Γιατί παραδίδω προμήθειες στα ουκρανικά στρατεύματα

Ένας "στρατός” ιδιωτών προμηθεύει με απαραίτητο μη θανατηφόρο εξοπλισμό τις ουκρανικές στρατιωτικές δυνάμεις στα πεδία των μαχών.

Το προηγούμενο καλοκαίρι, ο τότε υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, Μπεν Γουάλας, επέπληξε την Ουκρανία λέγοντας ότι δεν δείχνει την πρέπουσα ευγνωμοσύνη για τα όπλα που της προμηθεύει η Δύση. "Δεν είμαστε η Amazon”, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Όχι, δεν είμαστε. Αλλά υπάρχει ένας πάροχος "τύπου Amazon”, κατ’ αναλογία, για τον ουκρανικό στρατό: πρόκειται για ένα δίκτυο εθελοντικών ομάδων πολιτών που παραδίδουν ευρεία γκάμα αγαθών στους στρατιώτες που βρίσκονται στο πεδίο, κατά παραγγελία.

Το ξέρω, διότι είμαι μία από αυτούς τους εθελοντές. Παραδίδουμε τουρνικέ, επιθέματα στήθους, drones παρατήρησης, εξοπλισμό νυχτερινής όρασης, εσώρουχα και ισοθερμικές κάλτσες, και όλα μέσα σε μερικές ημέρες. Ένα μεταχειρισμένο όχημα με τετρακίνηση ή ένα drone με θερμική κάμερα απαιτεί λίγο περισσότερο χρόνο, έως και δύο εβδομάδες.

Ο εθελοντισμός έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην πρόσφατη ιστορία της Ουκρανίας. Εθελοντές διατήρησαν τα οδοφράγματα κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 2014 στην Πλατεία Μαϊντάν, ενώ πολλοί μαχητές που αντέκρουσαν την επέλαση των Ρώσων στο Ντονμπάς, αργότερα το ίδιο έτος, ήταν επίσης πολίτες. Όταν η Ρωσία εξαπέλυσε την ευρεία εισβολή της το 2022, μεγάλος αριθμός Ουκρανών προσφέρθηκε εθελοντικά να πολεμήσει. Εκατομμύρια Ουκρανοί, με τη σειρά τους, κινητοποιήθηκαν για να παράσχουν υποστήριξη σε αυτούς τους άνδρες και τις γυναίκες: δημοσκόπηση που διενεργήθηκε εκείνο το καλοκαίρι, όταν η οικονομία ήδη υφίστατο τις επιπτώσεις των ρωσικών επιθέσεων, διαπίστωσε ότι το 86% των Ουκρανών είχαν κάνει κάποια δωρεά σε φιλανθρωπικές οργανώσεις και το 33% ήταν ενεργοί εθελοντές.

Ο ταχύς εφοδιασμός του στρατού, συχνά με εισαγόμενα είδη, δεν μπορεί να γίνει με άλλο τρόπο εύκολα: η αργοκίνητη μετα-σοβιετική γραφειοκρατία που διέπει τον στρατό καθιστά δύσκολη την ανταπόκριση στις ανάγκες των στρατιωτών. Οι στρατιώτες εφοδιάζονται με εξοπλισμό κατά την κατάταξή τους, αλλά ό,τι έχει χαθεί ή καταστραφεί στη συνέχεια, από κάλτσες μέχρι κράνη, δεν αντικαθίσταται αυτόματα. Το υπουργείο Άμυνας ασχολείται με τη διανομή εξοπλισμού μεγάλης αξίας, όπως τανκς και βαρέα όπλα που καταφθάνουν από όλο τον κόσμο.

Έτσι εμείς, οι εθελοντές, καταλήξαμε να συγκεντρώνουμε χρήματα και να προμηθεύουμε τμήματα του ουκρανικού στρατού με τόσα πολλά απαραίτητα είδη, μέσω ad hoc συμφωνιών. Κοιτάζοντας τη συνολική εικόνα, η συνεισφορά μας είναι μηδαμινής σημασίας, αλλά σώζει ζωές.

