Τρίτη, 18-Ιουν-2024 10:15
Το "στόρι" της διαμάχης JPMorgan - Viva και τι αναδεικνύει

Του Paul J. Davies
Η φούσκα ιδιωτικών επιχειρηματικών κεφαλαίων του 2020-2022 άφησε σε πολλούς επενδυτές "τύψεις αγοραστή" (buyer's remorse). H υπερβολική αυτοπεποίθηση, ωστόσο, έβλαψε επίσης ορισμένους πωλητές, των οποίων οι συμφωνίες αποδείχθηκαν πολύ χειρότερες απ' ό,τι περίμεναν. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει με τον ιδιοκτήτη της ελληνικής επιχείρησης πληρωμών Viva Wallet και την JPMorgan Chase & Co.
Οι ιδιοκτήτες της Viva Wallet πούλησαν λίγο λιγότερο από το ήμισυ της εταιρείας τους στην JPMorgan έναντι 800 εκατ. ευρώ (856 εκατ. δολ.), αποτιμώντας την σε 1,66 δισ. ευρώ το 2022. Η συμφωνία έδωσε επίσης στην τράπεζα δικαιώματα προαίρεσης (options) για την εξαγορά και του υπόλοιπου τμήματος της εταιρείας, κάτι που οι πωλητές θεώρησαν ότι τους εξασφάλιζε μια αποτίμηση εξόδου ύψους τουλάχιστον 5 δισ. ευρώ. Ήταν μια γενναιόδωρη πληρωμή που ταίριαζε στην εποχή - αλλά στη συνέχεια οι fintechs κατέρρευσαν και άρχισε να ξεσπά διαμάχη.
Οι δύο τους κατέληξαν να μηνύσουν η μία την άλλη στο Λονδίνο τον Φεβρουάριο, και μια απόφαση της περασμένης εβδομάδας επέτρεψε σε κάθε πλευρά να διεκδικήσει ένα είδος νίκης. Αυτό που έχει ενδιαφέρον στην υπόθεση είναι πόση δύναμη έδωσαν οι πωλητές στην JPMorgan στην αρχική τους συμφωνία, χωρίς προφανώς να το συνειδητοποιήσουν. Η μάχη, ωστόσο, αλά Δαβίδ εναντίον Γολιάθ άξιζε τον κόπο, ακόμη και αν αυτή η υψηλή τιμή αποτίμησης παραμένει πιθανότατα απρόσιτη.
Η υπόθεση αποτελεί επίσης μια υπενθύμιση για τις μεγάλες τράπεζες σχετικά με το πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να επιλέξουν συνεργάτες στην κούρσα ψηφιακού "εξοπλισμού". Η ίδια η JPMorgan εξακολουθεί να "πονάει" από τη συμφωνία της ύψους 175 εκατ. δολαρίων για την Frank, μια startup χρηματοοικονομικού σχεδιασμού, για την οποία η τράπεζα ισχυρίζεται έκτοτε ότι διόγκωσε παραπλανητικά την πελατειακή της βάση.
Με τη Viva, η διαμάχη έγινε γρήγορα σκληρή. Οι ιδιοκτήτες της πλειοψηφίας, με επικεφαλής τον ιδρυτή της Viva Wallet Χάρη Καρώνη, κατηγόρησαν την JPMorgan ότι εμπόδισε σκόπιμα τα σχέδια ανάπτυξής της στις ΗΠΑ για να μειώσει την αξία της Viva, ώστε η τράπεζα να την εξαγοράσει φθηνά. Με τη σειρά της, η JPMorgan κατηγόρησε τους πωλητές ότι ματαίωσαν τις προσπάθειες να συμφωνήσουν σε μια αποτίμηση κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου προαίρεσης στα τέλη του περασμένου έτους και ότι μπλόκαραν, μεταξύ άλλων, τους υποψήφιους που όριζε η τράπεζα για μέλη του Δ.Σ.
Οι σχέσεις μεταξύ του Καρώνη και του απερχόμενου επικεφαλής του τμήματος πληρωμών της JPMorgan, Τάκη Γεωργακόπουλου, χάλασαν. Η προσωπική έχθρα ήταν τόσο μεγάλη που ο Καρώνης πανηγύρισε δημόσια την αποχώρηση του Γεωργακόπουλου: "Ελπίζω ότι οι πρόσφατες αλλαγές στην ηγεσία της JP Morgan Payments θα δώσουν την ευκαιρία να ξαναρχίσει ο εποικοδομητικός διάλογος", έγραψε ο Καρώνης στην ιστοσελίδα της Viva μετά την απόφαση της περασμένης εβδομάδας.
Η JPMorgan βρήκε ελκυστική στη Viva την τεχνολογία της, την οποία οι καταστηματάρχες μπορούν να χρησιμοποιούν για να δέχονται πληρωμές σε οποιαδήποτε συσκευή, καθώς και για το πελατολόγιό της από μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων η JPMorgan έχει περιορισμένη παρουσία. Η Viva ταιριάζει με τη φιλοδοξία της αμερικανικής τράπεζας να επεκταθεί εκτός των ΗΠΑ μέσω του χαμηλού κόστους και ψηφιακού διεθνούς brand Chase.com.
