Τα Bidenomics έχουν έναν θανάσιμο εχθρό, κι αυτός δεν είναι ο Τραμπ

Στις 26 Οκτωβρίου, το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 4,9% το γ’ τρίμηνο του έτους. Ο ρυθμός ανάπτυξης ξεπέρασε ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, προκαλώντας θριαμβολογίες από τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου που κατέστησαν τα Bidenomics βασικό άξονα της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν για τις προεδρικές εκλογές του 2024. Ο πρόεδρος Μπάιντεν εξέδωσε μια αυτο-συγχαρητήρια ανακοίνωση, την οποία ο Λευκός Οίκος επαναλάμβανε ξανά και ξανά - και η δημοτικότητα του Ντόναλντ Τραμπ αυξήθηκε.

Ενώ ο Λευκός Οίκος διακήρυττε την ευημερία των ΗΠΑ, μια δημοσκόπηση των New York Times/Siena College έδειξε ότι το 59% των ψηφοφόρων σε έξι κρίσιμες πολιτείες δηλώνουν ότι έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ικανότητα του Τραμπ να διαχειριστεί την οικονομία από ό,τι στον Μπάιντεν, ανεξαρτήτως ποιον θα προτιμούσαν να ψηφίσουν. Επιπλέον, κανείς -απολύτως κανείς- από τους ερωτηθέντες κάτω των 30 ετών σε τρεις από τις εν λόγω πολιτείες δεν πιστεύει ότι η πορεία της οικονομίας είναι "εξαιρετική”.
Η Δυτική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου μπορεί να πιστεύει ότι τα Bidenomics έχουν αποτέλεσμα, διότι οι γκουρού των μακροοικονομικών της Federal Reserve λένε πως έχουν. Αλλά τα Bidenomics δεν έχουν καταφέρει να επιφέρουν ουσιαστική, απτή βελτίωση στις ζωές των περισσότερων ψηφοφόρων σε έναν κόσμο όπου τα βασικά είδη διαβίωσης κοστίζουν ακόμη περισσότερο από ό,τι πριν από έναν χρόνο, το μέσο ενοίκιο και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έχουν εκτοξευθεί και οι υπηρεσίες υγείας και παιδικής φροντίδας γίνονται ολοένα και πιο απρόσιτες. Ο κ. Μπάιντεν δεν μπορεί να κερδίσει τις εκλογές του 2024 αν δεν παρουσιάσει την οικονομία όπως ακριβώς είναι, και όχι όπως θα ήθελε να είναι.

Ο θανάσιμος εχθρός των Bidenomics δεν είναι ο Ντόναλντ Τραμπ• είναι η εμμονή σε οικονομικά δεδομένα που αποκρύπτουν τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες που βιώνουν οι Αμερικανοί. Η εστίαση στο ΑΕΠ είναι λανθασμένη, καθώς διαστρεβλώνει το μέγεθος του χάσματος μεταξύ της οικονομικής ευμάρειας και των δυσχερειών σε μια οικονομία με τόσες ανισότητες όσο αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αν και η τελευταία έρευνα της Fed για την οικονομική κατάσταση των καταναλωτών έδειξε ότι οι οικονομικές ανισότητες έχουν μειωθεί κατά τι λόγω των πρόσφατων γαλαντόμων ομοσπονδιακών δαπανών, οι ανισότητες σε επίπεδο εισοδημάτων είναι δυσμενέστερες από ποτέ άλλοτε. Για τους περισσότερους Αμερικανούς, αίσθηση οικονομικής ευημερίας δεν προσφέρουν ούτε οι χρηματιστηριακές αποδόσεις ούτε οι ανατιμήσεις των τιμών των κατοικιών, αλλά οι μισθοί και τα επιδόματα, και την απειλούν οι λογαριασμοί και οι αποδείξεις του σούπερ μάρκετ. Οι μισθοί συρρικνώνονται συνεχώς για ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά, ανεξαρτήτως του φαινομενικά ιστορικού υψηλού ποσοστού της απασχόλησης, που επίσης αρέσκεται να διατυμπανίζει ο Λευκός Οίκος.

Σε μια χώρα με τόσες ανισότητες, το εισόδημα που δημιουργείται από την αύξηση του ΑΕΠ μοιράζεται τόσο άνισα που η εντύπωση της ευρύτερης οικονομικής ευημερίας αποδομείται. Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία στις ΗΠΑ καταδεικνύουν ότι το 5% των νοικοκυριών με το υψηλότερο εισόδημα εισέπραξε το 23,5% του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών το 2022 και το 20% περισσότερο του 50%. Στον αντίποδα, το 40% των νοικοκυριών με το χαμηλότερο εισόδημα έλαβε μόλις το 11,2% του συνολικού εισοδήματος του προηγούμενου έτους, μηδαμινό ποσοστό για τη σκληρή δουλειά του.

