Οι Βρετανοί μισούν τον Τραμπ, αλλά τους αρέσει ο τραμπισμός

Τον Φεβρουάριο, κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ έβγαλε μια κάρτα από την εσωτερική τσέπη του μαύρου σακακιού του και την έδωσε στον πρόεδρο Τραμπ: Ήταν, όπως εξήγησε, μια πρόσκληση από τον Βασιλιά Κάρολο Γ' προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ για μια δεύτερη επίσημη επίσκεψη στη Βρετανία. Η τιμή μιας επίσκεψης παραδοσιακά απονέμεται στους Αμερικανούς ηγέτες μόνο κατά την πρώτη θητεία τους. Μια δεύτερη επίσκεψη, όπως έσπευσε να επισημάνει ο κ. Στάρμερ, θα ήταν "πραγματικά ιστορική".

Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι αντιδημοφιλής στη Βρετανία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση, τα 3/5 των Βρετανών τον αποδοκιμάζουν, ενώ οι λέξεις με τις οποίες τον χαρακτηρίζουν περισσότερο είναι "ηλίθιος" και "επικίνδυνος". Η υποτακτική στάση της βρετανικής κυβέρνησης έχει προκαλέσει περιφρόνηση. Στη Βρετανία ο κ. Τραμπ είναι ένα "αστείο", όχι ένας πρόεδρος.

Ωστόσο, ο ακροδεξιός νατιβισμός του δεν αντιμετωπίζεται με τόση εχθρότητα. Αντιθέτως, ευδοκιμεί. Πολιτικά αυτό εκφράζεται μέσω της εντυπωσιακής ανόδου του Reform U.K., ενός επιθετικά αντιμεταναστευτικού κόμματος με ηγέτη τον Νάιτζελ Φάρατζ. Κοινωνικά η δυσαρέσκεια προς τους ξένους είναι σε πλήρη έξαρση. Οι Βρετανοί μπορεί να αντιπαθούν τον κ. Τραμπ, καθώς αυτός ενσαρκώνει σχεδόν όλα τα αρνητικά στερεότυπα για τους Αμερικανούς. Ωστόσο, φαίνεται ότι συμπαθούν όλο και περισσότερο τον τραμπισμό.

Η ιστορία του πώς η Βρετανία έφτασε σε αυτό το σημείο είναι μακρά και δυσάρεστη: η στροφή προς τα δεξιά εξελίχθηκε επί δεκαετίες. Ωστόσο, το πιο πρόσφατο κεφάλαιο θα επικεντρωθεί στη μεγάλη απογοήτευση από την κυβέρνηση των Εργατικών, η οποία εκλέχθηκε με μεγάλη πλειοψηφία το 2024. Η υπόσχεση του κόμματος ήταν να βγάλει τη χώρα από τον "μακρύ χειμώνα" που υπέφερε από τη διακυβέρνηση των Συντηρητικών επί 14 έτη.

Η υπόσχεση δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα. Αντιθέτως, εν μέσω αναταραχής από τα πρόσφατα σκάνδαλα που οδήγησαν στην παραίτηση της Βρετανίδας αναπληρώτριας πρωθυπουργού και στην αποπομπή του Βρετανού πρέσβη στην Ουάσινγκτον, το μήνυμα ήταν: "σκληρές επιλογές". Αυτές οι επιλογές θυμίζουν τις κινήσεις προηγούμενων κυβερνήσεων: περικοπές στο Δημόσιο και σκληρή στάση στο μεταναστευτικό.

Στρατηγική που αποδείχθηκε άκαρπη. Καθώς μεγάλος αριθμός Βρετανών δυσκολεύεται οικονομικά και είναι αντιμέτωπος με την κατάρρευση των υποδομών, η προσοχή στρέφεται στους αιτούντες άσυλο που φτάνουν στις βρετανικές ακτές με βάρκες. Η δυσαρέσκεια απέναντι στους πρόσφυγες και στους μετανάστες έχει κλιμακωθεί. Ο κ. Φάρατζ έχει αξιοποιήσει το αίσθημα οργής. Όπως και ο κ. Τραμπ, προσφέρει ένα ισχυρό εθνικιστικό αφήγημα που κατηγορεί τους "εισβολείς" για την παρακμή της χώρας και υπόσχεται ένα χρυσό μέλλον —ή μια επιστροφή σε ένα φανταστικό χρυσό παρελθόν— μόλις οι ξένοι εκδιωχθούν και η Βρετανία ξαναγίνει μεγάλη.