Δύο από τις μεγαλύτερες μη κρατικές εθελοντικές οργανώσεις, η Come Back Alive και το Φιλανθρωπικό Ίδρυμα Serhiy Prytula, προμηθεύουν τον στρατό με αυτοκίνητα και τεθωρακισμένα οχήματα, εξοπλισμό νυχτερινής και θερμικής όρασης, drones και άλλα είδη. Μόνο η οργάνωση Wave91, που εδρεύει στην Οδησσό, προμηθεύει εκατοντάδες κινεζικής κατασκευής drones με κάμερες Mavic και κατασκευάζει χιλιάδες drone τύπου first person view.

Η πιο πρόσφατη παράδοση που έκανα, ήταν στην 3017η Στρατιωτική Μονάδα της Εθνικής Φρουράς της Ουκρανίας.

Η 3017η μονάδα πολέμησε επί πέντε μήνες περίπου στην Μπαχμούτ, φέτος, ενώ πρόσφατα εγκαταστάθηκε κοντά στο Ζόλοτσιβ, βόρεια του Χαρκόβου, 15 χλμ. από τα ρωσικά σύνορα. Έχοντας αυτές τις πληροφορίες, ξεκίνησα με ένα ημιφορτηγό Mitsubishi αγορασμένο στη Βρετανία με χρήματα που συγκεντρώθηκαν στην Πολωνία.  Ήταν δεξιοτίμονο, αλλά έμαθα να οδηγώ βρετανικού τύπου οχήματα κατά τη διάρκεια της τελευταίας "αποστολής” μου, όταν παρέδωσα ένα ημιφορτηγό Nissan σε στρατιώτες στην Οδησσό.

Παρέλαβα το όχημα στο Βερολίνο. Μέσω Πολωνίας, πέρασα στην Ουκρανία από τον συνοριακό σταθμό στη Ράβα Ρούσκα. Στην ουκρανική πλευρά των συνόρων, οι τελωνιακοί με γνωρίζουν από προηγούμενες "αποστολές” μου, οπότε δεν αντιμετώπισα πρόβλημα. Μια ώρα αργότερα έφτασα στη Λβιβ, όπου συνάντησα την Όλγα Σπακ, βιολόγο, ειδική στις φάλαινες, που παράτησε την έρευνά της, τους φίλους και το διαμέρισμά της στη Μόσχα δύο ημέρες πριν από την εισβολή για να επιστρέψει στη γενέτειρά της, στο Χάρκοβο. Σήμερα, είναι εκπρόσωπος μιας άλλης εθελοντικής ομάδας, της Assist Ukraine, εκ των ιδρυτών της οποίας είναι η συνταξιούχος δημοσιογράφος του NPR, Αν Γκάρελς.

Οι μικρές και ευέλικτες ομάδες όπως αυτή διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε αυτόν τον πόλεμο, καθώς οι μεγάλες διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις αποφεύγουν οτιδήποτε έχει έστω και ελάχιστα στρατιωτικό χαρακτήρα. Ακόμη και ένα τουρνικέ το θεωρούν πολεμικό υλικό. Αλλά, όπως είπε η κυρία Γκάρελς λίγο μετά την εισβολή, οι Ουκρανοί "δεν χρειάζονται αρκουδάκια, αλλά στρατιωτικά γιλέκα”.
Η κυρία Σπακ προμηθεύει τα πάντα στις στρατιωτικές μονάδες που γνωρίζει. Οι ανάγκες τους αφορούν από είδη προσωπικής φροντίδας και εντομοαπωθητικά μέχρι συσκευές νυχτερινής όρασης. Βρίσκει το προϊόν στην αγορά -είτε στην Ουκρανία είτε στο εξωτερικό, μέσω παραγωγών ή διαδικτυακά-, το αγοράζει με χρήματα της Assist Ukraine ή ομοειδών οργανώσεων και στη συνέχεια οργανώνει την παράδοση. Αυτή μού είχε ζητήσει το ημιφορτηγό.

Με δύο οχήματα ξεκινήσαμε -μία ειδικός στις φάλαινες και μία δημοσιογράφος- για το Ζόλοτσιβ, για να παραδώσουμε το Mitsubishi και τουρνικέ στη μονάδα της Εθνικής Φρουράς. Η κυρία Σπακ ασχολείται με τα χαρτιά του αυτοκινήτου, ενώ ο Dima, ο 26χρονος διοικητής της μονάδας, που αριθμεί 150 στρατιώτες, με ξεναγεί στα καταλύματά τους. Τραβάμε ένα σύντομο ευχαριστήριο βίντεο για τους κύριους δωρητές του οχήματος. Η εθελοντική εργασία βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, επομένως η βιοντεοσκόπηση των παραδόσεων αποτελεί ένα μέσο λογοδοσίας.

