Απόδειξη ότι ο Τραμπ δεν έχει ιδέα για το πώς δουλεύει το εμπορικό έλλειμμα

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν θα έπρεπε να πιέζει το Κογκρέσο να ψηφίσει τεράστιες φορολογικές περικοπές, αλλά ορίστε ένας που ίσως δεν έχετε ακούσει: Τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και τα εμπορικά ελλείμματα είναι δίδυμα. Όταν τα πρώτα αυξάνονται, το ίδιο συμβαίνει, σε γενικές γραμμές, και με τα δεύτερα. Έτσι, την ίδια στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ ανατρέπει την παγκόσμια οικονομία σε μια άστοχη προσπάθεια να εξαλείψει το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής, ουσιαστικά αυτό που κάνει είναι να πιέζει το Κογκρέσο να το αυξήσει.

Να πώς συμβαίνει αυτό. Οι ΗΠΑ αγοράζουν πολλά αγαθά από άλλες χώρες και εμείς πληρώνουμε για τα αγαθά αυτά με δολάρια. Αλλά αυτά τα δολάρια δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο εξωτερικό, επομένως οι χώρες από τις οποίες αγοράζουμε αγαθά τα επενδύουν εδώ. Μερικά από τα χρήματα πηγαίνουν, άμεσα ή έμμεσα, σε επιχειρήσεις που συγκεντρώνουν κεφάλαια για να κατασκευάσουν νέα κέντρα δεδομένων ή να επεκτείνουν εγκαταστάσεις φυσικού αερίου ή να κατασκευάσουν νέα συγκροτήματα διαμερισμάτων. Άλλα δολάρια πηγαίνουν σε ομόλογα ή έντοκα γραμμάτια, τα οποία η ομοσπονδιακή κυβέρνηση χρησιμοποιεί για να χρηματοδοτήσει το μεγάλο έλλειμμα του προϋπολογισμού. (Το ίδιο συμβαίνει και αντίστροφα, όταν άλλες χώρες αγοράζουν από τις ΗΠΑ, αν και σε μικρότερο βαθμό, καθώς οι εισαγωγές μας είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές μας).

Όταν το έλλειμμα του προϋπολογισμού διευρύνεται, θεωρητικά είναι εφικτό να καλυφθεί από Αμερικανούς επενδυτές, ωστόσο κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι θα τοποθετούσαν τα χρήματά τους σε κρατικούς τίτλους αντί σε επιχειρήσεις και κεφαλαιακές ανάγκες. Η άλλη επιλογή είναι οι ξένες χώρες να συσσωρεύσουν περισσότερα δολάρια και να τα επανατοποθετήσουν στην αμερικανική οικονομία. Πώς θα αποκτούσαν αυτά τα επιπλέον δολάρια; Από όλα τα γερμανικά αυτοκίνητα και τα κινεζικά ηλεκτρονικά είδη και την εισαγόμενη μπύρα που οι Αμερικανοί θα αγοράσουν με χρήματα από τις φορολογικές περικοπές.

Σε γενικές γραμμές, ένα μεγαλύτερο έλλειμμα του προϋπολογισμού θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να δανειστεί περισσότερα χρήματα, κάτι που θα οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων. Τα υψηλότερα επιτόκια σημαίνουν και ένα ισχυρότερο δολάριο, το οποίο καθιστά πιο ακριβό για ανθρώπους σε άλλες χώρες να αγοράζουν τα προϊόντα μας και φθηνότερο για εμάς να αγοράζουμε τα δικά τους. Έτσι το εμπορικό έλλειμμα διευρύνεται περαιτέρω.

Σε αυτό το πλαίσιο, η μείωση των φόρων που ο Ντόναλντ Τραμπ ζητά από το Κογκρέσο θα αυξήσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού - και μαζί το εμπορικό έλλειμμα. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται αντιφατικά, αλλά είναι ένα από τα λίγα πράγματα για τα οποία συμφωνούν οι οικονομολόγοι.

