Πώς μια επίσκεψη στο Ευρωκοινοβούλιο ανατινάζει τις σχέσεις ΕΕ - Κίνας

Του Κώστα Ράπτη

Το Πεκίνο καταδίκασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επειδή επέτρεψε στην αντιπρόεδρο της Ταϊβάν, Χσιάο Μπι-κίμ, να απευθυνθεί σε ευρωβουλευτές στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα, χαρακτηρίζοντας την κίνηση αυτή παραβίαση της αρχής της "Μίας Κίνας”.

Η επίσκεψη της Χσιάο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν είχε ανακοινωθεί εκ των προτέρων, καθώς για λόγους ασφαλείας τηρήθηκε μυστικότητα. Η αντιπρόεδρος μίλησε στις 7 Νοεμβρίου στην ετήσια Σύνοδο Κορυφής της Διακοινοβουλευτικής Συμμαχίας για την Κίνα (IPAC), η οποία φέτος συγκέντρωσε νομοθέτες και εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο.

"Παρά την έντονη αντίθεση της Κίνας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέτρεψε σε ηγετικές προσωπικότητες της "ανεξαρτησίας της Ταϊβάν” να παραστούν στη Σύνοδο Κορυφής και να πραγματοποιήσουν αυτονομιστικές δραστηριότητες”, ανέφερε σε ανακοίνωσή της η αποστολή της Κίνας στην Ε.Ε., προσθέτοντας ότι η κίνηση αυτή "υπονομεύει τα βασικά συμφέροντα της Κίνας και διαβρώνει σοβαρά την πολιτική αμοιβαία εμπιστοσύνη”.

Το δόγμα της "Μίας Κίνας” αποτελεί για το Πεκίνο την απόλυτη "κόκκινη γραμμή”. Συγκεντρώνει άλλωστε την διεθνή συναίνεση. Μόνο 11 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ αναγνωρίζουν την "Δημοκρατία της Κίνας”, όπως αυτοαποκαλείται η Ταϊβάν, ενώ από το 1971 την κινεζική έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας κατέχει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας που ελέγχει την ηπειρωτική χώρα. Αλλά και η ίδια η Ταϊβάν δεν προβάλλει η ως διακριτή οντότητα: θεωρητικώς διεκδικεί την εκπροσώπηση της όλης Κίνας (ακόμη και εδαφών τα οποία δεν ελέγχει πλέον ούτε η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, όπως η αυτόνομη δημοκρατία της Τουβά στην Ρωσική Ομοσπονδία, η οποία προσχώρησε στη Σοβιετική Ένωση το 1944).

Μόνο τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να διαδίδεται στην Ταϊβάν, με την πρωτοβουλία του νυν κυβερνώντος κόμματος, η ιδέα της εξόδου από το status quo, μέσω πιθανής ανακήρυξης ανεξαρτησίας. Το Πεκίνο, το οποίο ομνύει στην εν καιρώ επανένωση, κατά προτίμηση ειρηνική, της Ταϊβάν με την ηπειρωτική χώρα, εμφανίζεται έτοιμο να αντιδράσει ακόμη και στρατιωτικά σε οποιαδήποτε κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση.

Οι πρωτεργάτες της πρόσκλησης της Χσιάο στις Βρυξέλλες κινήθηκαν επιδέξια σε μία νομική "γκρίζα ζώνη”: πρωτοβουλίες στους κόλπους του Ευρωκοινοβουλίου δεν δεσμεύουν ως τέτοια την διπλωματία της Ε.Ε., η οποία τηρεί την αρχή της "Μίας Κίνας”, όπως και όλα τα κράτη-μέλη στις διμερείς τους σχέσεις. 

Η ευρωβουλευτής Μίριαμ Λέξμαν, του ΕΛΚ, μία από τις διοργανώτριες της εκδήλωσης με την Χισάο, απαντώντας μέσω Χ στις αιτιάσεις της κινεζικής αντιπροσωπείας, δήλωσε ότι η "αρχή της Μίας Κίνας” δεν αποτελεί "καθολική συναίνεση”.

Πρόσθεσε δε ότι το ψήφισμα 2758 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είναι "ένα ζωντανό γεγονός”. Το ψήφισμα αναγνωρίζει τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ως εκπρόσωπο της Κίνας στον ΟΗΕ, αλλά δεν αναφέρεται στην κυριαρχία της Ταϊβάν.

"Έχουμε”, κατέληξε, "κάθε δικαίωμα να οικοδομήσουμε σχέσεις με την Ταϊβάν και ήταν τιμή και προνόμιο για μένα ως βουλευτής να φιλοξενήσω την αντιπρόεδρο”.
Με άλλα λόγια, η εν λόγω πρωτοβουλία αποτελεί συνειδητή προσπάθεια να αλλάξει η ευρωπαϊκή τοποθέτηση "από το παράθυρο”.

Το γραφείο της προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, κλήθηκε από το Euractiv να σχολιάσει τη δήλωση του Πεκίνου, αλλά δεν είχε απαντήσει μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η IPAC συμπεριλαμβάνει στους συνιδρυτές της τον νυν υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο. Ωστόσο, καίτοι η πρόσκληση στην Χσιάο ασφαλώς ικανοποιεί όσους στη Ουάσιγκτον είναι "ιέρακες” στα θέματα κινεζικής πολιτικής, οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν επιμελώς αποφύγει ακόμη και να επιτρέψουν την διέλευση υψηλών αξιωματούχων της Ταϊβάν από τον εναέριο χώρο τους, ώστε να μην επιβαρύνουν τις σχέσεις τους με το Πεκίνο.

Με άλλα λόγια, οι ατλαντιστές του Ευρωκοινοβουλίου πλειοδοτούν σε κινήσεις που είναι βέβαιο ότι θα λειτουργήσουν ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία επιδείνωσης των σχέσεων συνολικά της Ε.Ε. με το Πεκίνο, σε μία φάση κατά την οποία συζητείται με την Κίνα μια Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (FTA) παρόμοια με τη Συνολική Συμφωνία για τις Επενδύσεις (CAI), η οποία τορπιλίσθηκε όταν τον Μάρτιο του 2021, οι ευρωβουλευτές επέβαλαν κυρώσεις σε τέσσερις Κινέζους αξιωματούχους σε σχέση με την χαρακτηριζόμενη "γενοκτονία των Ουιγούρων”, για να ακολουθήσουν τα αναμενόμενα κινεζικά αντίποινα.