Ελληνοτουρκική Κρίση: Αποφεύγοντας την Παγίδα της Εξουθένωσης

Του Κων/νου Θ. Λαμπρόπουλου*

Καθώς η χώρα έχει εισέλθει στο δεύτερο στάδιο της Παρατεταμένης Κρίσης με την Τουρκία, δέον είναι, αφενός να αναδειχθεί η πτυχή της τουρκικής υβριδικής στρατηγικής που αφορά  στην υπονόμευση της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και στην εξουθένωση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αφετέρου να υποδειχθούν τα ελληνικά αντίμετρα αποφυγής της τουρκικής παγίδας.

O απώτερος στόχος του τουρκικού καθεστώτος αφορά την αποδοχή de facto της τουρκικής στρατηγικής επιρροής  στο πλαίσιο της "Γαλάζιας Πατρίδας" συνεπεία του συνολικού αναθεωρητισμού της Άγκυρας που επιδιώκει την αλλαγή συνόρων, καθιστώντας την Ελλάδα κράτος περιορισμένης κυριαρχίας με ανενεργή και σαφώς ενταφιασμένη, την Συνθήκη της Λωζάννης.

Βασική επιδίωξη της τουρκικής στρατηγικής αποτελεί η φθορά του ελληνικού Μηχανισμού Εθνικής Ασφάλειας μέσω αλλεπάλληλων επεισοδίων σε τακτά χρονικά διαστήματα, διαφορετικής έντασης και ποιοτικής διαβάθμισης, επενδύοντας στην δημιουργία ενός κύκλου διάβρωσης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Αξίζει να σημειωθεί, πως το κυρίαρχο μοτίβο στην υβριδική εργαλειοθήκη της Τουρκίας, απέχει πόρρω από το κλασικό μοτίβο Κλιμάκωσης –Αποκλιμάκωσης-Ύφεσης. Το νέο τουρκικό μοτίβο οφείλει να ιδωθεί υπό το πρίσμα των αρχών του Υβριδικού Πολέμου, ο οποίος επιτρέπει την διατήρηση σταθερής έντασης στο Αιγαίο η αλλού, υπό την πίεση στρατιωτικών επιχειρήσεων, ταυτόχρονα με την διεξαγωγή δυνητικών διαπραγματεύσεων οι οποίες λογίζονται ως επιπρόσθετο εργαλείο υπονόμευσης των ελληνικών θέσεων.

Ακολούθως, σύμφωνα με το υβριδικό πλαίσιο ανάληψης πρωτοβουλιών μετασχηματισμού της υφιστάμενης κατάστασης (status quo) υπό την κάλυψη μιας νομιμοφανούς δικαιακής προσέγγισης, η Τουρκία εργαλειοποιεί το Διεθνές Δίκαιο κατά το δοκούν, υιοθετώντας τόσο τον ρόλο του Επίμονου Αντιρρησία (Persistent Objector) αποφεύγοντας συστηματικά την επίλυση μέσω διεθνούς δικαιοδοτικού οργάνου, όσο και τον ρόλο του νομιμόφρονος κρατικού δρώντος επικαλούμενη αρχών του διεθνούς δικαίου. Στόχος που εδράζεται στην λογική της "διαπραγμάτευσης" a la turca, ήτοι στην αποδοχή των τουρκικών θέσεων σε παίγνιο μηδενικού αθροίσματος είτε σε διμερές είτε σε πολυμερές πλαίσιο.

Προδήλως, η τουρκική προσέγγιση αποσκοπεί στον κορεσμό της ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, στην μείωση των εθνικών ανακλαστικών μέσω της καλλιέργειας συνθηκών σύγχυσης και αδυναμίας αποκρυστάλλωσης μιας συνεκτικής στρατηγικής αντιμετώπισης των τουρκικών ενεργειών εκ μέρους της ελληνικής πλευράς.

Η διαρκής πρόσθεση διεκδικήσεων και απαιτήσεων της Τουρκίας σε συνδυασμό με τις διαρκείς επιθετικές ενέργειες επιβολής τετελεσμένων αποπειρώνται να ωθήσουν τον ελληνικό μηχανισμό εθνικής ασφάλειας στα όρια των αντοχών του.

