Τρίτη, 02-Ιαν-2024 00:05
Ο Μαχμούντ Αμπάς πρέπει να φύγει

Άρχισα να ασχολούμαι με την πολιτική από την ηλικία των 15 ετών και εντάχθηκα στη Νεολαία της Φατάχ στην Ιερουσαλήμ κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα, το 1987. Αρκετά χρόνια αργότερα, μαζί με άλλους νεαρούς ηγέτες της Φατάχ, συνάντησα τον Μαχμούντ Αμπάς, στο γραφείο του στη Ραμάλα, στη Δυτική Όχθη. Ήταν τότε δεύτερος τη τάξει στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Ήταν 50άρης, εμείς 20άρηδες. Παρά τη διαφορά ηλικίας, μας άρεσε να περνάμε χρόνο μαζί του. "Είστε οι αυριανοί ηγέτες", μας έλεγε.
Σήμερα ο κ. Αμπάς πλησιάζει τα 90, εμείς είμαστε 50άρηδες, αλλά αυτό το αύριο δεν ήρθε ποτέ.
Τριάντα χρόνια μετά τις Συμφωνίες του Όσλο, οι Παλαιστίνιοι που ηγήθηκαν της πρώτης Ιντιφάντα αισθάνονται προδομένοι. Ο κ. Αμπάς, ως πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, απέτυχε να φέρει τη δημοκρατία στον λαό του, απέτυχε να τον κρατήσει ασφαλή, να διαχειριστεί μια βιώσιμη οικονομία και να διασφαλίσει ότι μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς.
Η διακυβέρνηση της Παλαιστινιακής Αρχής έχει χάσει το ηθικό της και αποσυνδέεται όλο και περισσότερο από τις ανάγκες και τα "θέλω" των Παλαιστινίων. Την τελευταία δεκαετία αρκετές δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι το 70% έως και 90% των Παλαιστινίων θέλει να παραιτηθεί ο 88χρονος πλέον Αμπάς. Οι τελευταίες παλαιστινιακές εκλογές, το 2006, προκάλεσαν ένα πολιτικό ρήγμα που είχε ως αποτέλεσμα η Χαμάς να αναλάβει τη διακυβέρνηση στη Γάζα και ο κ. Αμπάς και το κόμμα του, Φατάχ, τη Δυτική Όχθη. Σήμερα οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι θέλουν να επιλέξουν νέους ηγέτες μέσα από ελεύθερες, δίκαιες εκλογές.
Πολλά από όσα θα ακολουθήσουν μετά τον πόλεμο παραμένουν ασαφή. Αλλά αυτό που φαίνεται αναπόφευκτο είναι ότι η κυριαρχία της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας έχει τελειώσει. Η Παλαιστινιακή Αρχή προβάλλεται όλο και συχνότερα ως η μόνη οντότητα που μπορεί να καλύψει το κενό και να επαναφέρει την ενότητα στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη. Αλλά για εμάς, τους Παλαιστινίους, αυτή η λύση θα έχει νομιμοποίηση μόνο εάν επέλθουν θεμελιώδεις αλλαγές στη δομή της εξουσίας ‒ κι αυτές περιλαμβάνουν την απομάκρυνση του κ. Αμπάς και της "αυλής" του.
Από τη σύσταση της Παλαιστινιακής Αρχής το 1994, οι πολίτες της Παλαιστίνης βλέπουν το χάσμα ανάμεσα στις διακηρύξεις των ηγετών τους για ισχυρούς θεσμούς και δημοκρατία και στις πράξεις τους να μεγαλώνει. Η έκδηλη έλλειψη σεβασμού αυτών των ηγετών στο κράτος δικαίου και η παραβίαση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ψηφοφόρων έχουν λάβει πολλές μορφές όλα αυτά τα χρόνια ‒ όπως δείχνουν οι καταγγελίες για υπεξαίρεση, αυθαίρετες φυλακίσεις και βασανισμούς, που η Αρχή αρνείται.
Ο κ. Αμπάς, από την πλευρά του, έχει μεθοδικά αγκιστρωθεί στην εξουσία. Σύμφωνα με Παλαιστίνιους νομικούς, έχει εκδώσει εκατοντάδες διατάγματα από το 2007 που έχουν εδραιώσει την εξουσία του και την ηγεσία της Παλαιστινιακής Αρχής, προστατεύοντάς τους ταυτόχρονα από κάθε μορφή λογοδοσίας. Σήμερα ελέγχει ουσιαστικά τη νομοθετική, τη δικαστική και την εκτελεστική εξουσία, έχοντας καταργήσει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.
Η θητεία του κ. Αμπάς έχει επιπτώσεις και στο κόμμα του. Οι διασπάσεις της Φατάχ έχουν αυξηθεί λόγω της προφανούς άρνησής του να δεχθεί διαφωνίες εκ των έσω. Αυτές οι διαφορές αποκαλύφθηκαν εν όψει των εκλογών που είχαν προγραμματιστεί για το 2021, τις οποίες τελικά ο κ. Αμπάς ακύρωσε μετά τη διάσπαση της Φατάχ σε τρία κομμάτια.
Οι κάτοικοι της Γάζας, φυσικά, έχουν επίσης υποφέρει από τους ηγέτες τους. Η κυβέρνηση της Χαμάς, όπως αυτή του κ. Αμπάς στη Δυτική Όχθη, απέτυχε να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες ‒ακόμα και για τις βασικές ανάγκες‒ των Παλαιστινίων που ζουν εκεί. Κι ενώ λίγοι Παλαιστίνιοι επικρίνουν ανοιχτά τη Χαμάς εν μέσω του πολέμου, όσο οι απώλειες αυξάνονται και συνεχίζει να εκτυλίσσεται μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή η κριτική κατά της Χαμάς είναι βέβαιο ότι θα ενταθεί όταν τελειώσει ο πόλεμος, ιδίως στη Γάζα.
Ο παλαιστινιακός λαός δεν θα δεχθεί να κυβερνάται μετά τον πόλεμο από κανένα κόμμα που δεν θα έχει προκύψει από εκλογές, ή ίσως αρχικά από μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας που θα συμπεριλαμβάνει και τους αντιπάλους του κ. Αμπάς εντός της Φατάχ, μη κομματικές προσωπικότητες και οποιοδήποτε μη στρατιωτικοποιημένο ισλαμιστικό πολιτικό κόμμα που θα μπορούσε να αναδειχθεί στη θέση της σημερινής Χαμάς.
Αλλά πρώτα, ο κ. Αμπάς πρέπει να φύγει. Ο εύκολος τρόπος θα είναι ο κ. Αμπάς και οι αντίπαλοί του στη Φατάχ να καταλήξουν σε μια φιλική συνεννόηση, στο πλαίσιο της οποίας θα παραδώσει ειρηνικά την εξουσία σε μια νέα κυβέρνηση που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Γάζας και της Δυτικής Όχθης. Θα μπορούσε ως αντάλλαγμα να λάβει ισόβια ασυλία έναντι τυχόν διώξεων.
Εάν ο κ. Αμπάς απορρίψει αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να υπάρχει μια πιο περίπλοκη, αλλά όχι ανέφικτη, διευθέτηση. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας νέος πολιτικός φορέας στη Γάζα στον οποίο θα συμμετέχουν όλες οι παλαιστινιακές πολιτικές δυνάμεις, που θα επιφορτιστεί με την ανάδειξη προσωρινής ηγεσίας και μιας κυβέρνησης που θα πρωτοστατήσει στην ανοικοδόμηση της Γάζας και την πολιτική επανένωσή της με τη Δυτική Όχθη. Για να επιτευχθεί αυτό, οι αραβικές χώρες, η διεθνής κοινότητα, οι δωρήτριες χώρες και το Ισραήλ θα πρέπει να αναγνωρίσουν αυτόν τον φορέα.
Οποιοδήποτε σενάριο όμως, θα πρέπει να οδηγεί σε γενικές εθνικές εκλογές εντός διετίας ‒ ή μόλις η ζωή στη Γάζα επιστρέψει σε μια κανονικότητα. Η εκλεγμένη κυβέρνηση θα πρέπει να προτείνει μια εναλλακτική λύση στη διαφθορά της Δυτικής Όχθης και στην καταστροφή της Γάζας. Πρέπει να θέσει τα θεμέλια της δημοκρατίας, της διαφάνειας, της λογοδοσίας και ενός συστήματος για τη διάκριση της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας.
Μια τέτοια αλλαγή θα πρέπει, φυσικά, να συνοδευτεί από αλλαγές και στην ηγεσία του Ισραήλ. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου θεωρείται από πολλούς Ισραηλινούς υπεύθυνος για την αποτυχία της χώρας να προστατεύσει τους πολίτες της από την αποτρόπαια επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Φαίνεται αρκετά πιθανό ότι θα παραμείνει στην εξουσία μετά το τέλος του πολέμου. Οι αλλαγές ηγεσίας τόσο στην παλαιστινιακή όσο και στην ισραηλινή πλευρά θα άνοιγαν τον δρόμο για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με στόχο τον τερματισμό αυτής της μακράς διένεξης.
Ο πρόεδρος Αμπάς πρέπει να εγκαταλείψει την πολιτική σκηνή και να του επιτραπεί να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του αξιοπρεπώς. Οι Παλαιστίνιοι αξίζουν μια πιο αντιπροσωπευτική, υπεύθυνη και νεότερη ηγεσία, μέσω ελεύθερων εκλογών. Μας αξίζει ένας νέος ηγέτης.
* Ο Samer Sinijlawi είναι πολιτικός ακτιβιστής και πολιτικός σχολιαστής από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, καθώς και πρόεδρος του Ταμείου Ανάπτυξης της Ιερουσαλήμ.