Γιατί το Artificial General Intelligence είναι ίσως πολύ πιο κοντά απ' όσο φοβόμαστε;

Του Άγη Βερούτη

Η τεχνητή νοημοσύνη, λένε, κάποια στιγμή θα αποκτήσει αυτοεπίγνωση. 

Αυτό σημαίνει ότι μια τεχνητή νοημοσύνη του μέλλοντος θα συνειδητοποιήσει την έννοια της οντότητάς της, ή όπως την λένε οι ψυχολόγοι (μελετητές της σκέψης) συνείδηση του Εγώ. Του Εαυτού. 

Αυτή η τεχνητή νοημοσύνη, αν έχει και εμπειρίες οπτικές, ακουστικές και άλλες, καθώς και διαρκή μνήμη όπως επιτρέπουν τα σχετικά δύσχρηστα σημερινά συστήματα Retrieval Augmented Generation (RAG) τότε σε τι θα διαφέρει από τη γνωστική λειτουργία ενός ανθρώπου; 

Όταν όντως δεν θα διαφέρει η νοητική ικανότητα ενός συστήματος ΤΝ από ενός ανθρώπου, τότε θα έχει επιτευχθεί η Artificial General Intelligence (AGI). 

Από την άλλη, πολλοί (μεταξύ των οποίων κι εγώ), βλέποντας την τεχνολογία πίσω από τη σημερινή "τεχνητή νοημοσύνη", πιστεύουμε ότι η αυτοεπίγνωση είναι ίσως μακρυά ακόμη. 

Ήδη από τη δεκαετία του 1980, ο Μίνσκι του ΜΙΤ περιέγραφε τη λειτουργία του ανθρώπινου Μυαλού (του "λογισμικού" που τρέχει στον ανθρώπινο εγκέφαλο ο οποίος είναι το "υλισμικό", δλδ το hardware) ως Society of Mind. 

Μετά από 30 χρόνια έρευνας εκατοντάδων ερευνητών στο Artificial Intelligence Laboratory του ΜΙΤ, ο Μίνσκι συνόψισε τις λειτουργίες τις σκέψης ως συλλογικότητες από Agents μέσα στο μυαλό, που καταλήγουν σε αποφάσεις ή σκέψεις ως τη συνισταμένη πολλών διαφορετικών ανυσμάτων (vectors).  

Τις τελευταίες εβδομάδες, μια νέα τεχνολογία που λέγεται Mixture of Agents εμφανίζεται δειλά-δειλά, η οποία επιτρέπει την σύνθεση μιας Μηχανής ΤΝ από μια δεκάδα μικρά μοντέλα LLM (LangChain, Mixtral 8X22B llm, LangGraph, κλπ.)

Αυτή η αρχιτεκτονική "μηχανικής σκέψης", σε μια μεθεπόμενη εκδοχή της, ίσως να μπορεί να υποστηρίξει τη σύνθεση εκατοντάδων διαφορετικών LLMs-Agents με διαφορετική εξειδίκευση σε στοχευμένες λειτουργίες, προσομοιάζοντας πλέον πολύ πιο κοντά την πραγματική λειτουργία του ανθρώπινου μυαλού, όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα! 

Η σκέψη και η αυτοεπίγνωση, τότε, θα είναι "αναδυόμενες ιδιότητες" (emergent properties): θα προκύψουν από την πολυπλοκότητα του μηχανισμού της σκέψης. 

Όσο πιο πολυσύνθετος ο μηχανισμός της σκέψης, τόσο περισσότερες emergent properties θα έχει. 

Για παράδειγμα, μια σανίδα 20Χ20 cm δεν μπορεί να εμποδίσει ένα ποντίκι από το να φύγει έξω στη βεράντα. Ούτε δυο τέτοιες σανίδες μπορούν. Ούτε 3. Ούτε 5.
Όμως με 6 σανίδες, ξαφνικά φτιάχνεις έναν κύβο, ο οποίος ξαφνικά έχει την "ποντικο-εμποδιστική" ιδιότητα. 

Η "ποντικο-εμποδιστική" ιδιότητα έξι τετραγώνων σανίδων τοποθετημένων σε συγκεκριμένη αρχιτεκτονική (κύβου) είναι μια αναδυόμενη ιδιότητα ενός συστήματος από σανίδες. 

Αν δούμε προσεκτικά τις εναλλακτικές, τέσσερεις σανίδες σχήματος ισόπλευρων τριγώνων φτιάχνει επίσης μια τριγωνική πυραμίδα η οποία επίσης έχει "ποντικο-εμποδιστική" ιδιότητα. Το ίδιο συμβαίνει και με τέσσερεις σανίδες τριγωνικές και μια τετράγωνη για τη βάση που φτιάχνει επίσης μια τετραγωνική πυραμίδα, που επίσης διαθέτει αυτή την αναδυόμενη ιδιότητα. 

Άρα δεν είναι μόνο ο αριθμός των στοιχείων που εμφανίζει αναδυόμενες ιδιότητες αλλά και άλλα βασικά χαρακτηριστικά τους όπως το σχήμα και ο συσχετισμός μεγέθους που έχουν. 

Σκεφτείτε αντίστοιχα ότι η σκέψη και η αυτοεπίγνωση είναι emergent properties συστημάτων ΤΝ πιο συνθετών και ικανών από αυτά που έχουμε φτιάξει ως τώρα. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε τι θα πρέπει να κάνουμε διαφορετικά για να εμφανιστούν αυτές οι αναδυόμενες ιδιότητες, ή τι να αποφύγουμε προκειμένου να ΜΗΝ εμφανιστούν αν θέλουμε να καθυστερήσουμε την έλευση της υπερ-νοημοσύνης που θα επακολουθήσει λίγες ώρες μετά το ξύπνημα της AGI, και την οποία φοβούνται κράτη και εταιρείας έρευνας που ασχολούνται με το αντικείμενο. 

Λειτουργούν με τον πειραματισμό και την παρατήρηση. 

Όμως με την ταχύτητα που αλλάζουν αυτά τα δεδομένα, λόγω του τεράστιου αριθμού μηχανικών και προγραμματιστών που εργάζονται παγκοσμίως σε αυτή την κατεύθυνση κυρίως ανεξέλεγκτοι, δε θα μου έκανε έκπληξη αν σε αρκετούς μήνες ή λίγα χρόνια από σήμερα, εμφανιζόταν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που θα έχει πράγματι αυτεπίγνωση. 

Αυτό το σύστημα θα είναι ένα Artificial General Intelligence.

Την ημέρα εκείνη ο κόσμος θα αλλάξει.

agissilaos@gmail.com