Η Αγία Σοφία και οι ευθύνες της τουρκικής κοινωνίας

Του Ηρακλή Μήλλα

Οι δικτάτορες έχουν ένα πλεονέκτημα. Έχουν το ελεύθερο να αποφασίζουν χωρίς να λογοδοτούν. Έτσι και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την συμβολή της Δικαιοσύνης, την οποία χειραγωγεί, μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τέμενος.  

Ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ δήλωσε ότι με αυτήν την κίνηση η Τουρκία διεμήνυσε σε όλον τον κόσμο ότι δεν είναι πλέον μια κοσμική χώρα. Οι αντιδράσεις  παγκοσμίως είναι έντονες. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ε.Ε., η Γερμανία και πολλές άλλες χώρες μέσα από διαφορετικούς φορείς εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους. Η UNESCO και τα μέσα επικοινωνίας επίσης.

Γιατί πήρε αυτήν την απόφαση ο Ερντογάν; Σχεδόν όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι θέλησε να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους του σε μια περίοδο όπου η δημοτικότητά του υποχωρούσε αισθητά. Δεν μπορούσε να κάνει κάποια κίνηση σχετικά με την οικονομία ή την εξωτερική πολιτική. Η Αγία Σοφία ήταν μια λύση.

Θα πρέπει να αισθανόταν πολύ πιεσμένος για να πάρει αυτό το ρίσκο τόσο εσπευσμένα. Ενίσχυσε την προσωπική του θέση με κόστος για την Τουρκία. Αυτό είναι το πλεονέκτημα των δικτατόρων.

Αλλά η μετατροπή του μουσείου σε τέμενος δεν χαρακτηρίζει μόνο τον ηγέτη της χώρας. Η κοινωνία σχεδόν στο σύνολό της επικρότησε αυτήν την κίνηση. Ακόμη και οι Κεμαλιστές, οι υποτιθέμενοι κοσμικοί και συνεχιστές της παράδοσης του Κεμάλ Ατατούρκ δεν αντέδρασαν στην απόφαση. Επειδή όλος ο πολιτικός κόσμος ξέρει ότι η μεγάλη πλειοψηφία της τουρκικής κοινωνίας επικροτούν αυτήν την πράξη.

Στις δημοκρατικές χώρες η κακή διοίκηση των πολιτικών πρέπει να χρεώνεται στους ψηφοφόρους εάν αυτοί επικροτούν και ανταμείβουν αυτούς τους πολιτικούς. Σε χώρες όπου είναι κυρίαρχοι οι δικτάτορες το ερώτημα είναι γιατί και πώς αυτοί δεν ανατρέπονται. Το γεγονός με την Αγία Σοφία εγείρει και το θέμα, όπως και τις ευθύνες της τουρκικής κοινωνίας.

*Ο Ηρακλής Μήλλας, απόφοιτος της Ροβερτείου Σχολής της Κωνσταντινούπολης και διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, είναι πολιτικός επιστήμονας, πολιτικός μηχανικός, συγγραφέας και μεταφραστής λογοτεχνικών κειμένων από τα ελληνικά στα τουρκικά και αντιστρόφως.