Πριν από την επένδυση, η Viva σχεδίαζε να επεκταθεί στις ΗΠΑ - και οι προοπτικές αυτές ήταν μέρος του τρόπου με τον οποίο ο Καρώνης ανέμενε να φτάσει στην αποτίμηση των 5 δισ. ευρώ. Υπήρχε όμως ένα "αγκάθι": ένας κανονισμός που περιόριζε τις δραστηριότητες της Viva στις ΗΠΑ όσο ήταν θυγατρική της JPMorgan International Finance Ltd., της οντότητας που πραγματοποίησε την επένδυση. Αυτή η τεχνική λεπτομέρεια πυροδότησε την ένταση όταν ανατέθηκε σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες να αποτιμήσουν τη Viva τον περασμένο Δεκέμβριο, στην πρώτη ευκαιρία της JPMorgan να εξαγοράσει τις υπόλοιπες μετοχές. Η Viva ήθελε να συμπεριληφθούν τα σχέδια επέκτασης στις ΗΠΑ στις προβλέψεις που στήριζαν τη μελλοντική της αξία, ενώ η JPMorgan δεν το ήθελε.
Το πιο ενοχλητικό στοιχείο για τους οικονομικούς υποστηρικτές της Viva ήταν ότι ο ρυθμιστικός περιορισμός ίσχυε μόνο όσο βρισκόταν υπό την οντότητα JPMorgan International Finance. Οποιοσδήποτε άλλος ιδιοκτήτης, συμπεριλαμβανομένων άλλων τμημάτων της JPMorgan, δεν θα αντιμετώπιζε τους ίδιους αυστηρούς περιορισμούς.
Η μεγάλη νίκη της Viva στις αγωγές του Λονδίνου ήταν η απόφαση ότι οι ανεξάρτητοι εκτιμητές θα πρέπει να αγνοήσουν αυτόν τον περιορισμό και να τους επιτραπεί να εξετάσουν μια πιθανή επέκταση στις ΗΠΑ. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιαδήποτε φαντασίωση ανάπτυξης - οι παραδοχές πρέπει να είναι λογικές και να έχουν εγκριθεί από την JPMorgan.
Όλα αυτά έχουν σημασία λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα options της JPMorgan. Υπάρχουν τέσσερις περίοδοι, με διαφορά έξι μηνών η καθεμία, κατά τις οποίες η Viva αποτιμάται και η JPMorgan μπορεί να ασκήσει το δικαίωμά της να αγοράσει την επιχείρηση. Στις τρεις πρώτες, οι οικονομικοί υποστηρικτές της Viva μπορούν να αρνηθούν να πουλήσουν εάν η αποτίμηση είναι μικρότερη από 5 δισ. ευρώ, αλλά στην τέταρτη περίπτωση δεν έχουν άλλη επιλογή: η JPMorgan μπορεί να αγοράσει την επιχείρηση αν το επιθυμεί σε όποια τιμή και αν λένε οι εκτιμητές ότι ανέρχεται. Επομένως, για την τελική αποτίμηση το καλοκαίρι του 2025, όλη η εξουσία εξακολουθεί να ανήκει στην αμερικανική τράπεζα.
Υπάρχουν και άλλα στοιχεία στη διαμάχη αυτή, ωστόσο αυτή είναι η πιο σημαντική πτυχή. Για τους ιδιοκτήτες της Viva, η νίκη τους αναμένεται να ανεβάσει την αποτίμηση κατά την τελική ημερομηνία του option της JPMorgan, αυτό όμως δεν εγγυάται ότι θα καταφέρουν να πάρουν κοντά το ποσό που στοχεύουν. Και για τις δύο πλευρές υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος μπροστά. Η JPMorgan θέλει η Viva να επιστρέψει στην ανάπτυξη της τεχνολογίας της και να σταματήσει να χρησιμοποιεί τόση ενέργεια για να πολεμήσει την τράπεζα.
Το ερώτημα είναι αν αυτό θα είναι κάτι που πράγματι θα μείνει στο παρελθόν. Εάν η σχέση δεν μπορέσει να αποκατασταθεί μέσα στους επόμενους 12 μήνες, η JPMorgan δεν θα θελήσει να την ολοκληρώσει. Η τράπεζα θα μείνει με ένα μερίδιο σε μια επιχείρηση που θα μπορούσε να αξίζει λιγότερο από τα 800 εκατ. ευρώ που πλήρωσε και η Viva θα μείνει με έναν αδιάφορο εταίρο που δεν θα πουλήσει, εκτός αν εμφανιστεί κάποιος άλλος χρηματοδότης με μεγάλες τσέπες.
Τόσο η JPMorgan όσο και η Viva θεωρούν την απόφαση του δικαστηρίου ως νίκη, αλλά και οι δύο έχουν ακόμη πολλά να χάσουν.
Απόδοση - Επιμέλεια: Στάθης Κετιτζιάν