Οι μεγάλες εταιρείες αγαπούν την προβλεψιμότητα και η κύρια οικονομική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ είναι το χάος. Είτε πρόκειται για την απειλή νέων, απότομα επιβαλλόμενων δασμών είτε για πράξεις αντιποίνων, οι διευθύνοντες σύμβουλοι και τα προσεκτικά σχεδιασμένα πλάνα τους θα υπόκεινται ξανά στις ιδιοτροπίες ενός ηγέτη που έχει βάλει στόχο να αναδιαμορφώσει το οικονομικό τοπίο στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να μειώσει ριζικά τους ρυθμιστικούς περιορισμούς, κάτι που αρέσει στις εταιρείες, όπως όμως έδειξε η πρώτη του προεδρία, η τάση του να καταργεί κανόνες μπορεί ενίοτε να ξεφεύγει από τα όρια. Πριν τον Τραμπ, οι σύγχρονοι πρόεδροι των ΗΠΑ δεν απειλούσαν ποτέ δημόσια ότι θα τιμωρήσουν τις εταιρείες που αρνούνταν να ακολουθήσουν τις παραινέσεις τους. Κατά την πρώτη του διακυβέρνηση, αυτό ήταν σχεδόν εβδομαδιαία πρακτική. Ακόμη κι αν σπάνια τις έκανε πράξη, οι απειλές του ήταν αποσταθεροποιητικές.
Μεγάλο μέρος του εταιρικού κατεστημένου δεν επιθυμούσε άλλα τέσσερα χρόνια τέτοιου χάους. Οι πρώην διευθύνοντες σύμβουλοι της DuPont, της Ford και της PepsiCo ήταν μεταξύ εκείνων που υπέγραψαν επιστολή πριν από τις εκλογές στην οποία εξέφραζαν την επιθυμία να δουν τον Τραμπ να χάνει. Πολλοί σημερινοί ηγέτες επιχειρήσεων έτρεφαν τα ίδια συναισθήματα, ήταν ωστόσο αρκετά έξυπνοι ώστε να μην τα εκφράσουν δημόσια. Μετά τη νίκη Τραμπ, τα "μεγάλα συγχαρητήρια" άρχισαν να γεμίζουν το κοινωνικό δίκτυο του Έλον Μασκ, X, κυρίως από στελέχη τεχνολογίας που υπήρξαν συχνά στόχοι της οργής του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ.
Υπάρχει μια αίσθηση μεταξύ των επιχειρηματικών ηγετών που μίλησαν στο Bloomberg Businessweek ότι η δεύτερη θητεία Τραμπ θα είναι εξίσου "συναλλακτική" με την πρώτη. Το εγχειρίδιο θα απαιτήσει επίθεση γοητείας των ανώτατων εταιρικών στελεχών προς τον Λευκό Οίκο και την έκδοση δελτίων Τύπου σε γραμμή "Πρώτα η Αμερική" που θα ανακοινώνουν, για παράδειγμα, ένα νέο εργοστάσιο στις ΗΠΑ (ανεξάρτητα από το αν θα είναι πραγματικά νέο ή όχι). Ένα καλό παράδειγμα ήταν το 2019, όταν ο CEO της Apple, Τιμ Κουκ, άσκησε επιτυχώς πιέσεις στον Τραμπ κατά τη διάρκεια δείπνου στο θέρετρο Μπέντμινστερ του Νιου Τζέρσεϊ, προκειμένου να εξαιρεθούν από τους δασμούς πολλές από τις κινεζικές εισαγωγές της εταιρείας. Σε αντάλλαγμα, ο Κουκ επέτρεψε στον Τραμπ να λάβει εύσημα για το άνοιγμα εργοστασίου στο Ώστιν που συναρμολογούσε υπολογιστές (μολονότι αυτό είχε ανοίξει επί Μπαράκ Ομπάμα) και για μια πανεπιστημιούπολη αξίας 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων που η εταιρεία είχε έτσι κι αλλιώς δρομολογήσει.
