Του Σπύρου Δημητρέλη
Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθούμε το δράμα ενός τραγικού δυστυχήματος που κόστισε τη ζωή δεκάδων ανθρώπων που απλώς πήραν το τραίνο για να πάνε σπίτι τους ή στη δουλειά τους. Ο μέσος πολίτης, σοκαρισμένος από το τραγικό γεγονός, εκτός από τις εικόνες της τραγωδίας, βρίσκεται να παρακολουθεί και εικόνες συγκεντρώσεων αγανακτισμένων πολιτών που δικαίως διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι η πολιτεία δεν προστάτευσε τους επιβάτες ενός τραίνου και φοβούνται ότι πιθανότατα δεν μπορεί να τους προστατεύσει και από πολλούς άλλους κινδύνους. Σε αυτό το εκρηκτικό σκηνικό, όμως, κάποιοι είτε από σύγχυση είτε από σκοπιμότητα επιχειρούν να προβάλλουν και να "πουλήσουν" την αιώνια πολιτική πραμάτεια τους. Είδα ένα χαρακτηριστικό πανό στη χθεσινή συγκέντρωση στο Σύνταγμα. Έγραφε "οι ιδιωτικοποιήσεις σκοτώνουν". Δεν γνωρίζω - και αμφιβάλω - αν γενικώς οι ιδιωτικοποιήσεις σκοτώνουν, ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση, στην περίπτωση των ελληνικών σιδηροδρόμων, η ιδιωτικοποίηση - και συγκεκριμένα η μερική που έγινε - είναι προφανές ότι είτε μηδενικές είτε αμελητέες ευθύνες φέρει. Να βάλουμε μερικά πράγματα στη σειρά για να αντιμετωπιστούν οι συγχύσεις, σκόπιμες ή όχι. Ο άνθρωπος που έχει ομολογήσει ότι έκανε λάθος στον χειρισμό του σιδηροδρομικού δικτύου και έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι δεν εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα. Δεν είναι υπάλληλος της ιδιωτικοποιημένης εταιρείας ΤΡΑΙΝΟΣΕ την οποία έχει αποκτήσει η εταιρεία των ιταλικών σιδηροδρόμων. Είναι υπάλληλος του κρατικότατου ή δημόσιου αν επιθυμούν κάποιοι, ΟΣΕ. Ο κρατικός ή δημόσιος ΟΣΕ τον εκπαίδευσε, ο κρατικός ή δημόσιος ΟΣΕ τον τοποθέτησε στη θέση που τον τοποθέτησε. Ο κρατικός ή δημόσιος ΟΣΕ τον πήρε από το υπουργείο Παιδείας που, όπως έχει γραφτεί, "μοίραζε βιβλία" και τον πιστοποίησε να χειρίζεται ένα κρίσιμο και νευραλγικό πόστο από το οποίο εξαρτώνται ανθρώπινες ζωές. Η κρατική ή δημόσια ΕΡΓΟΣΕ ήταν η εταιρεία που ήταν επιφορτισμένη εδώ και δεκαετίες με την αποστολή να εκσυγχρονίσει το σιδηροδρομικό δίκτυο διαχειριζόμενη τον πακτωλό χρημάτων που έδιναν αφειδώς οι Ευρωπαίοι εταίροι μας. Οι κρατικές ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ απέτυχαν να προστατεύσουν ακόμη και τις επενδύσεις εκσυγχρονισμού που είχαν γίνει καθώς δεν μπόρεσαν ή δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με το να αντιμετωπίσουν το πλιάτσικο με τις κλοπές καλωδίων και ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού. Βρισκόμαστε λοιπόν αντιμέτωποι με την επιτομή της διαχρονικής κρατικής αποτυχίας στην ασφαλή παροχή ενός δημόσιου αγαθού, της σιδηροδρομικής μεταφοράς, που περιλαμβάνει όλη την κακοδαιμονία του ελληνικού παρασιτικού και διεφθαρμένου κρατισμού: σπατάλη κρατικού χρήματος με ελάχιστο αποτέλεσμα, καμία ουσιαστική αξιολόγηση του προσωπικού που επιτρέπει (αν δεν προάγει) τον ωχαδερφισμό και την ανευθυνότητα, αποτυχία προστασίας και εκσυγχρονισμού της δημόσιας περιουσίας, της περιουσίας που ανήκει σε όλους μας και βεβαίως διαχρονικός φόβος για το πολιτικό κόστος ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων που θα ξεβόλευαν λίγους αλλά θα ευνοούσαν τους πολλούς, όλους τους πολίτες, καθώς θα έβαζαν τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες σε τροχιά πραγματικού εκσυγχρονισμού. Έχουμε και χαρακτηριστικά παραδείγματα επιτυχίας. Την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ που επέτρεψε να απολαμβάνουν σήμερα όλοι οι Έλληνες ποιοτικές και σύγχρονες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες σε κόστος που συνεχώς μειώνεται.
Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, το μοναδικό κομμάτι της σιδηροδρομικής υπηρεσίας που ιδιωτικοποιήθηκε το 2017, αφορά την παροχή του μεταφορικού έργου. Δηλαδή το τραίνο που συγκρούστηκε. Η ιδιωτική ΤΡΑΙΝΟΣΕ ακολούθησε τις οδηγίες του κρατικού ΟΣΕ, λειτουργούσε και επιχειρούσε πάνω στο κρατικό σιδηροδρομικό δίκτυο και τελικά οδηγήθηκαν στο θάνατο οι εργαζόμενοι και οι επιβάτες της. Η ευθύνη που φέρει είναι ότι δεν πίεσε όσο πιθανόν μπορούσε για λειτουργία με βάση ποιο ασφαλή στάνταρντ. Απαράδεκτο και το γεγονός ότι για τρεις ημέρες είναι ουσιαστικά άφαντη ενώ πρέπει να βγει και να μιλήσει.
Την ώρα λοιπόν που έχουμε μπροστά τα μάτια μας άλλη μια μεγάλη και αδιαμφισβήτητη αποτυχία του κρατισμού στην Ελλάδα, με ότι αυτός συνεπάγεται σε πράξεις, παραλείψεις και νοοτροπίες, βλέπουμε πολιτικές δυνάμεις να διακρίνουν πάνω στα πτώματα ευκαιρία για να προβάλουν την επιτηδευμένη λαγνεία τους για ένα μοντέλο κράτους επιχειρηματία που έχει αποτύχει επανειλημμένως στην Ελλάδα. Σηκώνουν πανό με το σύνθημα "οι ιδιωτικοποιήσεις σκοτώνουν".
Οι πολίτες καλά κάνουν και κατεβαίνουν στο δρόμο διεκδικώντας ασφαλείς και σύγχρονες μεταφορές απαιτώντας να αποδοθούν ευθύνες για αυτό που έγινε. Προσοχή, όμως, στους επιτήδειους που βρήκαν την ευκαιρία να πουλήσουν και πάλι τη πραμάτεια τους για τον κρατισμό. Είναι προφανές ότι υπάρχουν και μεγάλες κυβερνητικές ευθύνες για αυτό που έγινε. Η παρούσα κυβέρνηση θα μπορούσε να είναι πιο τολμηρή και δυναμική στην προσπάθεια αντιμετώπισης των παθογενειών του κρατισμού στην οικονομία και την κοινωνία. Ποτέ δεν είναι αργά, όμως, για αποφάσεις. Και αυτές τις αποφάσεις για να σπάσει αυγά δεν μπορεί να τις πάρει άλλος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι, ίσως, ο μοναδικός πολιτικός αρχηγός σε κόμμα κυβερνησιμότητας που δεν παίρνει αποφάσεις κατά του κρατισμού με το πιστόλι στον κρόταφο, όπως έγινε την περίοδο των μνημονίων. Πιστεύει πραγματικά ότι η γενική προκοπή, ο πλούτος και η ευημερία έρχονται μέσα από τη δημιουργική δύναμη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αυτός είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για να αποφευχθεί στο μέλλον μια νέα τραγωδία.