαμβάνεται τη Ρωσία ως υπαρξιακή απειλή. Η κατοχή της Κριμαίας και του Ντονμπάς από τη Ρωσία, οι προσπάθειές της να καταλάβει το Χάρκοβο και την Οδησσό το 2014, καθώς και η πλήρης εισβολή το 2022 και οι μαζικές καταστροφές, τα στρατόπεδα βασανιστηρίων και οι μαζικοί τάφοι έχουν ενισχύσει αυτή την αντίληψη και έχουν βοηθήσει τους Ουκρανούς να διαμορφώσουν μια πραγματική εθνική ταυτότητα.

Ωστόσο, η ουκρανική ανθεκτικότητα αντιμετωπίζει πολιτικές, οικονομικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις.

Σε πολλές περιπτώσεις, τα στοιχεία που ενώνουν και διαιρούν τους Ουκρανούς συχνά αντικατοπτρίζουν το ένα το άλλο.

Για παράδειγμα, η πάλη κατά της διαφθοράς και η οικονομική ευημερία λειτουργούν ως ενωτικές δυνάμεις, ενώ η αυξανόμενη διαφθορά και η οικονομική παρακμή συμβάλλουν στη διαίρεση. Επιπλέον, η μεταπολεμική ανάκαμψη και η ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ως εγγυήσεις μακροπρόθεσμης ασφάλειας, θεωρούνται βασικοί παράγοντες που ενισχύουν την ενότητα μεταξύ των Ουκρανών.

Αλλά παρά το τεράστιο στρες που προκαλεί ο πόλεμος και τις διαφορετικές απόψεις για το πώς να διαπραγματευτούν καλύτερα για να τερματιστεί η σύρραξη, οι περισσότεροι πολίτες—71%—παραμένουν αισιόδοξοι για το μέλλον της Ουκρανίας και η πλειοψηφία—69%—συνεχίζει να πιστεύει στην ικανότητα της Ουκρανίας να αποκρούσει μια ρωσική επίθεση. Ενώ υπήρξαν περιστασιακές δυσαρέσκειες με τη διαχείριση του πολέμου από τον Ζελένσκι από τον Φεβρουάριο του 2022, οι ένοπλες δυνάμεις παραμένουν το πιο έμπιστο εθνικό ίδρυμα. Ο στρατός θεωρείται ως μια κεντρική πηγή ελπίδας και αισιοδοξίας, καθώς και ως καταλύτης για την ενεργό πολιτική συμμετοχή των πολιτών στο μέλλον, μόλις επιτευχθεί η ειρήνη.

Συνεντεύξεις με Ουκρανούς στις περιοχές των πρώτων γραμμών του Ντονμπάς και του Χάρκοβου αποκαλύπτουν ότι παραμένουν ακλόνητοι στον αγώνα τους ενάντια στη ρωσική κατοχή, παρά την αδιαμφισβήτητη κούραση και την ολοένα και εντεινόμενη αίσθηση προδοσίας από τις ΗΠΑ. Σε συνέχεια της ευρηματικότητας που έχουν επιδείξει οι Ουκρανοί από την αρχή του πολέμου, κάποιοι αρχίζουν να εργάζονται πάνω στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής λύσης στο Starlink.

Για τους Ουκρανούς, η επιλογή είναι μεταξύ του να συνεχίσουν να πολεμούν για την κυριαρχία και την ανεξαρτησία τους ή να υποταχθούν σε μια αυτοκρατορική, γενοκτονική ρωσική επιχείρηση.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου