Τα ιστορικά διδάγματα για τη λειψυδρία και η νέα πραγματικότητα

"Προσέχουμε, για να έχουμε"...ήταν το σύνθημα που γνώριζαν όλοι οι Αθηναίοι στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν η Αθήνα κυριολεκτικά μετρούσε μέρες επάρκειας νερού και το πρώτο θέμα των ειδήσεων μονοπωλούσαν τα καθημερινά αποθέματα νερού και για πόσες ακόμα μέρες αυτό θα ξεδιψούσε την Πρωτεύουσα.

Οι χαμηλές βροχοπτώσεις, η έλλειψη κατάλληλων υποδομών για την αποθήκευση και τη διανομή του νερού, η αυξανόμενη πληθυσμιακή πίεση και αστικοποίηση, σε συνδυασμό με το ξηρό κλίμα της Αττικής, δημιουργούσαν ασφυκτικές πιέσεις για τους κατοίκους της Αθήνας, που επιστράτευσαν ακόμα και το τούβλο στο καζανάκι για να μειώσουν στο απολύτως απαραίτητο την οικογενειακή κατανάλωση.

Η ιστορία παλιά... τα διδάγματα όμως σύγχρονα και επίκαιρα, με τη λειψυδρία να έχει ξαναχτυπήσει την πόρτα της Αττικής τον τελευταίο χρόνο, με τα αποθέματα νερού να επαρκούν για περίπου 1,5 χρόνο. Η εκτροπή του Ευήνου στον Μόρνο τότε μας δίδαξε πολλά και ήταν η αρχή για μια πιο ολιστική διαχείριση των υδάτινων πόρων, φέρνοντας σήμερα την ΕΥΔΑΠ σύμμαχο της Πολιτείας στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Ήδη η Εταιρεία έχει βάλει μπροστά την ενεργοποίηση βραχυπρόθεσμων μέτρων για την ενίσχυση των υδατικών αποθεμάτων της Αττικής: άντληση νερού από τον εφεδρικό ταμιευτήρα της Υλίκης, ενεργοποίηση των γεωτρήσεων της Μαυροσουβάλας και εξοικονόμηση δεκάδων εκατομμυρίων κυβικών από τη μείωση της οικολογικής παροχής του Ευήνου είναι μερικές από τις πρωτοβουλίες που έθεσε σε άμεση εφαρμογή η Εταιρεία, έχοντας σχεδιάσει και καταθέσει προς αξιολόγηση από την Πολιτεία και ένα μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο εμπεριστατωμένο πλάνο για την οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και τη διασύνδεση του Ευήνου με τους παραποτάμους και τη λίμνη των Κρεμαστών. 

Σήμερα, 30 χρόνια μετά τη λειψυδρία στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990, η ΕΥΔΑΠ, μέσα από το εκτεταμένο δεκαετές επενδυτικό πρόγραμμα 2,5 δισ. ευρώ, δεν απαντά μόνο στις προκλήσεις του σήμερα, αλλά προετοιμάζει και τις λύσεις του αύριο. Πρωταρχικός μας στόχος ο περιορισμός των απωλειών στα γηρασμένα δίκτυα της Εταιρείας, η εφαρμογή ψηφιακών τεχνολογιών για την καλύτερη παρακολούθηση της κατάστασης των δικτύων και των υποδομών της Εταιρείας, η άμεση επέμβασή μας όπου εντοπίζεται ανάγκη και εντέλει η βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.  

Όπλο μας η τεχνογνωσία των ανθρώπων μας, η ενσωμάτωση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και του ΑΙ στη λειτουργία, αλλά και το ρυθμιστικό πλαίσιο που, όταν εφαρμοστεί πλήρως, θα διευκολύνει περαιτέρω την προώθηση των επενδύσεων με ανταποδοτικό όφελος για τον πολίτη, ώστε να μη σπάνε τα δίκτυα, να μη χάνεται πολύτιμο νερό, να μη ρυπαίνεται το περιβάλλον και, κατ’ επέκταση, να αναβαθμίζεται η ποιότητα ζωής για τον πολίτη.  

Με ένα υδροδοτικό σύστημα που περιλαμβάνει 4 ταμιευτήρες, 495 χιλιόμετρα αγωγών, 4 Μονάδες Επεξεργασίας Νερού, 14.000 χιλιόμετρα δικτύου ύδρευσης, 8.000 χιλιόμετρα δικτύου αποχέτευσης και 4 Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, έργα που φτάνουν τα 1,4 δισ. ευρώ αφορούν σε επέκταση και αναβάθμιση των Μονάδων Επεξεργασίας Νερού, εγκατάσταση 2 εκατομμυρίων έξυπνων οικιακών μετρητών καθώς και αντικατάσταση περισσότερων από 650 χιλιομέτρων δικτύου ύδρευσης, αλλά και αναβαθμίσεις δικτύων αποχέτευσης και εγκαταστάσεων. Περίπου 1 δισ. ευρώ διατίθεται για την κατασκευή δικτύων αποχέτευσης και νέων Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ανατολική Αττική, ένα έργο τεράστιας περιβαλλοντικής σημασίας, αλλά και διασφάλισης της δημόσιας υγείας, που τα προηγούμενα χρόνια προχωρούσε με βραδείς ρυθμούς και διάφορες αγκυλώσεις. Τέλος, 100 εκατ. ευρώ θα διατεθούν στην αναβάθμιση των τεχνολογικών συστημάτων της Εταιρείας, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του σύγχρονου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΥΔΑΠ πρόσφατα προχώρησε στην ενεργοποίηση χρηματοδοτικού πλαισίου ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η συμφωνία αυτή φέρνει την Εταιρεία ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση έργων που στοχεύουν στην ανανέωση και τη βελτίωση ενός δικτύου που φτάνει μέσο όρο ζωής τα 60 χρόνια. Φτάνει, όμως, αυτό; 

Στη νέα εποχή προκλήσεων που διανύουμε, από την κλιματική αλλαγή έως τις εξελισσόμενες ανάγκες των αστικών πληθυσμών, η νέα πραγματικότητα επιβάλλει να κινηθούμε γρήγορα, αποτελεσματικά, έξυπνα. Η ΕΥΔΑΠ ξεδιπλώνει ένα καλά μελετημένο επενδυτικό πρόγραμμα, αναμένει όμως και την άμεση ενεργοποίηση των ρυθμιστικών μηχανισμών που θα διευκολύνουν το έργο της και θα της επιτρέψουν να προχωρήσει με ταχύτητα τα έργα που θα μας φέρουν πιο κοντά στη βελτιστοποίηση του μοντέλου διαχείρισης των υδάτων και των λυμάτων, με προτεραιότητα και επίκεντρο τον πολίτη.

 *Ο Χάρης Σαχίνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ.