Του Άγη Βερούτη

Χθες το απόγευμα με πήρε τηλέφωνο ο φίλος μου ο Κώστας για να μου πει πόσο καλά πάνε οι τράπεζες, πόσο θετικό είναι αυτό για το χρηματιστήριο, και πως τελικά μάλλον θα ξεφύγουμε τα δεινά της πανδημίας. Στην ερώτηση αν θα μπορέσει να ταΐσει την οικογένεια με τα τραπεζικά χαρτιά απάντησε αρνητικά. 

Ο Κώστας βέβαια δεν είναι ο κανόνας στην ελληνική οικονομία. Ο περισσότερος κόσμος δεν έχει λογαριασμό σε χρηματιστηριακή, και από αυτούς που έχουν ένα σημαντικό ποσοστό έχει υπόλοιπο λιγότερο από ένα χιλιάρικο. Δεν λέω, είναι καλό να πηγαίνουν καλά οι τράπεζες και γενικότερα οι εισηγμένες εταιρείες, γιατί αποτελούν ένα παράγοντα σταθερότητας στην οικονομία. Όμως η οικονομία δεν τελειώνει ούτε στις τράπεζες ούτε στις εισηγμένες.

Από την άλλη είναι ξεκάθαρο ότι η πανδημία και οι άνω των 6.000 νεκροί της στη χώρα μας αποτελούν την προτεραιότητα μας, όπως και όλων των κυβερνήσεων της υφηλίου. 

-

Τις τελευταίες ημέρες ακούω από όλο και περισσότερους επιχειρηματίες ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρευστότητας που προέρχεται από την υστέρηση των εισπράξεων. Αναρωτιέται κανείς αν η επιστρεπτέες προκαταβολές που έχουν εισπραχθεί, έχουν πραγματικά δώσει την πολυπόθητη ρευστότητα στην αγορά. 
Η απάντηση είναι μάλλον, όχι.

Το κυρίαρχο σκεπτικό που ακούγεται στους κύκλους της επιχειρηματικότητας είναι "άφησέ τα στην άκρη μήπως τα χρειαστούμε να τα έχουμε, ειδικά όταν θα πρέπει να τα επιστρέψουμε."

Αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι να αυξάνονται τα ανείσπρακτα όσων ακόμη λειτουργούν, ενώ όσοι δεν έχουν πρόσβαση στις επιστρεπτέες προκαταβολές, μεταξύ αυτών και οι επιστήμονες, να συσσωρεύουν επισφαλείς απαιτήσεις και ταυτόχρονα χρέη.

Όποιος δραστηριοποιείτο το 2009, στην εποχή πριν την κρίση που οι τράπεζες είχαν μηδενίσει τα πλαφόν των επιταγών ένα βράδυ με άνωθεν εντολή υπουργού, θα θυμάται τις ομοβροντίες κανονιών που ακολούθησαν την απόφαση αυτήν, καθώς μια αγορά εθισμένη στις μεταχρονολογημένες επιταγές και τα πλαφόν ως μέθοδο "τραπεζικής_αλλά_μη-τραπεζικής_χρηματοδότησης”, βρέθηκε σε μια νύχτα να ψάχνει να καλύψει τον ακάλυπτο.

Φυσικά δεν διατρέχουμε πλέον κίνδυνο από τις επιταγές, αλλά από τη διόγκωση της πίστωσης που δίνει μια επιχείρηση σε μια άλλη συνεργαζόμενη επιχείρηση η οποία αδυνατεί να την εξοφλήσει στο χρόνο που έχει συμφωνηθεί, ενώ τρέχουν μισθοί, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια, ΦΠΑ και άλλες υποχρεώσεις, και ενώ οι επιχειρήσεις που χρωστούν μπορεί να μην έχουν πραγματικό πρόβλημα ρευστότητας, αλλά να χρησιμοποιούν την πρόφαση της πανδημίας για να πάνε πίσω τις πληρωμές τους και έτσι ουσιαστικά να μετατρέψουν τους προμηθευτές τους σε χρηματοδότες τους.

Η προσέγγιση αυτή ενέχει τεράστιους κινδύνους ντόμινο και διόγκωσης των B2B μη εξυπηρετούμενων χρεών, που δεν παρακολουθούνται από κανένα παρατηρητήριο, όταν έρθει η στιγμή της διακοπής της αναστολής εισπράξεων από το κράτος και θα κινδυνεύσουν να μετατραπούν σε ομοβροντίες από πτωχεύσεις.

Αντίθετα, διαβάζω τις τελευταίες ημέρες πώς είναι κακές οι επιχειρήσεις που κάνουν απολύσεις από τώρα προβλέποντας την δυσκολία που θα προκύψει την επόμενη μέρα της πανδημίας. Προφανώς οι γράφοντες δεν έχουν ποτέ διευθύνει επιχειρήσεις.

