Του Μανόλη Καψή 

Μας αρέσει να τον βρίζουμε. Την εποχή που παρουσίαζε τις δημοσκοπήσεις του πανεπιστημίου Μακεδονίας στον Σκάι, είχε γίνει ο αγαπημένος στόχος των συριζαίων. Κάποια στιγμή δεν άντεξε τις επιθέσεις και αποχώρησε. Η τάση πάντως που έδειχναν οι μετρήσεις του, για την άνοδο της ΝΔ και την υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ, επιβεβαιώθηκαν. Στις κάλπες.

Αργότερα, ο καθηγητής Νίκος Μαραντζίδης, είδε στον ΣΥΡΙΖΑ μια εν δυνάμει σοσιαλδημοκρατική δύναμη, που θα ξεπεράσει τις παιδικές ασθένειες του αριστερισμού και του αντισυστημισμού και θα καταλάβει σταδιακά τον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Επεσαν να τον φάνε οι υπόλοιποι μισοί, που δεν βλέπουν -δικαίως- να μετεξελίσσεται ο χώρος της ριζοσπαστικής σε ένα κανονικό κόμμα, με κανονικούς ανθρώπους και κανονικές ιδέες. Εσχάτως τους έβγαλε τελείως έξω από τα ρούχα τους, όταν προέβλεψε ότι συν τω χρόνω -όπως συμβαίνει και με τις σχέσεις των ανθρώπων- αυτοί που έχουν απορρίψει τον Αλέξη Τσίπρα- ενδέχεται να τον συγχωρήσουν και να στραφούν και πάλι σε εκείνον. Οι παλιές αγάπες να ξανασμίξουν. Άκουσε τα εξ αμάξης από συντηρητικούς, δεξιούς, κεντρώους και ειδικά από τους κεντροαριστερούς... που δεν θέλουν να ακούσουν το όνομα Αλέξης Τσίπρας. Και δικαίως.

Στο ενδιάμεσο, ο καθηγητής που μας αρέσει να βρίζουμε, ο Νίκος Μαραντζίδης, έγραψε στην "Καθημερινή" ένα άρθρο για την Φινλανδία και την φινλανδοποίηση. Τον έβρισαν και πάλι οι πάντες, αφού φάνηκε να υποστηρίζει ότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τη μεγάλη στρατιωτική δύναμη της Τουρκίας και συνακόλουθα να διαμορφώσουμε την εξωτερική μας πολιτική. Αλλωστε, έγραφε τότε στο κομμάτι του, της Φινλανδίας δεν της βγήκε σε κακό. Εκείνη ευημερεί, ενώ η Σοβιετική Ενωση έχει εξαφανιστεί και το μόνο που έχει μείνει είναι ένα κακό όνειρο. "Εξω από εδώ προδότη”, ήταν το πιο ευγενικό σχόλιο που γράφτηκε για το άρθρο του στα social media.

Λίγο καιρό μετά το άρθρο του Νίκου Μαραντζίδη, δημοσιεύθηκε και στα ελληνικά το τελευταίο βιβλίο του σπουδαίου διανοητή Jared Diamond, "Εθνη σε Αναταραχή” (εκδόσεις Διόπτρα), μια εξαιρετική ανάλυση για το πώς ορισμένα έθνη κατάφεραν και ορισμένα δεν κατάφεραν, να αντιμετωπίσουν μεγάλες κρίσεις. Τα κριτήρια που επιλέγει ο Jared Diaond, τα δανείζεται από τις συμβουλές των ψυχοθεραπευτών για τη διαχείριση προσωπικών κρίσεων και το πρώτο παράδειγμα που επιλέγει να σχολιάσει, το πρώτο έθνος που επιλέγει να βαθμολογήσει, για την ικανότητα διαχείρισης μιας μείζονος εθνικής κρίσης, είναι η Φινλανδία.

Και της δίνει άριστα, αφού μετά από συνεχείς πολέμους πριν και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου -με θύματα και νεκρούς, αναλογικά με τον πληθυσμό της, περισσότερα από οποιοδήποτε άλλο κράτος της Ευρώπης- απέναντι σε μια αυταρχική κομμουνιστική δικτατορία, 100 φορές πιο ισχυρή από την Φινλανδία, κατάφερε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της και να ευημερήσει.