Η ιστορία της Boeing προσφέρει μια προειδοποίηση. Ο Τραμπ πέτυχε η εταιρεία να προσφέρει έκπτωση στον στόλο του Air Force One κατά την τελευταία του προεδρία, κάτι για το οποίο καυχήθηκε σε συνέντευξή του στο Bloomberg τον Οκτώβριο. Εκείνο που δεν είπε ήταν ότι η Boeing "έγραψε" ζημιές σχεδόν 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων επί συμβολαίου περίπου 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς αντιμετώπισε υπερβάσεις κόστους και καθυστερήσεις. Ο Τραμπ θέλει επίσης να βάψει τα αεροπλάνα κόκκινα, άσπρα και μπλε, κάτι που πρότεινε κατά την τελευταία του προεδρία - παρόλο που η Πολεμική Αεροπορία απέρριψε την ιδέα, λέγοντας ότι τα σκούρα χρώματα αυξάνουν τον κίνδυνο υπερθέρμανσης των εξαρτημάτων και θα μπορούσαν να απαιτήσουν τροποποιήσεις ψύξης που θα αύξαναν περαιτέρω το κόστος και τον χρόνο παραγωγής.
Οι περισσότερες εταιρείες έχουν μάθει από το λάθος της Boeing και όσες έχουν αρκετή επιρροή ή τους σωστούς λομπίστες αναμένουν ότι θα αποφύγουν την καταστροφή. Επιπλέον, με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στα δύο σώματα του Κογκρέσου, οι χαμηλότεροι εταιρικοί φόροι βρίσκονται επίσης στο τραπέζι και θα παρείχαν μια καταπραϋντική επίδραση έναντι της κλιμάκωσης των εμπορικών πολέμων και της διακυβέρνησης μέσω tweets. Οι CEOs αναγνωρίζουν ωστόσο ότι, όπως και οι υπόλοιποι από εμάς, δεν έχουν ιδέα πώς θα εξελιχθεί η δεύτερη προεδρία Τραμπ.
Ειδικά οι εταιρείες του αμυντικού κλάδου "ανησυχούν για τον παράγοντα του χάους", λέει ο Rob Stallard, αναλυτής στην Vertical Research Partners. Ο Τραμπ έχει προτείνει τον Πιτ Χέγκσεθ, τηλεοπτικό παρουσιαστή του Fox News και βετεράνο του στρατού, χωρίς εμπειρία σε στρατιωτική ή κυβερνητική ηγετική θέση, ως υπουργό Άμυνας. Επίσης, θα διορίσει τον Έλον Μασκ, σημαντικό υποστηρικτή της προεδρικής εκστρατείας του, μαζί με τον χρηματιστή Vivek Ramaswamy, ως επικεφαλής μιας επιτροπής κυβερνητικής αποτελεσματικότητας που θα ελέγχει τις κρατικές δαπάνες. Η SpaceX του Mασκ ανταγωνίζεται την Boeing και έχει αμυντικά συμβόλαια για πυραύλους και δορυφόρους Starlink αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η άμυνα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών στον προϋπολογισμό της κυβέρνησης και αυτά τα χρήματα δεν δαπανώνται πάντα με σύνεση.
Οι απειλούμενοι δασμοί του Τραμπ - 60% στις κινεζικές εισαγωγές, μπαράζ στα μεξικάνικα προϊόντα και 10% έως 20% στο εμπόριο με όλες τις υπόλοιπες χώρες- θα εξαπέλυαν ένα ιδιαίτερο είδος χάους στην οικονομία. Ωστόσο, ούτε οι επενδυτές ούτε οι κατασκευαστές φαίνεται να τα παίρνουν όλα και τόσο σοβαρά. Τα ποσοστά αυτά είναι πιθανότατα διαπραγματευτική τακτική και όχι η τελική πολιτική που θα ακολουθηθεί - και οι εταιρείες είναι βέβαιες ότι θα μπορέσουν να μετακυλήσουν οποιοδήποτε επιπλέον κόστος στους πελάτες.
