Πώς οι τεχνολογικοί κολοσσοί σκοτώνουν την καινοτομία

Η Silicon Valley υπερηφανεύεται για την αναστάτωση που φέρνει σε εδραιωμένες αγορές: νεοφυείς επιχειρήσεις αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες, ανατρέπουν υπάρχουσες αγορές και αφήνουν πίσω τους καθιερωμένους παίκτες. Αυτός ο κύκλος της δημιουργικής καταστροφής έφερε τον προσωπικό υπολογιστή, το διαδίκτυο, τα έξυπνα τηλέφωνα. Όμως τα τελευταία χρόνια, μια χούφτα τεχνολογικών κολοσσών διατηρεί την κυριαρχία της. Γιατί; Πιστεύουμε ότι έχουν μάθει πώς να εκτροχιάζουν δυνητικά ανατρεπτικές νεοφυείς επιχειρήσεις προτού γίνουν ανταγωνιστικές απειλές.

Απλώς δείτε τι συμβαίνει με τις κορυφαίες εταιρείες γενετικής τεχνητής νοημοσύνης. Η DeepMind, από τις πρώτες σημαντικές νεοφυείς επιχειρήσεις στην A.I. εξαγοράστηκε από την Google. Η OpenAI, που ιδρύθηκε ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός και αντίβαρο στην κυριαρχία της Google, συγκέντρωσε 13 δισ. δολ. από τη Microsoft. Η Anthropic, μια start-up που ιδρύθηκε από μηχανικούς της OpenAI, οι οποίοι ήταν επιφυλακτικοί για την επιρροή της Microsoft, συγκέντρωσε 4 δισ. δολ. από την Amazon και 2 δισ. δολ. από την Google.

Την περασμένη εβδομάδα, κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου ερευνά τις σχέσεις της Microsoft με την Inflection AI, μια start-up που ιδρύθηκε από μηχανικούς της DeepMind που εργάζονταν για την Google. Η κυβέρνηση φαίνεται να ενδιαφέρεται για το αν η κίνηση της Microsoft να καταβάλει στην Inflection 650 εκατ. δολ. στο πλαίσιο μιας συμφωνίας αδειοδότησης - την ίδια στιγμή που την απογύμνωνε, προσλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος της ομάδας των μηχανικών της - ήταν μια προσπάθεια να παρακαμφθούν αντιμονοπωλιακοί νόμοι. 

Η Microsoft υπερασπίστηκε τη συνεργασία της με την Inflection. Αλλά έχει δίκιο η κυβέρνηση να ανησυχεί για αυτές τις συμφωνίες; Νομίζουμε πως ναι. Βραχυπρόθεσμα, οι συνεργασίες μεταξύ νεοφυών επιχειρήσεων στην A.I. και των Big Tech δίνουν στις νεοσύστατες εταιρείες τα τεράστια ποσά και τα δυσεύρετα τσιπ που χρειάζονται. Όμως, μακροπρόθεσμα, είναι ο ανταγωνισμός – και όχι η ενοποίηση – που συντελεί στην τεχνολογική πρόοδο.

Οι σημερινοί τεχνολογικοί κολοσσοί ήταν κάποτε μικρές επιχειρήσεις. Αναπτύχθηκαν ανακαλύπτοντας πώς να εκμεταλλευτούν εμπορικά κάποιες νέες τεχνολογίες - τον προσωπικό υπολογιστή η Apple, το λειτουργικό σύστημα η Microsoft, την ηλεκτρονική αγορά η Amazon, τη μηχανή αναζήτησης η Google και το κοινωνικό δίκτυο το Facebook. Αυτές οι νέες τεχνολογίες δεν ανταγωνίζονταν κατεστημένους φορείς, αλλά πρόσφεραν μια διαδρομή για την παράκαμψη τους, δημιουργώντας νέους τρόπους για τις καθημερινές μας λειτουργίες και ανατρέποντας ολόκληρη την αγορά.