Φυσικά θα ήταν εξαιρετικά προκλητικό και ανόητο να προτείνει κάποιος να διδαχθούμε από την Φινλανδία και τη Σοβιετική Ένωση, για να διαμορφώσουμε την εξωτερική πολιτική μας απέναντι στην επιθετική Τουρκία του Ερντογάν. Οχι μόνο γιατί οι εκπτώσεις που έκανε η Φινλανδία για να εκτονώσει την επιθετική συμπεριφορά της Σοβιετικής Ενωσης, δικαίως θεωρούνται από όλους όσους δεν έχουν βιώσει τη δραματική ιστορία της χώρας, απαράδεκτες. (σσ Αρκεί να σημειωθεί ότι η Φινλανδία δεν επέτρεπε καν στον απόλυτα ελεύθερο κατά τα λοιπά τύπο της, να δημοσιεύει κριτική στο ανελεύθερο καθεστώς της Σοβιετικής Ενωσης, για να μην προκαλέσει τον γείτονά της... Ας μην μιλήσουμε για την εξωτερική πολιτική.)

Αλλά και γιατί η Τουρκία δεν είναι Σοβιετική Ενωση και η Ελλάδα δεν είναι Φινλανδία. Μάλιστα θα μπορούσε ίσως να υποστηρίξει κανείς, ότι από πολλές απόψεις η Ελλάδα είναι πολύ πιο ισχυρή από την Τουρκία. Η φιλελεύθερη δημοκρατία, οι ισχυροί δημοκρατικοί της θεσμοί, η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι διεθνείς της συμμαχίες, μια κοινωνία ελεύθερων πολιτών και κυρίως, κυρίως η ιστορία και ο πολιτισμός της Ελλάδας, κάνουν τη χώρα μας -από ορισμένες απόψεις- πολύ πιο ισχυρή από τη γειτονική Τουρκία. Ασχετα αν δεν το αντιλαμβάνεται ο Ερντογάν.

Αλλά πάλι, θα μπορούσαμε να πάρουμε και μερικά μαθήματα. Αν η Φινλανδία κατάφερε αυτό που απέτυχαν να καταφέρουν οι γείτονές της (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία), δηλαδή να διατηρήσει την εθνική της ανεξαρτησία, το κατάφερε- γράφει ο Jared Diamond:

α) χάρη στις σκληρές μάχες που είχε δώσει στο παρελθόν απέναντι στους Ρώσους και στην άκαμπτη βούλησή της να μείνει μια ελεύθερη χώρα (το έχουμε και με το παραπάνω),

β) σε μια μεγάλη συναίνεση όλων των πολιτικών δυνάμεων για την ακολουθητέα πολιτική απέναντι στη Μόσχα (το ψάχνουμε, αλλά είμαστε κοντά),

γ) τη συνείδηση -που ήταν το μεγάλο μάθημα από τον μεσοπόλεμο για τους Φινλανδούς- ότι κανείς δεν θα πολεμήσει για σένα αντί για σένα (εμείς τρέφουμε ορισμένες ψευδαισθήσεις) 

δ) στην ιστορική εμπειρία, που της επέτρεψε να βγάλει κρίσιμα συμπεράσματα (εμείς χανόμαστε στην νοσταλγία) και

ε) κυρίως η ειλικρινής αυτοαξιολόγηση της χώρας. Τι μπορεί δηλαδή και τι δεν μπορεί να κάνει. Ποιες είναι οι επιδιώξεις της και τι μπορεί να καταφέρει, με τα μέσα που διαθέτει και με δεδομένους τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς. Εμείς είμαστε ακόμα πολύ μακριά...

Υ.Γ. Να μην το ξεχάσω. Παρά την επιτυχία της, η Φινλανδία έχει υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για όλους τους Φινλανδούς και εθελοντική για τις Φινλανδές. Η στρατιωτική εκπαίδευση είναι αυστηρή, ώστε ο στρατός να είναι αξιόμαχος. Μετά το πέρας της θητείας, οι Φινλανδοί καλούνται για μετεκπαίδευσης κάθε λίγα χρόνια μέχρι την ηλικία των 30-35 ετών ή και παραπάνω. Ο εφεδρικός στρατός αποτελεί το 15% του πληθυσμού της Φινλανδίας.