Απαντώντας στα ανωτέρω είναι προφανές πως η ελληνική πλευρά καλείται να ανταποκριθεί σ ένα πολυεπίπεδο πλαίσιο απειλής, ευρισκόμενη σε θέση άμυνας. Είναι ξεκάθαρο επιπλέον πως η ελληνική πολιτική ηγεσία καλείται να υπερβεί διαχρονικές παθογένειες που άπτονται παρωχημένων νοοτροπιών, ανεδαφικών στερεοτύπων, αντιπαραγωγικών και στρεβλών αντιλήψεων που ταλάνιζαν τον δημόσιο διάλογο και πριόνιζαν την ελληνική Αποτροπή.

Καλείται κυρίως να αναπτύξει μια συνεκτική στρατηγική ανάσχεσης του τουρκικού αναθεωρητισμού, εμπλέκοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις ως πολύτιμο διαπραγματευτικό χαρτί όπως επιτάσσει ο ρόλος τους στο σύγχρονο ανταγωνιστικό πλαίσιο του 21ου αιώνα.

Αναφορικά με την αποφυγή της φθοράς του ελληνικού  στρατιωτικού δυναμικού, η ελληνική πλευρά επιβάλλεται να κατέχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, όντας απρόβλεπτη μεταφέροντας το δίλημμα κλιμάκωσης στον αντίπαλο επισείοντας την προβλεπόμενη τιμωρία του.

Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η μη προβλεψιμότητα αναφορικά με την στρατηγική συμπεριφορά ενός δρώντος δεν σημαίνει ανεύθυνη και επιπόλαιη ανάληψη υπέρογκων ρίσκων. Αντιθέτως συνίσταται στην ανάληψη λελογισμένου ρίσκου, βάσει επεξεργασμένων σχεδίων με ξεκάθαρο στρατηγικό στόχο. Το απρόβλεπτο της στρατηγικής αντιμετώπισης μιας υβριδικής προσέγγισης  αφορά το γνωσιακό υπόβαθρο του αντιπάλου και την επιβολή διλημμάτων κλιμάκωσης επί τη βάσει ενός υπέρογκου τιμήματος.

Επί του πρακτέου, βασική προτεραιότητα επιβάλλεται να δοθεί στην ταχύτητα επιβολής του φίλιου πλέγματος άρνησης των στόχων του αντιπάλου, ήτοι της απόκτησης του τακτικού πλεονεκτήματος προκύπτοντος εκ της αποφασιστικότητας και της αδιάκοπης ενεργητικότητας του δυναμικού, λαμβάνοντας υπόψη το momentum.

Από τα ανωτέρω καθίσταται αναγκαίο να τονιστεί η ορθή εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων που συνεπάγεται την διατήρηση της ενεργητικότητας σε συνάρτηση με την ικανότητα αφουγκράσματος του πνευματικού παλμού του ανθρώπινου δυναμικού. Είναι ξεκάθαρο πως οι Ένοπλες Δυνάμεις επιτελούν έναν συγκεκριμένο ρόλο που απαιτεί τεράστια ψυχολογική και πνευματική προπαρασκευή. Η έκθεση και ανάλωσή τους στις διαρκείς ψυχολογικές επιχειρήσεις της τουρκικής πλευράς πρέπει να αποφευχθεί.

Κατά συνέπεια, επιβάλλεται η υιοθέτηση αντι-υβριδικών προτύπων που θα δημιουργούν τον κατάλληλο αντίκτυπο ανατρέποντας τις τουρκικές πρωτοβουλίες.

Αποφεύγοντας την παγίδα της εξουθένωσης, η Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις επικράτησης τόσο στο στρατηγικό όσο και στο επιχειρησιακό επίπεδο έναντι του τουρκικού αναθεωρητισμού. Η  απλή αποτροπή τετελεσμένων δεν θα είναι πλέον επαρκής για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων.

*Ο Κων/νος. Θ Λαμπρόπουλος είναι Στρατηγικός Αναλυτής, Εταίρος του Geneva Centre for Security Policy