Αλλά αυτό το μοτίβο νεοφυών επιχειρήσεων που καινοτομούν, αναπτύσσονται και ξεπερνούν τους κατεστημένους φορείς φαίνεται να έχει σταματήσει. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί είναι παλιοί. Ιδρύθηκαν πριν από περισσότερα από 20 χρόνια — η Apple και η Microsoft τη δεκαετία του 1970, η Amazon και η Google τη δεκαετία του 1990 και το Facebook το 2004. Γιατί δεν έχει εμφανιστεί τόσο καιρό ένας νέος ανταγωνιστής που να διαταράσσει την αγορά;

Η απάντηση δεν είναι ότι οι σημερινοί τεχνολογικοί κολοσσοί είναι καλύτεροι στην καινοτομία. Τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία που έχουμε – τα στοιχεία για πατέντες – δείχνουν ότι οι καινοτομίες είναι πιο πιθανό να έλθουν από νεοσύστατες επιχειρήσεις παρά από καθιερωμένους παίχτες. Και αυτό είναι επίσης κάτι που προβλέπει η οικονομική θεωρία.

Ένας κατεστημένος φορέας με μεγάλο μερίδιο αγοράς έχει λιγότερα κίνητρα για καινοτομία, επειδή οι νέες πωλήσεις από ένα καινοτόμο προϊόν ενδεχομένως να κανιβαλίσουν τις πωλήσεις στα υπάρχοντα προϊόντα. Οι ταλαντούχοι μηχανικοί είναι λιγότερο ενθουσιώδεις για τις μετοχές μιας μεγάλης εταιρείας που δεν συνδέονται με την αξία του έργου στο οποίο εργάζονται απ' ό,τι για τις μετοχές μιας νέας επιχείρησης που μπορεί να αναπτυχθεί εκθετικά. Και καθιερωμένα στελέχη ανταμείβονται για μικρές, σταδιακές βελτιώσεις που ικανοποιούν τους πελάτες τους αντί για ενοχλητικές καινοτομίες που μπορεί να υπονομεύσουν τις ίδιες σχέσεις και αξίες που τους δίνουν δύναμη.

Οι τεχνολογικοί γίγαντες έχουν μάθει να σταματούν τον κύκλο της διαταραχής. Επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις που αναπτύσσουν ανατρεπτικές τεχνολογίες, κάτι που τους δίνει πληροφορίες σχετικά με ανταγωνιστικές απειλές και την ικανότητα να επηρεάζουν την πορεία των επιχειρήσεων αυτών. Η συνεργασία της Microsoft με την OpenAI δείχνει το πρόβλημα. Τον Νοέμβριο, ο Satya Nadella, διευθύνων σύμβουλος της Microsoft, είπε ότι ακόμα κι αν η OpenAI εξαφανιζόταν ξαφνικά, οι πελάτες του δεν θα είχαν λόγο να ανησυχούν, γιατί "έχουμε τους ανθρώπους, έχουμε τα στοιχεία, έχουμε τα δεδομένα, έχουμε τα πάντα".

Φυσικά, οι κατεστημένοι φορείς ανέκαθεν επωφελούνταν από την καταστολή του ανταγωνισμού. Εταιρείες τεχνολογίας όπως η Intel και η Cisco είχαν ήδη δει τα προηγούμενα χρόνια την αξία της απόκτησης νεοφυών επιχειρήσεων με συμπληρωματικά προϊόντα. Αυτό που είναι διαφορετικό σήμερα είναι ότι τα στελέχη έχουν μάθει ότι ακόμη και νεοφυείς επιχειρήσεις εκτός των βασικών αγορών τους μπορούν να γίνουν επικίνδυνες ανταγωνιστικές απειλές. Και το τεράστιο μέγεθος των σημερινών τεχνολογικών κολοσσών τους δίνει τα χρήματα για να εκτροχιάσουν αυτές τις απειλές. Όταν η Microsoft δικαζόταν για παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η αξία της ήταν δεκάδες δισεκατομμύρια. Σήμερα είναι πάνω από 3 τρισ. δολ.