Το ΑΕΠ μπορεί να φαντάζει εύρωστο, αλλά για το 64% των νοικοκυριών ο μισθός δεν επαρκεί πάντοτε, σύμφωνα με έρευνα καταναλωτών που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο. Αυτές οι οικογένειες μετά βίας καταφέρνουν να περάσουν την εβδομάδα τους, πόσω μάλλον να αποταμιεύσουν, διαδικασία απαραίτητη για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητά τους, και σε βάθος χρόνου, της οικονομικής ασφάλειάς τους. Σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, έχουν αυξηθεί τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης που ανησυχούν για την πορεία της οικονομίας, με το 57% των ερωτηθέντων σε δημοσκόπηση της Harris Poll να δηλώνουν ότι το υψηλότερο κόστος δανεισμού είναι εξαιρετικά προβληματικό.

Ο κ. Μπάιντεν δεν θεωρεί τις ανισότητες που γεννά ο πυρήνας των Bidenomics ως πολιτικό κίνδυνο. Στο 1% των πλουσιότερων Αμερικανών αντιστοιχούσε πάντα πολύ περισσότερο από το 1% του συνολικού εθνικού εισοδήματος και πλούτου, αλλά σπανίως η αναλογία ήταν τόσο δυσανάλογη όσο τώρα. Τα τελευταία οικονομικά στοιχεία καταδεικνύουν ότι αυτό το 1% κατέχει σήμερα το 31,4% του συνολικού πλούτου των ΗΠΑ, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που αντιστοιχεί στο 90% των Αμερικανών. Μεταξύ 1975 και 2018, οι ενήλικοι Αμερικανοί μεσαίου εισοδήματος είδαν τους μισθούς τους να αυξάνονται λιγότερο από το 1/3 του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ, ενώ όσοι ανήκουν στο 99ο εκατοστημόριο είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται σχεδόν δύο φορές περισσότερο από το ΑΕΠ.

Φυσικά, οι οικονομικές ανισότητες διευρύνονταν πολύ πριν ο κ. Μπάιντεν εισέλθει στο Οβάλ Γραφείο. Η διαφορά σήμερα, όμως, δεν είναι μόνο ότι οι ανισότητες έχουν εδραιωθεί περισσότερο, αλλά κι ότι οι Αμερικανοί είναι λιγότερο αισιόδοξοι πως, ακόμη κι αν μένουν πίσω, αυτοί και τα παιδιά τους θα καταφέρουν σύντομα να μειώσουν αυτό το χάσμα. Ένα τόσο κατακερματισμένο κράτος όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 δεν τείνει να πιστεύει υποσχέσεις που διαψεύδουν το πώς νιώθουν οι ψηφοφόροι ενόσω προσπαθούν να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών τους.

Το ποσοστό των Αμερικανικών που δήλωσαν στη Federal Reserve ότι η οικονομική τους κατάσταση επιδεινώθηκε το 2022 έναντι του προηγούμενου έτους αυξήθηκε στο 35% από 20% - που είναι το υψηλότερο ποσοστό από τότε που η Fed πρόσθεσε το σχετικό ερώτημα στην έρευνά της το 2014. Οι Αμερικανοί με πανεπιστημιακή εκπαίδευση είδαν επίσης την οικονομική τους ευημερία να καταγράφει το 2022 τη μεγαλύτερη επιδείνωση από το 2014. Πρόκειται για ψηφοφόρους κρίσιμης σημασίας για το Δημοκρατικό Κόμμα, όπως είναι και οι ψηφοφόροι της ηλικιακής ομάδας 35-44 ετών, οι οποίοι δήλωσαν ότι είδαν τη μεγαλύτερη βελτίωση στην ισότητα των εισοδημάτων αυτής της κατηγορίας.

Τα αποτελέσματα αυτά της έρευνας συνάδουν πολύ περισσότερο με το αίσθημα των ψηφοφόρων που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, παρά με τα στοιχεία που επικαλείται ο κ. Μπάιντεν προκειμένου να τους πείσει για την υποτιθέμενη βελτίωση της ευημερίας τους. Το να ακούει κανείς τους συμβούλους του -και όχι τους ψηφοφόρους- είναι μοιραίο προεκλογικό λάθος, σαν αυτό που έκανε η Χίλαρι Κλίντον το 2016. Ο κ. Μπάιντεν κέρδισε με οριακή διαφορά το 2020 διότι ο κ. Τραμπ δεν άκουσε τότε τις ανησυχίες των ψηφοφόρων για τον κορονοϊό. Σήμερα, όμως, οι ψηφοφόροι ευθυγραμμίζονται με την προσέγγιση του Τραμπ για την οικονομία διότι, με έναν τρόπο, φαίνεται να τούς ακούει.

Στις 9 Νοεμβρίου, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού της κυβέρνησης Μπάιντεν έδωσε σαφή εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο των στοιχείων που δημοσιεύουν για τις οικονομικές ανισότητες. Οι σύμβουλοι πολιτικής του κ. Μπάιντεν θα πρέπει να κάνουν το ίδιο και το επόμενο έτος, αναδιατυπώνοντας τα Bidenomics ώστε να στηρίζουν πράγματι τη μεσαία τάξη αντί να προάγουν, περήφανα, την ανάπτυξη που ωφελεί όσους έχουν ήδη πολλά αντί γι’ αυτούς που εργάζονται σκληρά και παρ’ όλα αυτά έχουν ανάγκη.

* Η Karen Petrou είναι διευθύνουσα σύμβουλος της Federal Financial Analytics και συγγραφέας του βιβλίου "Engine of Inequality: The Fed and the Future of Wealth in America”.

© 2023 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"