Ευελπιστώντας να "κλέψουν" κάτι από την επιτυχία του Reform, οι Εργατικοί και οι αποδυναμωμένοι Συντηρητικοί προσπάθησαν να μιμηθούν τη ρητορική του, χωρίς να προσφέρουν όμως το "μυστικό συστατικό" της αισιοδοξίας. Το θέαμα είναι περίεργο: τα κόμματα που κυριαρχούσαν στη Βρετανία περιορίζονται πλέον στο περιθώριο, δίνοντας στήριξη ουσιαστικά στη δυναμική άνοδο της ακροδεξιάς. Το νέο πολιτικό σκηνικό αποκαλύφθηκε στις τοπικές εκλογές του Μαΐου, όταν το Reform κέρδισε το 41% των εδρών, εξασφάλισε δύο δημαρχίες και ανέλαβε 10 συμβούλια. Σημειωτέον πως το κόμμα που κάποτε θεωρούνταν περιθωριακό συγκεντρώνει πλέον μεγάλες πιθανότητες να γίνει η επόμενη κυβέρνηση.

Μια βρετανική μορφή Τραμπισμού φαίνεται πως ριζώνει. Το περασμένο καλοκαίρι, ξέσπασαν διαδηλώσεις κατά των μεταναστών σε όλη τη χώρα, καθώς ακροδεξιές ομάδες εκμεταλλεύτηκαν την παραπληροφόρηση σχετικά με την ταυτότητα ενός δολοφόνου ανηλίκου. Έκτοτε έχουν σημειωθεί αρκετές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας αλλά και επεισόδια κατά χώρων φιλοξενίας αιτούντων άσυλο. 

Φέτος το καλοκαίρι, είχαμε και ένα νέο φαινόμενο: τις σημαίες. Σε όλη τη Βρετανία, εμφανίστηκαν παντού και ξαφνικά εθνικές σημαίες. Κρέμονται από φανάρια και παράθυρα, τοίχοι και κυκλικοί κόμβοι είναι βαμμένοι στα χρώματά της. Η τάση ξεκίνησε σε ένα προάστιο του Μπέρμιγχαμ και αποκεί εξαπλώθηκε, με την ονομασία "Operation Raise the Colors" ("Επιχείρηση: Υψώστε τις Σημαίες"). Παρόλο που κάποιοι επιμένουν ότι πρόκειται για μια αθώα προσπάθεια να αναζωπυρωθεί η εθνική υπερηφάνεια, έρευνες υποδηλώνουν ότι πίσω από τις σημαίες, που συνδέονται με την ξενοφοβία και τον νατιβισμό, κρύβεται μια οργανωμένη ακροδεξιά εκστρατεία.

Στο φως έχουν έρθει ανησυχητικά στοιχεία για τα άτομα που εμπλέκονται. Στο Μάντσεστερ, βασικό στέλεχος της ομάδας που συντονίζει την "Επιχείρηση: Υψώστε τις Σημαίες" έχει δεσμούς με το φασιστικό κόμμα "Britain First" και έχει καταδικαστεί για παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Στη Γλασκόβη, ο άνδρας που συγκεντρώνει τα χρήματα για την ομάδα που "υψώνει τις σημαίες" στην πόλη φαίνεται πως είναι συμπαθών του νεοναζισμού. Σε εθνικό επίπεδο, ένας από τους συνιδρυτές της πρωτοβουλίας έχει καταδικαστεί και φυλακιστεί για τον ρόλο του στον θάνατο ενός μαύρου άνδρα και παρέχει υπηρεσίες ασφαλείας στο Britain First.

Ειδήμονες και πολιτικοί δεν ξέρουν τι να κάνουν με όλα αυτά. Έχουν εμφανιστεί κείμενα για την "Ολστεροποίηση" της Βρετανίας —αναφερόμενα στην επιθετική εθνικιστική πολιτική σε μέρη της Βόρειας Ιρλανδίας— ενώ ανώτερα κυβερνητικά στελέχη επιμένουν ότι η έπαρση της σημαίας είναι μια ουδέτερη πράξη και πως τα σπίτια τους είναι γεμάτα με σημαίες της Βρετανίας. 

Πριν λίγες μέρες η ακροδεξιά πραγματοποίησε μια από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις της και το Λονδίνο πλημμύρισε από σημαίες. Μια εικόνα παρόμοια με την υποδοχή του Τραμπ. Ίσως το πιο σαφές σημάδι της πολιτικής του επιτυχίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, παρά την αντιπάθεια των Βρετανών προς το πρόσωπό του. 

* Η Moya Lothian-McLean είναι αρθρογράφος της στήλης "Opinion" της New York Times και αναπληρώτρια συντάκτρια στο Mill Media.

© 2025 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"