H κληρονομιά της Νυρεμβέργης

 Σχόλιο της Δήμητρας Κυρανούδη

Το 2025 που οδεύει προς το τέλος του είναι μια χρονιά σημαδιακή με σημαντικές ιστορικές επετείους: 80 χρόνια από την απελευθέρωση του στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς-Mπιρκενάου, 80 χρόνια από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και 80 χρόνια από τη Δίκη της Νυρεμβέργης -ή ορθότερα τις Δίκες της Νυρεμβέργης (1945-1946).

Το τελευταίο κεφάλαιο του Ολοκαυτώματος και των ναζιστικών θηριωδιών έκλεισαν με μια δίκη. Μια δίκη που όμοιά της δεν είχε ξαναγίνει και η οποία, παρά την κριτική που δέχθηκε, έθεσε τις βάσεις για το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο και την ατομική ευθύνη για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

Στο εδώλιο, με απόλυτη κυνικότητα, βλέμματα ψυχρά oι απαθείς δράστες, χωρίς ίχνος μεταμέλειας, μιλώντας μηχανικά, τεχνοκρατικά, χωρίς να δείχνουν καμία αντίληψη για το μέγεθος των αποτρόπαιων πράξεων που διέπραξαν. Στη Νυρεμβέργη βρέθηκαν υπόλογα κορυφαία στελέχη της ναζιστικής ελίτ: μεταξύ τους ο στρατάρχης του Τρίτου Ράιχ Χέρμαν Βίλχελμ Γκέρινγκ και ο διοικητής του Άουσβιτς Ρούντολφ Ες.

Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο "Φύρερ", ο ενορχηστρωτής των πάντων, είχε αυτοκτονήσει πριν λογοδοτήσει. Πολλοί Ναζί πρόλαβαν να διαφύγουν στο εξωτερικό, άλλοι συνέχισαν να ζουν στη Γερμανία μια ήσυχη ζωή. Πολλοί δεν πρόλαβαν να εντοπιστούν εν ζωή και να λογοδοτήσουν. Άλλοι δικάστηκαν λίγο πριν πεθάνουν, υπέργηροι.

Η Δίκη της Νυρεμβέργης δεν απέδωσε απόλυτη δικαιοσύνη, ήταν όμως μια φωτεινή στιγμή απονομής δικαίου στη Γηραιά Ήπειρο μετά από πέντε χρόνια σκότους και οδύνης. Στην πόλη, όπου λίγα χρόνια πριν ο Χίτλερ έβγαζε πύρινους λόγους, ποτισμένους από μίσος, εκεί το 1945 τέθηκαν τα θεμέλια για τη διεθνή ποινική δικαιοσύνη και αποκαλύφθηκαν με ντοκουμέντα τα ναζιστικά εγκλήματα.

Το "Δώρο" της Νυρεμβέργης"

Το ότι η γέννηση του Διεθνούς Ποινικού Δικαίου συνέδεσε τελικά το όνομά τής με μια γερμανική πόλη "είναι ένα δώρο", γράφει σε σχόλιό του το Γερμανικό Δίκτυο Συντακτών RND.

Ένα "δώρο" στο "έθνος που προηγουμένως είχε τυλίξει στις φλόγες τον κόσμο" παρατηρεί και συνεχίζει: "Οι δίκες της Νυρεμβέργης και η σχεδόν ταυτόχρονη ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών γέννησε την προσδοκία για έναν κόσμο βασισμένο σε διεθνείς κανόνες. Έναν κόσμο, στον οποίο η γενοκτονία και τα εγκλήματα δεν μπορούν να αφεθούν ατιμώρητα. Έναν κόσμο, στον οποίο οι υπαίτιοι υποφέρουν από άυπνες νύχτες -ακριβώς επειδή μπορούν να καταστούν υπόλογοι".

80 χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τη Δίκη της Νυρεμβέργης υπάρχουν ακόμη στην Ευρώπη ανοιχτά ζητήματα, οι πληγές δεν έχουν ακόμη επουλωθεί, η ευθύνη δεν έχει αποδοθεί πλήρως, θεωρούν χώρες όπως Ελλάδα ή η Πολωνία.

80 χρόνια μετά, η Ευρώπη, η Μέση Ανατολή, ο κόσμος βρίσκονται αντιμέτωποι ξανά με αιματηρούς πολέμους και νέες υβριδικές κρίσεις. Εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, νέες γενοκτονίες συνεχίζουν να διαπράττονται στον πλανήτη.

Η διεθνής δικαιοσύνη, τα όργανα απονομής της, το διεθνές δίκαιο σήμερα βάλλονται ακόμη και από τους νικητές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, από εκείνους δηλαδή που έθεσαν τις προϋποθέσεις για τη Δίκη της Νυρεμβέργης. Και ίσως αυτό ακριβώς, να είναι ο πιο κακός οιωνός.

Πηγή: Deutsche Welle