Πώς βλέπει ένας αδαής τη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για τους δασμούς

Του Λέανδρου Ρακιντζή

La Chamade είναι το σάλπισμα ή το κτύπημα του ταμπούρλου με το οποίο ένας ηττημένος στρατός, πριν την εισαγωγή των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας, δήλωνε στο νικητή αντίπαλο την πρόθεσή του να παραδοθεί. Έκτοτε η λέξη αυτή χρησιμοποιείται διεθνώς με την έννοια της υποταγής. Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι τρόποι να δηλώσει κάποιος παράδοση, όπως με την ύψωση λευκής σημαίας ή να παραδεχθεί την ήττα του σε ματς πυγμαχίας με το ρίξιμο λευκής πετσέτας στο πάτωμα. Σήμερα, σε έναν οικονομικό ή εμπορικό πόλεμο δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει κάποιος έναν από τους παραπάνω τρόπους για να δηλώσει παράδοση με την αποδοχή των όρων, όπως έχουν διαμορφωθεί με διαπραγματεύσεις ή μονομερώς, του αντίθετου μέρους· αρκεί να αποδεχθεί μια συμφωνία που επισφραγίζεται με μια χειραψία μεταξύ των ηγετών κρατών ή οργανισμών με χειροκροτήματα των παρισταμένων, που μεταδίδεται τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη με άμεση επίδραση στα χρηματιστήρια, που είναι ο δείκτης πόσο επωφελής είναι η συμφωνία για κάθε μέρος. Στη συνέχεια κάθε μέρος εκδίδει ένα δελτίο τύπου θριαμβευτικό για τον νικητή και λίγο συγκρατημένο για τον ηττημένο. Το δελτίο τύπου της Ε.Ε. για τη συμφωνία για τους δασμούς με τις ΗΠΑ θύμιζε γερμανικό πολεμικό ανακοινωθέν στον Β΄ ΠΠ, που παρουσίαζε την υποχώρηση των στρατευμάτων ως εξής: "Τα ημέτερα στρατεύματα έθεσαν επιτυχώς εαυτά μακράν του εχθρού".

Πριν πενήντα χρόνια πήρα από ΕΚΠΑ πτυχίο Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, αλλά δεν ισχυρίζομαι ότι είμαι οικονομολόγος, γι’ αυτό θα περιγράψω πώς είδε τη συμφωνία ένας αδαής χωρίς οικονομικούς όρους. Στο τηλεοπτικό show της συμφωνίας, που μεταδόθηκε τηλεοπτικά, διέκρινα έναν θριαμβευτή Τραμπ και μια εμφανώς υποταγμένη Φον ντερ Λάιεν (chamade), που για τη σωτηρία της αυτοκινητοβιομηχανίας της χώρας της, που είναι βασική πηγή του πλούτου της, θυσίασε την οικονομική ανάπτυξη της Ε.Ε. για πολλά χρόνια. Το δελτίο τύπου της Ε.Ε. απλά διευκρίνισε ότι με τη συμφωνία για τους δασμούς αποφύγαμε τον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ· θύμιζε τις δηλώσεις του Τσάμπερλεϊν με την υπογραφή της συμφωνίας του Μονάχου το 1938, ότι εξασφάλισε την ειρήνη, και τον επόμενο χρόνο ξέσπασε ο Β΄ ΠΠ. Σαφώς, αν η Ε.Ε. δεν μπορέσει να εκπληρώσει τους συμφωνηθέντες όρους ή εάν για τις ΗΠΑ η συμφωνία δεν αποδειχθεί αρκετά επικερδής, τότε θα υπάρξει επαναδιαπραγμάτευση σε βάρος της Ε.Ε. ή εμπορικός πόλεμος, γιατί ο Τραμπ πιστεύει πως ο νικητής τα παίρνει όλα.

Η συμφωνία, εκτός του καθορισμού του ύψους των δασμών σε ποσοστό 15% επί των εξαγωγών από τις χώρες της Ε.Ε. στις ΗΠΑ, πλην του αλουμινίου και χάλυβα που καθορίστηκαν σε 50%, περιλαμβάνει αγορά από την Ε.Ε. ενεργειακών προϊόντων ύψους 750 δις μέσα σε τρία χρόνια και επενδύσεις στην αμερικανική αγορά ύψους 600 δις, στις οποίες περιλαμβάνονται και τα εξοπλιστικά προγράμματα. Δεν ανακοινώθηκαν όμως περισσότερες λεπτομέρειες. Οι δασμοί 15% στις εξαγωγές από χώρες της Ε.Ε. στις ΗΠΑ καθορίστηκαν σε λογικό ποσοστό σε σχέση με τις εξαγωγές άλλων χωρών, όπως 30% για την Κίνα. Δεν θα επηρεάσουν κατά πολύ το ύψος των εξαγωγών· άλλωστε το επιπλέον κόστος θα το πληρώσει ο καταναλωτής, ο αμερικανικός λαός, με αύξηση του κόστους ζωής και μείωση της ζήτησης. Δεν γνωρίζω με τι τρόπο η Φον ντερ Λάιεν θα πείσει τα κράτη-μέλη και τους ιδιώτες επιχειρηματίες να αυξήσουν κατά τα παραπάνω ποσά τις αγορές για ενεργειακά προϊόντα και επενδύσεις στις ΗΠΑ, με δεδομένο ότι για πολλούς λόγους η Ε.Ε. εισέρχεται σε τροχιά οικονομικής ύφεσης και η οικονομία της επιβαρύνεται με εξοπλιστικό πρόγραμμα 150 δις ευρώ.

Η συμφωνία είναι ετεροβαρής και λεόντειος υπέρ των ΗΠΑ, γιατί συμφωνήθηκε να μην επιβάλλονται δασμοί στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στις χώρες της Ε.Ε., που παραβιάζει την αρχή της αμοιβαιότητας, που διέπει τις διεθνείς σχέσεις, και το δικαίωμα κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε. να καθορίζει το ίδιο τους δασμούς για τα εισαγόμενα προϊόντα από χώρες πλην Ε.Ε., με ιδιαίτερη επιμονή του Τραμπ για την εξαγωγή των τροφίμων και αγροτικών προϊόντων, που είναι φθηνότερα. Αυτό θα επηρεάσει αρνητικά την αγροτική παραγωγή της Ε.Ε., θα τινάξει στον αέρα τη Κοινή Αγροτική Πολιτική και θα προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές και κινητοποιήσεις αγροτών στις χώρες που πλήττονται από τις εισαγωγές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, ενώ θα επηρεάσει ελάχιστα την αγροτική παραγωγή της χώρας μας.

Φυσικά, αναμένουμε την εξέλιξη των πραγμάτων στην πράξη για την εξαγωγή συμπερασμάτων, αλλά σαν αδαής καταλαβαίνω ότι μπλέξαμε!!!

*Αρεοπαγίτης ε.τ.