Την τελευταία φορά που βρέθηκε στην εξουσία, ο Τραμπ επέκρινε συχνά τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), λέγοντας ότι ενίσχυε υπερβολικά την οικονομία του Μεξικού. Διαπραγματεύτηκε μια αναθεωρημένη συνθήκη που τέθηκε σε ισχύ το 2020 και την αποκάλεσε "την πιο σύγχρονη, επικαιροποιημένη και ισορροπημένη εμπορική συμφωνία στην ιστορία των ΗΠΑ". Δεν έπραξε όμως τίποτε για να αποτρέψει τις αμερικανικές εταιρείες από το να επενδύουν νότια των συνόρων. Στην πραγματικότητα, οι δασμοί του στην Κίνα ώθησαν πολλούς κατασκευαστές να αυξήσουν τις επενδύσεις στο Μεξικό ως τρόπο παράκαμψης των δασμών και διατήρησης του κόστους εργασίας σε χαμηλά επίπεδα. Πέρυσι, το Μεξικό ξεπέρασε την Κίνα ως η μεγαλύτερη πηγή αγαθών που κατευθύνονται στις ΗΠΑ, με σχεδόν 500 δισεκατομμύρια δολάρια εξαγωγών.
Η Lennox International έχει υπάρξει μέρος αυτής της πολυετούς μετανάστευσης. Η εταιρεία άνοιξε εργοστάσιο στο Μεξικό φέτος για την κατασκευή εμπορικών κλιματιστικών επειδή το εργοστάσιό της στη Στουτγκάρδη του Αρκάνσας δυσκολευόταν να βρει εργάτες. Η Α.Ο. Smith μετακομίζει επίσης τις εργασίες για μια γραμμή παραγωγής θερμοσιφώνων χωρίς δεξαμενή από την Κίνα σε νέα εγκατάσταση στο Μεξικό για να αποφύγει τους υψηλούς δασμούς. Στη διαδρομή της προεκλογικής εκστρατείας, ο Τραμπ απείλησε με δασμούς 200% στα προϊόντα της Deere & Co., εάν η εταιρεία επέμενε στα σχέδιά της να κατασκευάζει μέρος του γεωργικού της εξοπλισμού στο Μεξικό αντί στην Αϊόβα. Στη συνέχεια, ισχυρίστηκε ότι η εταιρεία ματαίωσε την κίνηση της. Δεν ήταν αλήθεια.
Η Stanley Black & Decker θα μεταφέρει την παραγωγή σε άλλα μέρη της Ασίας και πιθανώς στο Μεξικό, εάν ο Τραμπ αυξήσει τους δασμούς στην Κίνα, δήλωσε τον Οκτώβριο ο CEO Ντόναλντ Άλαν. Μια εγκατάσταση 90 εκατομμυρίων δολαρίων στο Φορτ Γουόρθ του Τέξας, την οποία η Stanley ανακοίνωσε με λογική "Πρώτα η Αμερική" το 2019, έκλεισε πέρυσι. Η κατασκευάστρια εργαλείων χρειαζόταν να βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στον αυτοματισμό για να "βγαίνουν τα νούμερα" και τα ρομπότ απέτυχαν στην αποστολή τους. Μετά τις εκλογές, η Stanley προειδοποίησε ότι εάν ο Τραμπ αυξήσει τους δασμούς στην Κίνα στο 60%, θα δει να διαγράφονται 200 εκατομμύρια δολάρια από τα κέρδη της και θα απαιτηθεί αναδιάταξη της αλυσίδας εφοδιασμού της που θα διαρκέσει έως και δύο χρόνια. Αυτό το σχέδιο προϋποθέτει ότι το Μεξικό δεν θα στοχευθεί επίσης με δασμούς και ότι οι δασμοί στην Κίνα δεν θα ισχύσουν για περισσότερα αγαθά σε σχέση με το παρελθόν. "Είναι απίθανο να μεταφερθούμε σε μεγάλη κλίμακα πίσω στις ΗΠΑ γιατί απλώς δεν είναι οικονομικά βιώσιμο", ξεκαθάρισε ο Άλαν.