Εκτός από τα χρήματά, οι τεχνολογικοί κολοσσοί μπορούν να αξιοποιήσουν την πρόσβαση στα δεδομένα και τα δίκτυά τους, επιβραβεύοντας νεοφυείς επιχειρήσεις που συνεργάζονται και τιμωρώντας αυτές που ανταγωνίζονται. Πράγματι, αυτό είναι ένα από τα επιχειρήματα της κυβέρνησης στη νέα της αντιμονοπωλιακή αγωγή κατά της Apple. (Η Apple αρνήθηκε αυτούς τους ισχυρισμούς και ζήτησε να απορριφθεί η υπόθεση.) Μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν τις πολιτικές τους διασυνδέσεις για να ενθαρρύνουν ένα κανονιστικό πλαίσιο που βάζει εμπόδια στον ανταγωνισμό. 

Θυμάστε εκείνες τις διαφημίσεις στο Facebook υπέρ της μεγαλύτερης ρύθμισης στο Διαδίκτυο; Το Facebook δεν το έκανε για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Οι προτάσεις του Facebook "αφορούσαν σε μεγάλο βαθμό την εφαρμογή απαιτήσεων για συστήματα εποπτείας περιεχομένου που το Facebook είχε ήδη εφαρμόσει στο παρελθόν", καταλήγει η ιστοσελίδα τεχνολογικών ερευνών The Markup. Αυτό θα του έδινε ένα πλεονέκτημα πρώτης κίνησης έναντι του ανταγωνισμού.

Όταν αυτές οι τακτικές αποτυγχάνουν να οδηγήσουν μια νεοφυή επιχείρηση μακριά από τον ανταγωνισμό, οι τεχνολογικοί κολοσσοί μπορούν απλώς να την αγοράσουν. Ο Mark Zuckerberg το κατέστησε σαφές σε ένα email σε έναν συνάδελφό του πριν το Facebook αγοράσει το Instagram. Εάν νεοφυείς επιχειρήσεις όπως το Instagram "αναπτυχθούν σε μεγάλη κλίμακα", έγραψε, "θα μπορούσαν να διαταράξουν τις λειτουργίες μας".

Οι τεχνολογικοί γίγαντες καλλιεργούν επίσης καλές σχέσεις με επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις είναι ριψοκίνδυνες επενδύσεις, επομένως για να πετύχει ένα venture fund, τουλάχιστον μία από τις εταιρείες στο χαρτοφυλάκιο του θα πρέπει να εμφανίζει εκθετικές αποδόσεις. Καθώς οι αρχικές δημόσιες προσφορές έχουν μειωθεί, αυτοί οι επενδυτές στρέφονται όλο και περισσότερο σε εξαγορές για να προσφέρουν αυτές τις αποδόσεις. Και οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων γνωρίζουν ότι μόνο ένας μικρός αριθμός εταιρειών μπορεί να αποκτήσει μια start-up σε ελκυστική τιμή, επομένως παραμένουν φιλικοί με τις Big Tech με την ελπίδα να πετύχουν συμφωνίες με κατεστημένους φορείς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι εξέχοντες επιχειρηματίες του κλάδου είναι αντίθετοι στην ισχυρότερη επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας: είναι κακό για τις δουλειές τους.

Η ενοποίηση μπορεί να φαίνεται ότι δεν προκαλεί ζημιά βραχυπρόθεσμα. Ορισμένες συνεργασίες μεταξύ κατεστημένων φορέων και νεοσύστατων επιχειρήσεων είναι παραγωγικές. Και οι εξαγορές δίνουν στους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών τις αποδόσεις που χρειάζονται για να πείσουν τους επενδυτές τους να δεσμεύσουν περισσότερα κεφάλαια στο επόμενο κύμα νεοφυών επιχειρήσεων. 

