Της Μάρθας Παπασωτηρίου
Στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στον υπόλοιπο κόσμο, η χρηματοδότηση μιας επιχείρησης μέσω δανεισμού αντιμετωπίζεται πιο ευνοϊκά από φορολογική άποψη από ό,τι η χρηματοδότηση με ίδια μέσα, με τις πληρωμές τόκων σε δάνεια γενικά να εκπίπτουν φορολογικά. Αντίθετα, τα κόστη που σχετίζονται με τη χρηματοδότηση κεφαλαίου δεν εκπίπτουν. Αυτή η άνιση μεταχείριση που παρατηρείται στις δύο μορφές χρηματοδότησης οδηγεί σε στρέβλωση, η οποία προκαλείται από την ευνοϊκή μεταχείριση του χρέους σε σχέση με το μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και τα υψηλά επίπεδα χρέους στον ευρωπαϊκό εταιρικό τομέα.
Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα εναρμονισμένο φορολογικό περιβάλλον που να τοποθετεί τη χρηματοδότηση χρέους και μετοχικού κεφαλαίου σε ισότιμη βάση σε ολόκληρη την ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Οδηγία σχετικά με τη θέσπιση κανόνων για έκπτωση φόρου για τη μείωση της στρέβλωσης, που προκαλείται από την ευνοϊκή μεταχείριση του χρέους έναντι του μετοχικού κεφαλαίου και για τον περιορισμό της δυνατότητας έκπτωσης τόκων για σκοπούς φόρου εισοδήματος εταιρειών, που είναι πλέον γνωστή και ως Οδηγία DEBRA (Debt-Equity Bias Reduction Allowance).
Η εν λόγω Οδηγία αποτελεί μία πρόταση για τη μείωση της ανισότητας στον τρόπο μεταχείρισης του χρέους και του μετοχικού κεφαλαίου. Περαιτέρω θεσπίζει κανόνες τόσο για τη φορολογική απαλλαγή για αυξήσεις στα ίδια κεφάλαια, όσο και για τον περιορισμό της φορολογικής έκπτωσης των πληρωμών τόκων. Η λογική για την έκπτωση του φόρου επί του μετοχικού κεφαλαίου ακολουθεί την ίδια λογική με αυτή της έκπτωση της πληρωμής των τόκων, με κάποιες επιπλέον παραμέτρους που συνάδουν με την έννοια του μετοχικού κεφαλαίου. Επίσης προβλέπεται και ένα πρόσθετος κανόνας περιορισμού των τόκων.
Τέλος, το καθεστώς στο σύνολό του θα περιλαμβάνει μια σειρά αυστηρών κανόνων κατά της φοροαποφυγής για τη διασφάλιση φορολογικής δικαιοσύνης.
Η πρόταση της οδηγίας απαιτεί την ομόφωνη γνώμη όλων των Κρατών Μελών στο Συμβούλιο της Ευρώπης ώστε να γίνει Οδηγία. Η προθεσμία ενσωμάτωσης στα κράτη μέλη θα είναι η 31.12.2023 με έναρξη εφαρμογής την 1.1.2024.
Η Επιτροπή εκτιμά ότι η εν λόγω Οδηγία θα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη των εταιρειών. Υπολογίζεται δε ότι ο συνδυασμός της έκπτωσης φόρου για το μετοχικό κεφάλαιο και του περιορισμού της έκπτωσης τόκων αναμένεται να αυξήσει τις επενδύσεις κατά 0,26% του ΑΕΠ, αλλά και το ίδιο το ΑΕΠ κατά 0,018%.
Παρόλα αυτά υπάρχει και η αντίθετη άποψη που πρεσβεύει ότι η εν λόγω ρύθμιση εν τέλει δεν θα ευνοήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς ο περιορισμός στην έκπτωση των τόκων που αντιστοιχεί σε νόμιμο κόστος της επιχειρηματικής δραστηριότητας θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, οι ελληνικές εταιρείες θα πρέπει να σταθμίσουν τα δύο σενάρια και να εξετάσουν κατά πόσο η χρηματοδότηση του κεφαλαίου είναι ενδεχομένως πιο συμφέρουσα.
* Η Μάρθα Παπασωτηρίου είναι Partner/Head of Tax, Lawyer, στην Andersen Tax Greece