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι ήδη ανησυχητικά υψηλό και οι μειώσεις φόρων που επιδιώκει ο Τραμπ θα το αυξήσουν ακόμα περισσότερο. Πέρυσι, οι ΗΠΑ κατέγραψαν έλλειμμα 1,8 τρισ. δολ. ή 6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος - υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή εκτός από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την οικονομική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και την πανδημία Covid-19. Και αυτό παρά την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και ενώ δεν υπήρξαν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα συνεχίσει να κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 6% του ΑΕΠ την επόμενη δεκαετία, κάτι που θα οδηγήσει σε αδιάκοπη αύξηση των δεικτών του χρέους. Οι οδηγίες για τον προϋπολογισμό που μόλις ψήφισε το Κογκρέσο, οι οποίες επιτρέπουν γιγάντιες μειώσεις φόρων και ορισμένες μέτριες αυξήσεις δαπανών, θα προσθέσουν άλλα 7 τρισ. δολ. στο χρέος έως το 2034, σύμφωνα με την Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Ομοσπονδιακό Προϋπολογισμό. Αυτό θα οδηγήσει το έλλειμμα στο 8% περίπου του ΑΕΠ ή και περισσότερο.

Παρά τους μεγαλεπήβολους ισχυρισμούς της Υπηρεσίας Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) οι δαπάνες που δεν εξυπηρετούν το χρέος έχουν αυξηθεί περίπου 9% από την ορκωμοσία του Τραμπ σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Εν τω μεταξύ, το προσωπικό της Υπηρεσίας Εσωτερικών Εσόδων (IRS) μειώνεται σημαντικά, γεγονός που θα δυσκολέψει την είσπραξη φόρων. Και όχι, τα έσοδα από τους δασμούς δεν θα καλύψουν τη διαφορά. Ούτε οι περικοπές δαπανών στον προϋπολογισμό που πρόσφατα πρότεινε ο Τραμπ για το επόμενο έτος.

Το να προστίθεται ένα 2% του ΑΕΠ στο έλλειμμα του προϋπολογισμού σημαίνει πως ένα σημαντικό ποσό προστίθεται επίσης στο δίδυμο του, το εμπορικό έλλειμμα (ή αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών), οδηγώντας το έτσι προς το 6% του ΑΕΠ, από 4%. Το τελικό ύψος του ελλείμματος θα εξαρτηθεί στο τέλος και από μια σειρά άλλων παραγόντων στην αμερικανική οικονομία.

Δεν υπάρχει τίποτα κακό με ένα εμπορικό έλλειμμα αυτό καθαυτό. Οι εισαγωγές είναι καλές και κάτι που εκτιμάμε. Και σίγουρα δεν υπάρχει τίποτα κακό με τα διμερή εμπορικά ελλείμματα. Είναι λογικό οι ΗΠΑ να έχουν εμπορικό έλλειμμα με το Λεσότο, το οποίο μας πουλάει διαμάντια, αλλά δεν αγοράζει μεγάλο μέρος των εξαγωγών μας. Είναι επίσης λογικό οι ΗΠΑ να έχουν εμπορικό πλεόνασμα με τη Βραζιλία, η οποία χρειάζεται τους ενεργειακούς μας πόρους για να τροφοδοτεί την οικονομία της.

Αλλά είναι πιθανό να έχουμε οδηγηθεί σε υπερβολές. Ένα μεγάλο εμπορικό έλλειμμα απαιτεί την προσέλκυση μιας συνεχούς εισροής ξένων επενδύσεων στις ΗΠΑ και δανεισμό από τη χώρα, παράγοντες που μπορούν να κάνουν την οικονομία μας πιο ευάλωτη σε παγκόσμιες μεταβολές, ενώ η αποπληρωμή των ξένων δανειστών μπορεί να μειώσει το βιοτικό επίπεδο των επόμενων γενιών. Ένας εμπειρικός κανόνας που χρησιμοποιώ είναι ότι ένα εμπορικό έλλειμμα στην περιοχή του 3% έως 6% του ΑΕΠ χρειάζεται μια καλή εξήγηση και όταν το εμπορικό έλλειμμα υπερβαίνει το 6% του ΑΕΠ, σχεδόν πάντα αποτελεί ένα πραγματικό πρόβλημα. Περισσότερες μειώσεις φόρων θα μας οδηγήσουν ακόμη πιο κοντά σε αυτό το πραγματικό πρόβλημα.

Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ δημιουργήθηκε εδώ στην Αμερική σε συνδυασμό με το άπληστο δίδυμο του, το έλλειμμα του προϋπολογισμού, το οποίο απαιτεί μεγάλες εισροές ξένης χρηματοδότησης. Τα δίδυμα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν αν ζήσουμε περισσότερο εντός των οικονομικών δυνατοτήτων μας, κάτι που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αποτυγχάνει εντελώς να κάνει. Τουλάχιστον, το Κογκρέσο θα μπορούσε να θέσει τον πιο μετριοπαθή στόχο να μην επιδεινώσει περαιτέρω το πρόβλημα, προσθέτοντας νέο δανεισμό στην ήδη μη βιώσιμη πορεία του χρέους.

© 2025 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"