Πέρα από τις περιστασιακές προμήθειες εξοπλισμού, συγκεντρώνω επίσης χρήματα, από μια ετερόκλητη ομάδα "φίλων”. Επικοινώνησα με Σουηδούς μέσω ενός δημοσιογράφου στη Στοκχόλμη. Μια ομάδα Εβραίων συνεισέφερε περισσότερα από 5.000 δολάρια. Μια εξόριστη, ρωσικής καταγωγής σκηνοθέτης και οι συνάδελφοί της προσέφεραν ακόμη περισσότερα. Ένας Αυστραλός φίλος επικοινώνησε με έναν πλούσιο γνωστό του, που πρόσφερε 5.000 δολάρια. 

Το επόμενο πρωί, πίσω στο Χάρκοβο, περάσαμε από την αποθήκη της κυρίας Σπακ, όπου κρατά κάθε είδους "καλούδια”: φάρμακα, στολές, σακίδια, φακούς, μπαταρίες, κιάλια. Φορτώθηκε σαν άλλος "Άη Βασίλης” με είδη που θα μοιράσει στους στρατιώτες. Μού ανέθεσε να χωρίσω κατά μέγεθος 100 μποξεράκια ραμμένα από Ουκρανούς πρόσφυγες στην Αυστρία.

Το ίδιο απόγευμα, οδηγήσαμε περίπου τρεις ώρες για να πάμε στο Κράματορσκ, όπου συναντήσαμε τον πρώτο παραλήπτη: την Gena, πρώην παραγωγό βαφών μαλλιών και νυν στρατιωτίνα στο 225ο τάγμα. Εκτός από μποξεράκια, παρέλαβε power banks και ειδικές κουβέρτες επιβίωσης, που χρησιμεύουν τόσο για την παροχή ζέστης όσο για την απόκρυψη των θέσεων των στρατιωτών από τις θερμικές κάμερες των Ρώσων. Το σημαντικότερο απόκτημά της είναι ένα drone Mavic-3, που αγόρασα μέσω eBay στις ΗΠΑ.

Τελευταία, τα αιτήματα των στρατιωτικών μονάδων αφορούν πιο "εκλεκτά” είδη - και πιο αναγκαία. Για την επόμενη παράδοσή μου, αγοράζουμε μπότες με αραχνοειδή σόλα, που παρέχουν μια κάποια προστασία από τις νάρκες, και hoverboards, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ρομπότ εξουδετέρωσης ναρκών. Αιτήματα που καταδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη περιορισμού των τραυματισμών και των θανάτων από τα ρωσικά ναρκοπέδια.

Δεν έχω δει ποτέ μια πολεμική προσπάθεια -αν και έχω καλύψει δεκάδες συγκρούσεις- να βασίζεται σε τέτοιον βαθμό στον εθελοντισμό, αν και κάτι παρόμοιο τροδοφότησε την επανάσταση του κινήματος της Αλληλεγγύης στην πατρίδα μου, την Πολωνία.

Οι Ουκρανοί δίνονται στη μάχη ψυχή τε και σώματι, καθώς οι ζωές τους εξαρτώνται από αυτήν. Προκειμένου να μην εκλείψουν αυτοί που υπερασπίζονται τη χώρα τους, κάνουν ό,τι μπορούν για να στηρίξουν όσους βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Για πάρα πολλούς Ουκρανούς είναι ευκολότερο να προσφέρουν εθελοντικά από το να μένουν άπραγοι.

Όσο για μένα, μια δημοσιογράφο που έχει πετάξει την αμεροληψία της στον Καιάδα, νιώθω λιγότερο ένοχη ξέροντας ότι προσπάθησα να κάνω κάτι προκειμένου να σταματήσω αυτήν την τρέλα. Έτσι, μια στο τόσο φέρνω προμήθειες, πάντα για μικρές ομάδες, πάντα συγκεκριμένα είδη που έχουν ζητήσει. Απλώς διεκπεραιώνω παραγγελίες.

*Η Anna Husarska είναι δημοσιογράφος και πολιτική αναλύτρια.

© 2023 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"