Ταυτόχρονα, όσοι επιλέξουν να μετακυλήσουν σε οφειλές προς το κράτος τις δικές τους μη-εξυπηρετούμενες ανείσπρακτες απαιτήσεις, σε περίπτωση που οι πελάτες τους επιλέξουν την οδό της πτώχευσης μετά την κρίση της πανδημίας, εκείνοι θα συνεχίσουν να χρωστούν προς το κράτος τα χρήματα αυτά...

Δεν είμαι βέβαιος αν υπάρχει καλός τρόπος να αποφευχθεί αυτή η διόγκωση του ιδιωτικού χρέους που ακούμε γύρω μας, αλλά σίγουρα το να μην κάνουμε τίποτα είναι συνταγή καταστροφής. Σίγουρα επίσης, το να συνεχίζει το κράτος να τιμολογεί τους φορολογούμενους στις ίδιες τιμές που είχε συνηθίσει προ κρίσης τους μισθούς του, τις συντάξεις του, και τα μεγάλα έργα που πιθανόν να διαχύσουν στην πραγματική οικονομία χρήμα μετά από 1-2 χρόνια, δεν βοηθάει.

Η Βρετανία λίγο μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, έριξε το ΦΠΑ της στο κατώτατο επιτρεπόμενο από την ΕΕ όριο του 15%. Ταυτόχρονα, η απόδοση του ΦΠΑ στην εφορία της Βρετανίας έπεται της είσπραξής του από την επιχείρηση.

Στην Ελλάδα ακόμη λειτουργούμε ως να πιστεύουμε ότι ο ΦΠΑ εισπράττεται από όλους στην ταμειακή μηχανή, λες και όλοι είναι επιχειρήσεις λιανικής! 

Για να προσθέσει προσβολή στο τραύμα (insult to injury λένε οι Βρετανοί) το ελληνικό κράτος απαιτεί από την ιδιωτική επιχείρηση να αποδώσει το ΦΠΑ και τον φόρο εισοδήματος για τιμολόγια που δεν εισπράχθηκαν ακόμη και χρόνια μετά, και ακόμα χειρότερα ΚΑΙ για εκείνα που δεν θα εισπραχθούν ποτέ!

Αν μάλιστα κάποιος έχει πιστωτικό ΦΠΑ, όπως πχ τα ξενοδοχεία και εστιατόρια που τιμολογούν με 13% αλλά αγοράζουν με 24%, τότε την έβαψε! Η νομοθεσία ορίζει ότι θα πρέπει να περάσει τακτικό φορολογικό έλεγχο, να του επιβληθούν όποια πρόστιμα κλπ αποφασίσει ο ελεγκτής, για να πάρει πίσω τα δικά του λεφτά που βρίσκονται στην τσέπη του κράτους. Και όλο αυτό βασιζόμενο σε μια αναχρονιστική νοοτροπία που προέκυψε τότε που λαμόγια βρέθηκαν ότι εισέπρατταν ανέλεγκτοι τον ΦΠΑ εκατομμυρίων από εικονικές εξαγωγές καλαμποκιού στα Βαλκάνια και άλλες απάτες.

Ρωτώντας προχθές άλλο φίλο Κώστα που επιχειρεί στην Γερμανία και εξάγει προϊόντα από εκεί, μου είπε ότι στις 10 του μηνός κάνει τη δήλωση επιστροφής ΦΠΑ στην εφορία ηλεκτρονικά, και στις 25 του μήνα τα λεφτά είναι στον λογαριασμό του. Μου παραπονέθηκε ότι στην Βουλγαρία κάνουν 20 μέρες να γυρίσουν τον πιστωτικό ΦΠΑ. Εμείς εδώ κάνουμε 5-10 χρόνια και αν...

Εκτός από επιτακτική ανάγκη να απλοποιηθεί το φορολογικό μας σύστημα, αν πρόκειται να αντέξει η πραγματική οικονομία την επόμενη ημέρα της πανδημίας, πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά τι είδους χώρα θέλουμε να είμαστε.

Η Σιγκαπούρη έχει δέκα σελίδες φορολογική νομοθεσία. Αν βγάζεις λίγα πληρώνεις πχ 17% φόρο, αν βγάζεις μέτρια πληρώνεις πχ 18% αν βγάζεις πολλά πληρώνεις πχ 19%. Ούτε offshore, ούτε έξοδα μαϊμού, ούτε τριγωνικές συναλλαγές απόκρυψης κερδών αναγνωρίζονται, ούτε να σου πιούν το αίμα θέλουν. Αν όμως κάνεις φοροδιαφυγή, έχει φυλακή και μαστίγωμα.
Α, και ο ΦΠΑ τους είναι 7%. Βέβαια απαγορεύεται να μασάς τσίχλες στο δρόμο...

Εμείς, αλήθεια, τί χώρα θέλουμε να γίνουμε μετά την κρίση;

www.facebook.com/a.veroutis,

www.twitter.com/agissilaos, agissilaos@gmail.com