Πιο δύσκολη απ’ όσο φαίνεται η ενότητα της ΕΕ έναντι του Τραμπ

Στην πρόσφατη σύνοδο των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βαρσοβία, το όλο ζήτημα της ευρωπαϊκής ενότητας άρχισε να εμφανίζει ρωγμές.

Καθώς υπουργοί και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συζητούσαν ανά ομάδες, εκπονούσαν στρατηγικές και περιστασιακά σταματούσαν για πιάτα με ψητή πάπια, τουρσί και καπνιστό ζαμπόν, στις δημόσιες διακηρύξεις τονιζόταν η σημασία της μίας και ενιαίας φωνής της Ένωσης των 27 κρατών - μελών όταν αντιμετωπίζει την Ουάσιγκτον του Ντόναλντ Τραμπ.

"Για να επιτευχθεί μια ισορροπημένη συμφωνία, η ενότητα των Ευρωπαίων, όπως φαίνεται από τέτοιες συναντήσεις, είναι απολύτως απαραίτητη", δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρ.

Το μήνυμα; Ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί ο ιδιόρρυθμος πρόεδρος των ΗΠΑ να προσπαθήσει να συνάψει μια ξεχωριστή συμφωνία με κάθε χώρα σε εθνικό και όχι ευρωενωσιακό επίπεδο, καμία δεν πρέπει να βαδίσει σε αυτή την κατεύθυνση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα φροντίσει για όλα. Είναι δουλειά της Επιτροπής - και είναι νόμος, καθώς ο εκτελεστικός βραχίονας του μπλοκ των 27 είναι υπεύθυνος για τις εξωτερικές εμπορικές σχέσεις. "Χρειαζόμαστε μια πραγματικά ευρωπαϊκή απάντηση", δήλωσε ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών Andrzej Domanski, οικοδεσπότης της εκδήλωσης, καθώς η Πολωνία κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ.

Στις αίθουσες συνεδριάσεων και στους διαδρόμους, ωστόσο, η διάθεση ήταν πιο διστακτική, με αντικρουόμενες προτάσεις από αξιωματούχους που ένιωθαν ανήσυχοι και "μαστιγωμένοι" από τις διαπραγματευτικές τακτικές του Τραμπ, σύμφωνα με άτομα που ζήτησαν να μην κατονομαστούν. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ τελικά επέπληξε τους υπουργούς για τις υπερβολικές ρητορείες τους και τους κάλεσε να αφήσουν τις Βρυξέλλες να ηγηθούν, συνέχισαν οι ίδιες πηγές.

Προσεκτικά

Οι διαφορές έκαναν πάντως περιστασιακά την εμφάνισή της σε δημόσια θέα στον "αυστηρό" χώρο διεξαγωγής της εκδήλωσης, το Πολωνικό Στρατιωτικό Μουσείο, του οποίου οι μεσαιωνικές πανοπλίες και τα άρματα μάχης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπενθύμιζαν τον πόλεμο στην κοντινή Ουκρανία και τη γειτνίαση της Πολωνίας με τις πρώτες γραμμές της ένοπλης σύγκρουσης. Αν και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει υποστηρίξει την ιδέα των αυξημένων εισφορών στους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ εάν αποτύχουν οι συνομιλίες με τον Λευκό Οίκο, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Jörg Kukies υποστήριξε αντίθετη θέση, καθώς η Ευρώπη δεν διαθέτει ισχυρούς εγχώριους ανταγωνιστές των αμερικανικών εταιρειών. 

"Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τους ψηφιακούς φόρους", είπε στη Βαρσοβία. "Σε πολλούς τομείς ψηφιακών υπηρεσιών, αν εξετάσετε π.χ. τα κέντρα δεδομένων και το cloud, απλά δεν υπάρχουν επαρκείς εναλλακτικές λύσεις".

