Η σημασία της λίστας των μη συνεργάσιμων φορολογικά κρατών

Της Μάρθας Παπασωτηρίου

Το άρθρο 65 του Φορολογικού Νόμου καθορίζει τα μη συνεργάσιμα κράτη.

Σύμφωνα με το νόμο, μη συνεργάσιμα κράτη είναι εκείνα που δεν είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κατάστασή τους, σχετικά με τη διαφάνεια και την ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα, έχει εξεταστεί από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) και δεν έχει χαρακτηριστεί ως "σε μεγάλο βαθμό συμμορφούμενη", και τα οποία:

α) δεν έχουν συνάψει και δεν εφαρμόζουν με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής στο φορολογικό τομέα ή δεν έχουν υπογράψει την Κοινή Σύμβαση Συμβουλίου της Ευρώπης - ΟΟΣΑ για αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε φορολογικά θέματα και

β) δεν έχουν δεσμευθεί για αυτόματη ανταλλαγή χρηματοοικονομικών πληροφοριών με έναρξη το έτος 2018, το αργότερο.

Πώς καθορίζονται τα μη συνεργάσιμα κράτη

Τα μη συνεργάσιμα κράτη καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και εφόσον πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις.

Περιλαμβάνονται δε σε κατάλογο που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον Ιανουάριο εκάστου έτους σύμφωνα με το οικείο άρθρο του Φορολογικού Νόμου.

Από τον κατάλογο αυτό αφαιρούνται τα κράτη που μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης έχουν συνάψει και εφαρμόζουν με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής και προστίθενται τα κράτη που:

αα) ενώ έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, οι διατάξεις της εν λόγω σύμβασης ή η εφαρμογή τους δεν επέτρεψαν στην ελληνική φορολογική διοίκηση να λάβει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή των διατάξεων της φορολογικής νομοθεσίας,

ββ) δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, αν και η Ελλάδα είχε προτείνει, πριν την 1η Ιανουαρίου του προηγούμενου έτους, τη σύναψη τέτοιας σύμβασης.

γ) Αφαιρούνται ή προστίθενται τα κράτη που δεν έχουν συνάψει με την Ελλάδα σύμβαση διοικητικής συνδρομής, στα οποία η Ελλάδα δεν είχε προτείνει τη σύναψη τέτοιας σύμβασης πριν την 1η Ιανουαρίου του προηγούμενου έτους και για τα οποία το Παγκόσμιο Φόρουμ για τη Διαφάνεια και την Ανταλλαγή των πληροφοριών σε φορολογικά θέματα θεωρεί ότι αντίστοιχα προβαίνουν ή όχι στην ανταλλαγή όλων των πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή των φορολογικών νομοθεσιών των συμβαλλόμενων μερών.

Η νέα λίστα

Το Υπουργείο εξέδωσε εντός του Μαρτίου του 2023 την Απόφαση 1028/2023 με την οποία καθορίζονται τα μη συνεργάσιμα κράτη για το φορολογικό έτος 2021.

Ανάμεσα στα μη συνεργάσιμα κράτη για το 2021 βρίσκονται μεταξύ άλλων ο Άγιος Μαρτίνος, η Αϊτή, η Γουατεμάλα, η Ιορδανία, η Λιβερία, οι Μαλδίβες, τα Μπαρμπέιντος, οι Σεϋχέλλες κ.α.

Περαιτέρω, το Ομάν βγήκε από τη λίστα (ήταν μη συνεργάσιμο κράτος το 2020) και προστέθηκε το Βιετνάμ στη λίστα των μη συνεργάσιμων κρατών για το έτος 2021.

Γιατί η λίστα είναι σημαντική

Επισημαίνουμε ότι η σημασία της εν λόγω λίστας είναι καίρια καθώς συναλλαγές με εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε μη συνεργάσιμα δεν αναγνωρίζονται ως φορολογικά εκπεστέες δαπάνες, εκτός και αν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές που δεν έχουν ως σκοπό την φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή. Για το λόγο αυτό, η λίστα θα έπρεπε να εκδίδεται στις αρχές κάθε έτους για το οικείο έτος, κάτι που προβλέπει και ο Νόμος, για να γίνεται η έκπτωση των δαπανών και να μην αναγκάζονται εκ των υστέρων οι εταιρείες να προβαίνουν σε αναμόρφωση των δαπανών που ήδη έχουν εκπέσει με κράτη που δεν υπήρχαν στη λίστα του προηγούμενου έτους και προστέθηκαν μετέπειτα.

* Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/Head of Tax, Lawyer, στην Andersen Tax Greece