Η Βουλγαρία στο ευρώ - Επιτέλους

Σχόλιο του Γιάννη Παπαδημητρίου

Ευχάριστα νέα για τους θιασώτες της ευρωπαϊκής ενοποίησης: Από τον Ιανουάριο του 2026 η Βουλγαρία υιοθετεί το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα και γίνεται το 21ο μέλος της Ευρωζώνης, που εξελίσσεται σταθερά σε "σκληρό πυρήνα" της Ευρώπης. Αναβιώνει για λίγο το όραμα της "ever closer union", της ευρωπαϊκής οικογένειας που συνεχώς εξελίσσεται, που βλέπει μπροστά και όχι πίσω, που κάνει βήματα προόδου και όχι αποδόμησης (Τεράστιο βήμα αποδόμησης ήταν το Brexit, έστω κι αν το έχουν μετανιώσει οι Βρετανοί σύμφωνα με νεότερες δημοσκοπήσεις).

Δεν θα έρθει χωρίς ωδίνες το ευρώ στη Βουλγαρία. Πληθωριστικές πιέσεις και "πονηρές" στρογγυλοποιήσεις τιμών είχαν σημαδέψει την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος και στην Κροατία το 2023, με αποτέλεσμα να εκτοξευθεί στο 6% ο επίσημος πληθωρισμός. Αλλά και στην Ελλάδα του 2002 δεν έλειψαν οι αιφνιδιαστικές στρογγυλοποιήσεις τιμών προς τα επάνω.

Ζητείται ισορροπία στην αγορά

Ελπίζεται ωστόσο ότι προσφορά και ζήτηση θα ισορροπήσουν σύντομα. Τα μεγάλα πλεονεκτήματα του ευρώ δεν μπορεί παρά να ισχύουν και για τη Βουλγαρία: Εξάλειψη του ρίσκου και της αβεβαιότητας που συνεπάγονται οι συνεχείς διακυμάνσεις στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, ενίσχυση του ανταγωνισμού προς όφελος του καταναλωτή λόγω της εύκολης σύγκρισης των τιμών, πρόσβαση με (όχι απολύτως, αλλά πάντως πιο) ίσους όρους σε μία αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων καταναλωτών, πρόσβαση σε χρηματοδότηση με εξαιρετικά χαμηλό κόστος.

Μόνο που αυτή η χρηματοδότηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να διοχετεύεται κατά κύριο λόγο στην κατανάλωση, όπως γινόταν δυστυχώς στην "Ελλάδα της αστακομακαρονάδας" μετά την καθιέρωση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος (πρωτοστατούντων και των τραπεζών την εποχή εκείνη, που έδιναν αφειδώς καταναλωτικά δάνεια με "αλμυρά" επιτόκια). Εάν προχωρήσει τα επόμενα χρόνια η Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων με διαφάνεια και ειλικρινείς όρους ανταγωνισμού, θα μπορούσε να προκύψει και ένα νέο, ακόμη πιο ευνοϊκό πλαίσιο χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Χώρα με αξιόλογο δυναμικό

Σε κάθε περίπτωση, η Βουλγαρία δεν είναι μία τυχαία χώρα. Ακόμη και στη δεκαετία του '80, όταν ήταν πλέον εμφανής η οικονομική κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων, οι Βούλγαροι διατηρούσαν ένα υποφερτό επίπεδο διαβίωσης σε σύγκριση με άλλες χώρες του ανατολικού μπλοκ. Στα επόμενα χρόνια- ιδιαίτερα γύρω στο 2000, επί πρωθυπουργίας του εκκεντρικού διαδόχου του θρόνου Συμεών Β´ ή "κατά κόσμον" Συμεών Σαξκομπουργκγκότσκι- καλλιεργούσαν το θετικό στερεότυπο ότι είναι οι "Γερμανοί των Βαλκανίων": Εργατικοί, ολιγαρκείς και αξιόπιστοι.

Σήμερα η Βουλγαρία διαθέτει τουριστικούς προορισμούς διεθνούς εμβέλειας, όπως οι ροδώνες στο Πλόβντιφ (Φιλιππούπολη), το χιονοδρομικό κέντρο του Μπάνσκο ή το ορθόδοξο Μοναστήρι της Ρίλα. Στο μέλλον θα μπορούσε να ανταγωνιστεί την Ελλάδα σε ζωτικούς κλάδους, όπως η φαρμακοβιομηχανία, η επεξεργασία τροφίμων, οι αμπελοκαλλιέργειες και ο τουρισμός.

Πολλά τα σημερινά "αντικίνητρα"

Μέχρι τώρα η ανεπαρκής χρηματοδότηση, η ελλιπής εξωστρέφεια, αλλά και η διαφθορά (που δυστυχώς ενισχύεται από την εσωστρέφεια, δημιουργώντας έτσι έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο) δεν έχουν επιτρέψει στην οικονομία της χώρας να αξιοποιήσει το δυναμικό της. Mε αποτέλεσμα η Βουλγαρία να παραμένει τελευταία σε βιοτικό επίπεδο και αγοραστική δύναμη, αλλά πρώτη στο brain drain μεταξύ όλων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ένταξη στο ευρώ θα μπορούσε να αντιστρέψει την αρνητική δυναμική, αν αξιοποιηθεί κατάλληλα. Ιδιαίτερα αν καταλαγιάσουν τα πολιτικά πάθη σε μία χώρα που έχει κάνει εκλογές επτά φορές μέσα στα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Πηγή: Deutsche Welle