Η ΕΕ, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, έχει συγκλονιστεί από τη στάση του Τραμπ γύρω από τους δασμούς και το εμπόριο. Στις 2 Απριλίου το βράδυ, το μπλοκ άκουσε για μια εισφορά 20% σε όλα τα αγαθά του που εισάγονται στις ΗΠΑ. Στη συνέχεια, ο Τραμπ άλλαξε γνώμη και είπε ότι η Ευρώπη (και δεκάδες άλλοι εμπορικοί εταίροι) θα δει τουλάχιστον προσωρινά ένα πιο ήπιο -και πάλι όμως ενοχλητικό- ποσοστό δασμού 10% στα περισσότερα αγαθά, με υψηλότερες εισφορές στα αυτοκίνητα, τον χάλυβα και το αλουμίνιο.

Από τότε που ο Τραμπ ανέλαβε ξανά την προεδρία των ΗΠΑ, τα μέλη της ομάδας του έχουν καταστήσει ξεκάθαρη την περιφρόνησή τους για τους Ευρωπαίους συμμάχους της Αμερικής. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι η ΕΕ δημιουργήθηκε για να "γ…" τις ΗΠΑ και ο αντιπρόεδρος της χώρας, JD Vance, εξέφρασε την ωμή αντιπάθειά του για τους Ευρωπαίους σε συνομιλία του στο Signal που κοινοποιήθηκε κατά λάθος σε δημοσιογράφο.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ έχουν λόγους να ανησυχούν για τη διατήρηση ενός ενιαίου μετώπου. Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι - η οποία έχει θερμάνει τις σχέσεις της με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και τον Elon Musk τον τελευταίο καιρό - πραγματοποίησε επίσκεψη στην Ουάσιγκτον την εβδομάδα πριν το Πάσχα, με στόχο τη διαπραγμάτευση μιας δασμολογικής ελάφρυνσης απευθείας με τον Τραμπ. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέμεινε ότι το ταξίδι έγινε σε συντονισμό με τις Βρυξέλλες, ο Γάλλος υπουργός Βιομηχανίας Μαρκ Φεράτσι προειδοποίησε για κινδύνους υπονόμευσης της ενότητας. "Η Ευρώπη είναι ισχυρή μόνον εάν είναι ενωμένη", δήλωσε στο ραδιόφωνο FranceInfo την περασμένη εβδομάδα. "Αν αρχίσουμε τις διμερείς συνομιλίες, η δυναμική που υπάρχει αυτή τη στιγμή θα καταλήξει να διαρραγεί".

Ευκαιρία

Ο Paschal Donohoe, υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας και πρόεδρος του Eurogroup, ενός μικρότερου κύκλου υπουργών Οικονομικών από χώρες που χρησιμοποιούν ως κοινό νόμισμα το ευρώ, αναφέρει ότι είναι σημαντικό για την ΕΕ να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που της θέτουν οι ΗΠΑ με αναλογικό τρόπο, αλλά και ότι πρέπει επίσης να προετοιμάσει ένα Σχέδιο Β για να καταστήσει την Ευρώπη λιγότερο εξαρτημένη από τις ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει την παύση των 90 ημερών στους δασμούς των ΗΠΑ για να βρει μια εναλλακτική λύση με τον πρόεδρο Τραμπ.

Περιγράφοντας το "διάλειμμα" αυτό ως "παράθυρο ευκαιρίας", ο επικεφαλής του Eurogroup είπε ότι οι Βρυξέλλες "θα δουν αν μπορούμε να εντοπίσουμε μια εναλλακτική μέσω διαπραγματεύσεων για να αποφύγουμε έναν δρόμο που θα μας οδηγήσει όλους σε έναν κόσμο χαμηλότερης ανάπτυξης, υψηλότερου πληθωρισμού, με πολλούς κινδύνους για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει τα τελευταία χρόνια".

"Προς το παρόν, η εστίασή μας είναι στη διαπραγμάτευση, για να αποφύγουμε τα χειρότερα", κατέληξε ο Donohoe. "Μπορούμε να αποκλιμακώσουμε τη σημερινή κρίση, να βρούμε ένα νέο αποτέλεσμα, ένα καλύτερο σημείο από εκείνο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα; Παράλληλα με αυτό, πρέπει να αξιολογήσουμε τις εμπορικές σχέσεις που έχουμε με άλλα μέρη του κόσμου".

Απόδοση - Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος