Στροφή εκατονταετίας: η Ελλάδα σε νέο status

Του Απόστολου Μάνθου

Η ελληνική αγορά βρίσκεται μπροστά στη μεγαλύτερη μετάβαση της ιστορίας της. Αυτό που συντελείται είναι μια ισχυρότατη αναδιάταξη κλίμακας, ένα νέο περιβάλλον στο οποίο το Χρηματιστήριο Αθηνών εγκαταλείπει οριστικά τον ρόλο της περιφερειακής αγοράς και αποκτά χαρακτηριστικά που ταιριάζουν σε ώριμο ευρωπαϊκό κέντρο. Η είσοδος στις ανεπτυγμένες αγορές και η ενσωμάτωση στην Euronext συνδυάζονται σε έναν μοναδικό μηχανισμό μεταμόρφωσης, ο οποίος επηρεάζει τα πάντα: από τη ρευστότητα και την ποιότητα των επενδυτών μέχρι τον τρόπο που αποτιμώνται οι ελληνικές εταιρείες.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος αυτής της αλλαγής, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι επί δύο δεκαετίες η Ελλάδα ταξινομήθηκε στην κατηγορία των αναδυόμενων. Μια κατηγορία που λειτουργεί με άλλους κανόνες, άλλες απαιτήσεις και εντελώς διαφορετικό σύμπαν επενδυτών. Τα περισσότερα μεγάλα διεθνή funds που επενδύουν αποκλειστικά σε ανεπτυγμένες αγορές δεν μπορούσαν να κατέχουν Ελλάδα, ακόμη κι αν ήθελαν. Οι mandate rules το απαγόρευαν. Με την αλλαγή κατηγορίας, όλος αυτός ο θεσμικός πλούτος ανοίγει ως δυνητική δεξαμενή κεφαλαίων. Και δεν μιλάμε για μικρές διαχειρίσεις κάμποσων εκατοντάδων εκατομμυρίων,  αλλά για τρισεκατομμύρια που κινούνται με υποχρεωτική στόχευση σε Developed Europe.

Η διαφοροποίηση μεταξύ των δύο κόσμων είναι τεράστια. Ένα παράδειγμα: ένα μεγάλο σκανδιναβικό ταμείο που ακολουθεί αυστηρά developed-only κανόνες δεν μπορούσε να επενδύσει σε ελληνικές τράπεζες, ακόμη κι όταν αυτές είχαν ισολογισμούς που θα ζήλευαν οι αντίστοιχες ιταλικές. Με την αναβάθμιση, τέτοιοι περιορισμοί εξαφανίζονται. Το fund αυτό που μέχρι σήμερα είχε μηδενική έκθεση στην Ελλάδα, αποκτά πλέον το δικαίωμα  να προσθέσει ελληνικές μετοχές στο χαρτοφυλάκιό του. Η αλλαγή αυτή δεν αφορά μόνο δείκτες ή τεχνικά ζητήματα· αφορά το ποιοι επενδυτές μπαίνουν στο παιχνίδι και πώς αυτό μεταβάλλει τις αποτιμήσεις.

Το δεύτερο σκέλος αυτής της μετάβασης – η ένταξη στην Euronext – λειτουργεί σαν καταλύτης που επιταχύνει όλο το οικοδόμημα. Η Euronext είναι το μεγαλύτερο πανευρωπαϊκό δίκτυο κεφαλαιαγορών, το οποίο λειτουργεί σαν ενιαία πλατφόρμα, όπου διασταυρώνονται οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές ροές κεφαλαίου, με ενιαίο rulebook, ενιαίο settlement και κοινές δομές διαφάνειας. Με την Αθήνα να περνά στο ίδιο τεχνολογικό σύστημα και στα ίδια πρότυπα εξυπηρέτησης με Παρίσι, Άμστερνταμ, Μιλάνο και Δουβλίνο, η Ελλάδα παύει να θεωρείται αγορά ειδικής περίπτωσης. Παύει να λειτουργεί με εγχώριους κανόνες και αποκτά έκθεση σε ένα πανευρωπαϊκό κανάλι επενδυτών που αναζητούν ομοιογένεια, σταθερότητα και ίδιες διαδικασίες. 

Η Ελλάδα μέχρι σήμερα είχε ένα δομικό μειονέκτημα: οι ξένοι θεσμικοί δεν ήξεραν ποτέ αν το ελληνικό πλαίσιο θα είναι αρκετά σταθερό, αρκετά προβλέψιμο ή αρκετά θεσμικό για να επενδύσουν με ορίζοντα δεκαετίας. Με την Euronext, αυτό το ερώτημα κλείνει οριστικά. Η αγορά αποκτά την αξιοπιστία της μεγαλύτερης πλατφόρμας στην Ευρώπη. Το settlement, το clearing, η διαφάνεια, η επιτήρηση – όλα περνούν σε επίπεδο που οι επενδυτές εμπιστεύονται, γιατί το γνωρίζουν ήδη από τις μεγαλύτερες αγορές της ηπείρου.

Αυτό το περιβάλλον αλλάζει ριζικά τους όρους του παιχνιδιού για τις ελληνικές εισηγμένες. Μια εταιρεία ενέργειας με επενδυτικό πλάνο δισεκατομμυρίων δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως "ελληνικό case", αλλά ως Euronext-listed εταιρεία με ευρωπαϊκά standards. Μια βιομηχανία που θέλει να αντλήσει κεφάλαια δεν χρειάζεται να περιορίζεται από το μέγεθος της εγχώριας αγοράς· μπορεί να απευθύνεται σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό pool. Μια εταιρεία υποδομών που σχεδιάζει διεθνή ανάπτυξη έχει πλέον πρόσβαση σε funds που μέχρι σήμερα δεν έβλεπαν Ελλάδα στο radar τους. Ακόμη και οι ελληνικές τράπεζες, που σήμερα έχουν δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και κερδοφορίες υψηλότερες από πολλές ευρωπαϊκές, θα αποκτήσουν χώρο να διευρύνουν τη θεσμική τους βάση.

Η μετάβαση αυτή αγγίζει και τις αποτιμήσεις. Το equity risk premium χώρας συγκλίνει προς τα ευρωπαϊκά επίπεδα, κάτι που σημαίνει μειωμένο κόστος κεφαλαίου για τις εταιρείες και υψηλότερους πολλαπλασιαστές για τα κέρδη και τα ίδια κεφάλαια. Η σύνθεση των επενδυτών γίνεται ποιοτικότερη: λιγότερο βραχυπρόθεσμο χρήμα, περισσότερο long-only capital, που επενδύει βάσει δομικών δεδομένων και όχι στιγμιαίων ευκαιριών. Η ρευστότητα στα blue chips ενισχύεται οργανικά, ενώ παράλληλα ανοίγει η πόρτα για τα μικρομεσαία να εμφανιστούν σε ευρωπαϊκούς δείκτες.

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι, για πρώτη φορά, η ελληνική αγορά αποκτά σταθερότητα προέλευσης κεφαλαίων. Τα emerging funds μπορούν να κινηθούν απότομα και βίαια, ανάλογα με τις συνθήκες παγκόσμιας ρευστότητας. Τα developed funds, αντίθετα, λειτουργούν με βαρύτερη δομή και μακροπρόθεσμη στρατηγική. Η παρουσία τους δεν αλλάζει με έναν τίτλο ειδήσεων, αλλά με θεμελιώδη δεδομένα. Και γι’ αυτό το νέο μείγμα κεφαλαίων θα δώσει στην Ελλάδα ένα επίπεδο σταθερότητας που δεν είχε ποτέ στο παρελθόν.

Την ώρα τώρα που το θεσμικό πλαίσιο της αγοράς αλλάζει επίπεδο, οι δείκτες δείχνουν μια χαρακτηριστική εικόνα συσσώρευσης πριν από το άνοιγμα του επόμενου μακροπρόθεσμου κύκλου. Ο Γενικός Δείκτης παραμένει σταθερά πάνω από τη ζώνη 1.977-2.010, με τη διάσπαση των 2.080 μονάδων να λειτουργεί ως προπομπός της επόμενης ανοδικής κίνησης προς τις 2.150 με 2.200, όπου συγκλίνουν και οι μακροπρόθεσμες αντιστάσεις.

Ο δείκτης της υψηλής κεφαλαιοποίησης FTSE/ATHEX Large Cap κρατά τη στήριξη των 5.025 με 4.985  μονάδων και δείχνει ότι η περιοχή 5.130 με 5.265 είναι το επόμενο πεδίο βραχυχρόνιας ισορροπίας, όπου θα δώσει το ανοδικό πάτημα για τις 5.380.

Ο Τραπεζικός Δείκτης διατηρεί το πτωτικό "μαξιλάρι" των 2.235 με 2.180 μονάδων, μια ζώνη που λειτουργεί σαν βαρόμετρο, γιατί όσο κρατάει τόσο θα  προετοιμάζεται για την επίθεση προς τις 2.500 μονάδες.

Στον δείκτη της μεσαίας κεφαλαιοποίησης FTSE/ATHEX Mid Cap, η περιοχή των 2.655 παραμένει κρίσιμη, καθώς η αγορά ψάχνει μια σταθερή βάση πριν από την ανοδική διάλυση της καθοδικής γραμμής "Q" και τη μετάβαση σε υψηλότερες αποτιμήσεις. Πάντως, όλο το τεχνικό αφήγημα δείχνει μια αγορά που μαζεύει ενέργεια και  όχι μια αγορά που εξαντλείται.

* Ο Απόστολος Μάνθος είναι υπεύθυνος τεχνικής ανάλυσης & επενδυτικής στρατηγικής

** Το περιεχόμενο του άρθρου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως συμβουλή ή πρόταση ή προτροπή ή σύσταση ή πρόσκληση για την αγορά ή πώληση οποιασδήποτε μετοχής ή επενδυτικού ή χρηματοοικονομικού προϊόντος που διαπραγματεύεται σε οργανωμένη ή μη αγορά.