Είναι ένας άτεγκτος Ολλανδός ακριβώς αυτό που χρειάζεται το ΝΑΤΟ;

Ο Γιόζεφ Λουνς, ο οποίος υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ από το 1971 έως το 1984, δεν ήταν ένας τυπικός διπλωμάτης. Όταν ανέλαβε τη στρατιωτική Συμμαχία μετά από σχεδόν 20 χρόνια ως υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας, ο Λουνς εξέπληξε τους νέους συναδέλφους του φεύγοντας από το γραφείο στις 13:00 το μεσημέρι κάθε Παρασκευή, ενώ φέρεται να φορούσε έντονα κόκκινες παντόφλες σε σημαντικές συνόδους επειδή ήταν "πιο άνετες από τα παπούτσια". Ερωτηθείς κάποτε πόσοι άνθρωποι εργάζονταν στο ΝΑΤΟ, ο Λουνς φέρεται να απάντησε: "Περίπου το 50%".

Ο Λουνς ήταν γνωστός για το ότι ήταν ενθουσιώδης, αλλά και οξύθυμος, με πολύ λίγη υπομονή για οποιονδήποτε έδειχνε κάτι λιγότερο από έντονο ενθουσιασμό στην υποστήριξη του προς τη Συμμαχία. Αυτός ο συνδυασμός εξουσίας και ενθουσιασμού τον εξυπηρέτησε καλά, βοηθώντας το ΝΑΤΟ να ξεπεράσει τη θύελλα των διαμαρτυριών για τον πόλεμο του Βιετνάμ, τις συγκρούσεις του Ρόναλντ Ρίγκαν με τη Σοβιετική Ένωση και τις διπλωματικές συνέπειες της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν. Παρά τους αντισυμβατικούς τρόπους του, ο Λουνς ήταν ο μακροβιότερος Γενικός Γραμματέας που είχε ποτέ το ΝΑΤΟ, μετρώντας περίπου 13 χρόνια στη θέση.

Την Τρίτη, ένας άλλος Ολλανδός που συνηθίζει να μην μετρά τα λόγια του και έχει μακρά πορεία στην πολιτική, ανέλαβε το τιμόνι του ΝΑΤΟ. Όπως ο Λουνς, έτσι και ο Μαρκ Ρούτε αναλαμβάνει καθήκοντα μετά από πολλά χρόνια μαθητείας στη διεθνή σκηνή: Πρόσφατα τερμάτισε μια εξαιρετική 14χρονη θητεία ως πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Αναλαμβάνει τα καθήκοντά του σε μια ταραχώδη περίοδο, με τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ να διεξάγουν έναν πόλεμο δι' αντιπροσώπων κατά της Ρωσίας στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή σε αναταραχή και τη Συμμαχία να αντιμετωπίζει δύσκολα ερωτήματα σχετικά με το πώς πρέπει να επεκταθεί στο μέλλον. Ένα αυξανόμενο κύμα ακροδεξιού λαϊκισμού σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η ίδια η Ολλανδία απειλεί επίσης να ανατρέψει την αλληλεγγύη δεκαετιών μεταξύ των συμμάχων. Αυτή θα ήταν μια τρομακτική λίστα με προβλήματα για οποιονδήποτε νέο γενικό γραμματέα, αλλά μπορεί επίσης να σημαίνει ότι είναι η τέλεια στιγμή για να έχει το ΝΑΤΟ στο τιμόνι  - για τέταρτη φορά - έναν αιχμηρό Ολλανδό πολιτικό.

Σε ορισμένες χώρες η δουλειά ενός προέδρου ή πρωθυπουργού είναι οραματική, απαιτεί τολμηρή ηγεσία και σπουδαίες ρητορικές δεξιότητες. Στην Ολλανδία, ωστόσο, οι κυβερνήσεις συνασπισμού είναι ο κανόνας και ο ρόλος ενός πρωθυπουργού μοιάζει περισσότερο με αυτόν ενός μικροπωλητή: να κυνηγά συνεχώς τους αμφισβητίες, να διαπραγματεύεται συμβιβασμούς και να πείθει τους ανθρώπους να κάνουν συμφωνίες που δεν θα ήθελαν να κάνουν. Ως πρωθυπουργός, ο Ρούτε μεταπήδησε από το να κυβερνά με την υποστήριξη της ακροδεξιάς στο να κυβερνά επικεφαλής ενός συνασπισμού με την κεντροαριστερά. ("Συνήθως συμβιβάζομαι", είπε το 2018. "Ανακατεύω νερό με το κρασί μου").

Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να διανύει τον τρίτο χρόνο του, τα μέλη της Συμμαχίας χωρίζονται πλέον ανάμεσα σε αυτούς που είναι αποφασισμένοι να αποκρούσουν τη ρωσική επιθετικότητα - βλέπε Βρετανία, Γαλλία και Πολωνία - και σε αυτούς που αντιτίθενται στην αποστολή νέας βοήθειας στην Ουκρανία - βλέπε Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας. Ο ίδιος ο Ρούτε υπήρξε πιστός σύμμαχος της Ουκρανίας, περιγράφοντας τον Βλαντιμίρ Πούτιν ως "ψυχρό, βάναυσο και ανελέητο" και λέγοντας στον ΟΗΕ το 2022: "Αυτός ο πόλεμος είναι μεγαλύτερος από την ίδια την Ουκρανία. Πρόκειται για την υποστήριξη του διεθνούς κράτους δικαίου".

Αλλά ο Ρούτε είναι επίσης ένας πολιτικός χαμαιλέοντας, ικανός να είναι σχεδόν τα πάντα για σχεδόν όλους τους ανθρώπους. Στη Χάγη, είναι γνωστός ως μια ανεπιτήδευτη φιγούρα που γενικά αποφεύγει τους σωματοφύλακες, ζει σε ένα λιτό σπίτι και συχνά κυκλοφορεί με το ποδήλατο του. Είναι αυστηρός, αλλά κοινωνικά φιλελεύθερος. Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία πρωθυπουργικών καθηκόντων, είναι τόσο άνετος στις μεγάλες αίθουσες των συνόδων κορυφής και στη γερουσία όσο και σε ένα σχολείο στη Χάγη όπου, μέχρι πρόσφατα, δίδασκε ακόμα ένα εβδομαδιαίο μάθημα κοινωνικών σπουδών.

Και ήταν, το ξαναλέω, πρωθυπουργός της Ολλανδίας για 14 χρόνια. Την ίδια περίοδο πέρασαν τρεις πρόεδροι των ΗΠΑ, τρεις Γάλλοι και έξι Βρετανοί πρωθυπουργοί. Αυτό οφείλεται τουλάχιστον εν μέρει στην ικανότητα του να αποφεύγει τη φθορά που έκανε ζημιά σε άλλους πολιτικούς, μερικές φορές μέσω της γοητείας του και της πολιτικής του ικανότητας, άλλοτε (τουλάχιστον στα μάτια των αντιπάλων του) αποφεύγοντας να αναλάβει ευθύνες. Είναι ένα σύνολο δεξιοτήτων που του χάρισε το παρατσούκλι "Teflon Μαρκ".

Αυτή η ικανότητα του θα είναι ιδιαίτερα σημαντική εάν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν πολύ ακριβά τη συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ, κερδίσει τις προεδρικές εκλογές σε λίγο περισσότερο από ένα μήνα. Πολλοί σύμμαχοι φοβούνται μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ, ενώ δεν έχουν ξεχάσει την προειδοποίηση του το Φεβρουάριο ότι θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να "κάνει ό,τι διάολο θέλει" στις χώρες που δεν πέτυχαν να δαπανήσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, το σημείο αναφοράς του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες.

Και εδώ όμως ο Ρούτε έχει εμπειρία. Απέκτησε το παρατσούκλι "ο ψιθυριστής του Τραμπ" αφού φέρεται να εξομάλυνε τις εντάσεις σε μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2018, όταν ο Τραμπ απείλησε να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμμαχία αν τα υπόλοιπα μέλη δεν ενίσχυαν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ο Ρούτε προφανώς τον έπεισε ότι οι δαπάνες ήδη αυξάνονται και τα εύσημα θα έπρεπε να αποδοθούν στον ίδιο τον Τραμπ. Λίγο αργότερα, μετά από μια συνάντηση που είχαν στο Οβάλ Γραφείο, ο Τραμπ θα δήλωνε: "μου αρέσει αυτός ο τύπος!". Αν κάποιος μπορεί να αλλάξει γνώμη στον Τραμπ για το ΝΑΤΟ, ίσως ο Ρούτε να είναι ο σωστός άνθρωπος – αν και η Ολλανδία δεν ξόδευε το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα την περίοδο που Ρούτε ήταν πρωθυπουργός.

Όταν ο Λουνς, που είχε ύψος πάνω από 1,80μ. ανέλαβε τα καθήκοντά του το 1971, οι New York Times είχαν προειδοποιήσει ότι οι επικείμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ και η φιλοπόλεμη διάθεση των Σοβιετικών σήμαιναν πως "ο τεράστιος Ολλανδός που είναι ο νέος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ… έχει ένα αρκετά μεγάλο σακί με προβλήματα, κάτι που ταιριάζει σε έναν μελαγχολικό Άγιο Βασίλη". Περισσότερο από μισό αιώνα αργότερα, ο σάκος με τα προβλήματα που αναλαμβάνει να κουβαλήσει ο Ρούτε είναι ακόμη μεγαλύτερος. Θα τα καταφέρει;
 
*Ο Ben Coates είναι αρθρογράφος της Algemeen Dagblad, μιας ολλανδικής καθημερινής εφημερίδας και συγγραφέας του "Γιατί οι Ολλανδοί είναι διαφορετικοί".

© 2024 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"