Επαναπροσδιορίζοντας το Κοινωνικό Συμβόλαιο της Αγοράς Εργασίας

Της Δρ. Δόμνας Μιχαηλίδου

Στις 17 Μαΐου ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ΔΟΕ) δημοσίευσε την ετήσια αναφορά του Γενικού Διευθυντή του με τίτλο "Προς ένα ανανεωμένο Κοινωνικό Συμβόλαιο στην Εργασία".

Πώς είναι το κοινωνικό συμβολαίου στην εργασία σήμερα; Έχει εξελιχθεί; Χρειάζεται να αλλάξουμε ή να ενισχύσουμε κάποια στοιχεία του; Να αλλάξουμε την προτεραιοποίησή τους ή ακόμα και να καταργήσουμε κάποια; 

Είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας στον εργασιακό χώρο; Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής; Η δυνατότητα της ευελιξίας, "ευασφάλειας" (flexicurity) και τηλεργασίας;

Η απάντηση στην ερώτηση που θέτει η αναφορά του ΔΟΕ είναι πως όλα τα παραπάνω στοιχεία είναι σημαντικά, αλλά υπάρχουν και ακόμη περισσότερα.

Η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία αντιμετώπισε με εξαιρετική ανθεκτικότητα μια αλυσίδα κρίσεων: οικονομική, υγειονομική, γεωπολιτική. Η ανθεκτικότητα αυτή περιγράφεται σύντομα με τρία παραδείγματα:

1. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αντιστρέφει την επιδότηση της ανεργίας σε επιδότηση Ενεργητικών Πολιτικών Απασχόλησης. Το εύρος και η χρηματοδότηση αυξήθηκαν, έτσι ώστε περισσότεροι συμπολίτες μας να μπορέσουν να επιτύχουν κοινωνική κινητικότητα, αύξηση της εργασιακής εμπειρίας και του εισοδήματός τους. 

2. Η εφαρμογή της "εγγύησης για το παιδί" (Child guarantee) και ένα σύνολο μεταρρυθμίσεων όπως η αύξηση του αριθμού των παιδικών σταθμών και των επιλέξιμων οικογενειών όπως και η επέκταση των σχολικών γευμάτων βελτίωσαν την ισορροπία ανάμεσα σε επαγγελματική και οικογενειακή ζωή.

3. Μπορεί σε κάποιους να φαίνεται μικρό και ασήμαντο, αλλά η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που νομοθέτησε συλλογικά δικαιώματα για τους εργαζόμενους σε πλατφόρμες, καθώς και την υποχρέωση των εργοδοτών να παρέχουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας σε αυτούς. Στη συνέχεια οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ακολούθησαν και πρόσφατα επικυρώθηκε και η αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία.

Από τον Μάρτιο του 2014 έως σήμερα η ανεργία στη χώρα μας έχει μειωθεί κατά 41%, η μεγαλύτερη μείωση στις χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτό είναι ακόμα πιο αξιοθαύμαστο, αν σκεφτούμε πως η γεωγραφία της χώρας και οι εποχικές ανάγκες της οικονομίας συντείνουν στην απόλυτη προσαρμογή και ελαστικότητα της αγοράς εργασίας. Για παράδειγμα, δύσκολα θα φύγει κάποιος από την Κοζάνη ή και την Αθήνα για να δουλέψει εποχικά στον τουρισμό ή ως εργάτης γης στην Κρήτη. Τι θα γίνει με την οικογένειά του;

Η κυβέρνηση προστάτευσε και βελτίωσε την κοινωνική συνοχή, ανεξάρτητα από τις κοινωνικές, οικονομικές και γεωπολιτικές δυσκολίες που αντιμετώπισε. 

Όμως πλέον η οικονομία μας αναπτύσσεται και βρισκόμαστε σε ένα σημείο όπου η ανεργία δεν μειώνεται, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές κενές θέσεις εργασίας. 

Καθώς η κυβέρνηση είναι στην αρχή της δεύτερης τετραετίας της, ζητούμενο και επιτακτική ανάγκη είναι όχι μόνο η μείωση της ανεργίας αλλά και να αυξηθεί το ποσοστό των εργαζομένων μας που αμείβονται περισσότερο από τον μέσο μισθό. Να δημιουργήσουμε περισσότερες καλές δουλειές, με ευελιξία και ασφάλεια στους εργαζόμενους. Για την κυβέρνησή μας, αυτές οι δουλειές είναι μέρος και πυρήνας του νέου κοινωνικού συμβολαίου στην εργασία. 

*π. Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Βουλευτής Α’ Πειραιώς και Νήσων