Ο Τραμπ θέλει τώρα να αναθεωρήσει την ίδια του την αναθεώρηση της NAFTA και πρότεινε ακόμη υψηλότερους δασμούς στις εισαγωγές από το Μεξικό έναντι της Κίνας, συμπεριλαμβανομένης εισφοράς 200% στα οχήματα και έως 100% σε άλλα αγαθά. Οι οικονομικές επιπτώσεις από τέτοιες κινήσεις θα ήταν καταστροφικές. Περίπου τα μισά από όλα τα συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού κατοικιών που πωλούνται στις ΗΠΑ κατασκευάζονται στο Μεξικό. Η χώρα είναι επίσης σημαντική πηγή τροφίμων και ανταλλακτικών αυτοκινήτων. "Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να φτιάξετε το εργοστάσιό σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν θα έχετε δασμούς", έχει δηλώσει ο Τραμπ στο Bloomberg.
Δεν είναι τόσο απλό. Εργαζόμενοι σε εργοστάσια είναι δύσκολο να βρεθούν στις ΗΠΑ, τόσο λόγω της γεωγραφικής ποικιλομορφίας, όσο και των δεκαετιών offshoring, η δε εφοδιαστική αλυσίδα για να υποστηρίξει την πλήρη εγχώρια παραγωγή πολλών προϊόντων απλώς δεν υπάρχει. Ακόμη και εταιρείες που συναρμολογούν στις ΗΠΑ, συνήθως καταφεύγουν στο εξωτερικό για ορισμένες πρώτες ύλες ή εξαρτήματα. Η φορολόγηση άλλων χωρών αυξάνει την πιθανότητα να ανταποδώσουν, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη ζήτηση για προϊόντα των ΗΠΑ. Η Siemens, γερμανικός κατασκευαστικός κολοσσός που βασίζεται στις ΗΠΑ για περίπου το ένα τέταρτο των πωλήσεών της, περιόρισε τη χρήση εισαγωγών μετά την τελευταία επίθεση δασμών από τον Τραμπ και τις διαταραχές της πανδημίας, λέει ο διευθύνων σύμβουλος Roland Busch. Αυτό θα μετριάσει τον αντίκτυπο τυχόν νέων δασμών, ωστόσο επισημαίνει ότι οι τελευταίοι αυξάνουν τις πιθανότητες μιας οικονομικής επιβράδυνσης και ενισχύουν τον πληθωρισμό.
Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι πολλά από τα σχόλια του Τραμπ είναι απλή ρητορεία και ότι είναι πιο πιθανό να στοχεύσει κινεζικές εταιρείες, παρά αμερικανικές που εισάγουν εξαρτήματα από το εξωτερικό. Δεν θα θέλει να θεωρηθεί υπεύθυνος για το κλείσιμο ενός εργοστασίου της Midwestern όταν η εταιρεία δεν θα μπορεί πλέον να αντέξει οικονομικά να προμηθεύεται τα εξαρτήματα που χρειάζεται, λέει ο Phillip Nelson, επικεφαλής κατανομής περιουσιακών στοιχείων στην NEPC, σύμβουλο επενδύσεων που επιβλέπει περιουσιακά στοιχεία 1,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Από την άλλη, ο Τραμπ δεν θα έχει να σκεφτεί την προοπτική επανεκλογής του αυτή τη φορά.