Αλλά αυτή η ενοποίηση υπονομεύει την τεχνολογική πρόοδο. Όταν ένας από τους τεχνολογικούς κολοσσούς αγοράζει μια start-up, μπορεί να τερματίσει την τεχνολογία της start-up. Ή μπορεί να ανακατευθύνει ανθρώπους και περιουσιακά στοιχεία στις δικές του ανάγκες. Και ακόμη κι αν δεν κάνει τίποτα από τα δύο, τα διαρθρωτικά εμπόδια που εμποδίζουν την καινοτομία σε μεγάλους κατεστημένους φορείς μπορούν να υπονομεύσουν τη δημιουργικότητα των εργαζομένων της επιχείρησης που εξαγοράζεται.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μοιάζει με μια κλασική τεχνολογία που διαταράσσει μια κατεστημένη αγορά. Αλλά καθώς οι ανατρεπτικές νεοφυείς επιχειρήσεις που την δρομολόγησαν συνδέονται με τις Big Tech, η μία μετά την άλλη, στο τέλος μπορεί να καταλήξει τίποτα περισσότερο από ένας τρόπος για την αυτοματοποίηση των μηχανών αναζήτησης.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να παρέμβει για να αρχίσει να λύνει αυτό το πρόβλημα.

Νωρίτερα φέτος, η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου ανακοίνωσε ότι ερευνούσε συμφωνίες της Big Tech με εταιρείας A.I. Αυτό είναι μια πολλά υποσχόμενη αρχή. Αλλά πρέπει να αλλάξουμε τους κανόνες που καθιστούν δυνατή αυτή την απορρόφηση.

Πρώτον, το Κογκρέσο θα πρέπει να διευρύνει το νόμο των "διασυνδεόμενων διευθύνσεων" - ο οποίος απαγορεύει σε διευθυντές ή στελέχη μιας εταιρείας να υπηρετούν ως διευθυντές ή στελέχη σε ανταγωνιστές της - για να αποτρέψει τους τεχνολογικούς κολοσσούς να τοποθετούν υπαλλήλους τους σε νεοφυείς επιχειρήσεις. 

Δεύτερον, τα δικαστήρια θα πρέπει να επιβάλλουν κυρώσεις σε δεσπόζουσες εταιρείες που κάνουν διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα ή τα δίκτυά τους με βάση το εάν η εταιρεία είναι δυνητικός ανταγωνιστής.

Τρίτον, καθώς το Κογκρέσο κινείται προς τη ρύθμιση της A.I. θα πρέπει να φροντίζει να θεσπίσει κανόνες που δεν θα εδραιώνουν τους κατεστημένους φορείς.

Τέλος, η κυβέρνηση θα πρέπει να προσδιορίσει μια λίστα δυνητικά επαναστατικών τεχνολογιών - θα ξεκινούσαμε με την A.I. και την εικονική πραγματικότητα - και να ανακοινώσει ότι θα αμφισβητήσει τυχόν συγχωνεύσεις μεταξύ τεχνολογικών κολοσσών και νεοφυών επιχειρήσεων που αναπτύσσουν αυτές τις τεχνολογίες. Αυτή η πολιτική μπορεί να κάνει τη ζωή δύσκολη για τους επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων που τους αρέσει να δίνουν ομιλίες για τη διαταραχή και λίγο αργότερα να πίνουν ποτά με τους φίλους τους στο τμήμα εταιρικής ανάπτυξης της Microsoft. Αλλά θα είναι καλά νέα για τους ιδρυτές που θέλουν να πουλήσουν προϊόντα σε πελάτες και όχι νεοφυείς επιχειρήσεις σε μονοπώλια. Και θα είναι καλό για τους καταναλωτές, που εξαρτώνται από τον ανταγωνισμό, αλλά ζουν πολύ καιρό χωρίς αυτόν.

*Ο Mark Lemley είναι καθηγητής στο Stanford Law School. Ο  Matt Wansley είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Cardozo School of Law.

© 2022 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"