Αυτό που βοήθησε στην τόνωση των αμερικανικών εργοστασίων τον τελευταίο καιρό είναι μια ένεση κρατικών κονδυλίων από τον Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν και τον Νόμο για τα Τσιπ και την Επιστήμη, τις συμφωνίες τόνωσης της καθαρής ενέργειας και της παραγωγής ημιαγωγών που ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αναθεωρήσει ή και να ακυρώσει. Συνολικά, έχουν επενδυθεί περισσότερα από 875 δισεκατομμύρια δολάρια σε μεγάλα έργα στη Βόρεια Αμερική από τις αρχές του 2021, σύμφωνα με αναλυτές της Melius Research. Αυτή είναι μια από τις λίγες πηγές αισιοδοξίας σε μια μεταποιητική οικονομία που αντέχει τη μεγαλύτερη περίοδο ασθενούς ζήτησης τουλάχιστον από το κραχ των dot-com στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Ο νόμος του Μπάιντεν για το κλίμα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση της GE Vernova να επενδύσει 50 εκατομμύρια δολάρια στο εργοστάσιό της στο Schenectady της Νέας Υόρκης και να προσλάβει 200 υπαλλήλους για την κατασκευή ανεμογεννητριών ξηράς, λέει ο CEO Scott Strazik. Έκτοτε, ο Τραμπ συνέχισε να απορρίπτει την απειλή της κλιματικής αλλαγής και δήλωσε ότι οι ανεμογεννήτριες παράγουν θόρυβο που προκαλεί καρκίνο και τρελαίνει τις φάλαινες (χωρίς επιστημονικά στοιχεία). Τα υπεράκτια αιολικά έργα αποτελούν αγαπημένο του στόχο. Αυτό το τμήμα δραστηριότητας της GE Vernova αντιμετωπίζει δυσκολίες.
Ωστόσο, ο Strazik προσαρμόζει τον βηματισμό του με άλλες επενδύσεις καθαρής ενέργειας: οι ΗΠΑ χρειάζονται περισσότερη ενεργειακή ισχύ για εργοστάσια ημιαγωγών και κέντρα δεδομένων που τροφοδοτούν την τεχνητή νοημοσύνη και, εάν η Αμερική δεν επενδύσει σε πράσινες τεχνολογίες, κάποιος άλλος θα το κάνει, λέει. Ο Strazik αναγνωρίζει ότι η εκτόνωση των πολιτικών εντάσεων γύρω από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν θα είναι εύκολη. "Οι θέσεις εργασίας θα βοηθήσουν σε αυτό", τονίζει.
Απόδοση - Επιμέλεια: Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Στην εβδομάδα, ο S&P 500 κέρδισε 0,33%, ο Nasdaq σημείωσε άνοδο 1,14% και ο Dow υποχώρησε 0,32%.
"Η Ευρώπη επιτέθηκε σήμερα σε άλλη μια μεγάλη αμερικανική εταιρεία, τη Google".
Δεν ανησυχεί ότι η πώληση φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Κίνα θα επηρεάσει τους αμερικανούς παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Η χαοτική εξωτερική πολιτική του Τραμπ έσπρωξε την Ινδία στην αγκαλιά Κίνας και Ρωσίας.
ΑΝΑΛΥΣΗ NEW REPUBLIC
Μετά από προηγούμενη καταστολή των αυτοκινήτων και των φορτηγών
Επιτρέποντας στους διευθυντές να επιλέγουν από έναν ευρύτερο κατάλογο υποψηφίων.
Σύμφωνα με τον Λούτνικ, οι δασμοί στα ιαπωνικά προϊόντα θα 'ανέβουν ξανά' εάν η χώρα δεν τηρήσει τους όρους της συμφωνίας.
"Ο τομέας της στέγασης εξακολουθεί να αποτελεί απογοήτευση. Είναι κάτι που μελετάμε προσεκτικά στον Λευκό Οίκο", σημείωσε.
Στην εβδομάδα, ο S&P 500 σημειώνει άνοδο 1%, ενώ ο Nasdaq καταγράφει κέρδη 1,8%. Ο Dow ενισχύεται κατά 0,4%.
"Η παρουσία ενός αμερικανικού συστήματος αεράμυνας στην Ουκρανία θα δημιουργούσε de facto εκεχειρία".
H επιχείρηση είχε στόχο να τοποθετηθούν συσκευές υποκλοπών εν μέσω των διαπραγματεύσεων Τραμπ - Κιμ.
