Τεχνητή νοημοσύνη: Μια ανατρεπτική εργασία που προκαλεί ερωτηματικά

Του Δημοσθένη Τρίγγα

Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι οι τεκτονικές τεχνολογικές καινοτομίες συχνά οδηγούν σε χρηματιστηριακές φούσκες, καθώς οι επενδυτές υπεραντιδρούν, φορώντας γυαλιά με μεγεθυντικούς φακούς για τους υπολογισμούς των μελλοντικών κερδών και εσόδων. Μάλιστα, μια ακαδημαϊκή έρευνα έδειξε ότι 37 από τις 51 νέες καινοτομίες (73%) οδήγησαν σε κερδοσκοπικές φούσκες στο διάστημα 1825-2000. 

Υπάρχουν δύο πολύ διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους οι ειδικοί φαντάζονται το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης. Η άποψη που προβάλλεται μέσα από τα ΜΜΕ είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια υπερ-ευφυής τεχνολογία που θα αλλάξει τον κόσμο σχεδόν εν μία νυκτί. 

Η άλλη άποψη, που αναλύεται στην εργασία των Arvind Narayanan και Sayash Kapoor με τίτλο "Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως Κανονική Τεχνολογία – Artificial Intelligence as Normal Technology", υποστηρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αναπτυχθεί πιο αργά, όπως ο ηλεκτρισμός, το Διαδίκτυο ή η βιοτεχνολογία – απαιτώντας ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ για να αναδιαμορφώσει την κοινωνία.

Η κύρια διαφωνία είναι απλή: θα ξεφύγει η τεχνητή νοημοσύνη από τα συνήθη όρια της τεχνολογίας ή θα εξελιχθεί με τον κανονικό τρόπο που έχουμε δει με τις εφευρέσεις του παρελθόντος;

1. Είναι οι σημερινές δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΕΣ;

Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως το GPT-4, μπορούν να περάσουν εξετάσεις, να γράψουν κώδικα και να δημιουργήσουν κείμενο που μοιάζει με ανθρώπινο.  

Παράδειγμα νομικής: Η επιτυχία στις εξετάσεις του δικηγορικού συλλόγου δεν σημαίνει ότι μια τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου. Οι πραγματικοί δικηγόροι διαπραγματεύονται, πείθουν τους δικαστές και διαχειρίζονται πελάτες – εργασίες που δεν μπορούν να μετρηθούν με τεστ πολλαπλής επιλογής.

Παράδειγμα προγραμματισμού: Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να λύσει μικρά προβλήματα προγραμματισμού, αλλά η κατασκευή λογισμικού πραγματικού κόσμου απαιτεί ομαδική εργασία, σχεδιασμό και μακροπρόθεσμη συντήρηση. Αυτά τα μέρη της εργασίας είναι πολύ πιο δύσκολο να τα χειριστεί η τεχνητή νοημοσύνη.

Έτσι, οι φανταχτερές επιδείξεις από προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης δεν μεταφράζονται πάντα σε αξιόπιστα εργαλεία χώρου εργασίας.

2. Η πρόοδος εξαρτάται από την ανατροφοδότηση του ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ κόσμου:

Στο γρήγορο σενάριο, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιωθεί γρήγορα σε εργαστήρια όπως το AlphaZero*, που μαθαίνει μόνο του σκάκι σε ώρες. Αλλά, στο αργό σενάριο, η πρόοδος απαιτεί δοκιμές σε δύσκολες συνθήκες πραγματικού κόσμου.

Αυτόνομα αυτοκίνητα: Η Waymo εργάζεται πάνω σε αυτό για πάνω από 20 χρόνια. Τα αυτοκίνητα εξακολουθούν να δυσκολεύονται με το χιόνι, τις ζώνες όπου γίνονται έργα κατασκευής ή τις ασυνήθιστες καταστάσεις. Κάθε βελτίωση απαιτεί μακρές, δαπανηρές δοκιμές στον πραγματικό κόσμο.

Υγειονομική περίθαλψη: Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης της Epic για την ανίχνευση σήψης φαινόταν ακριβές στις πρώτες δοκιμές, αλλά απέτυχε στα νοσοκομεία, χάνοντας τα περισσότερα κρούσματα και δίνοντας πάρα πολλούς ψευδείς συναγερμούς.

Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι η μάθηση στο εργαστήριο δεν είναι αρκετή. Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ.

3. Η υιοθέτηση διαρκεί ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ

Ακόμα και όταν υπάρχουν προϊόντα, οι άνθρωποι και οι οργανισμοί τα υιοθετούν αργά.

Χρήση τεχνητής νοημοσύνης: Μια έρευνα του 2024 έδειξε ότι το 40% των Αμερικανών είχε δοκιμάσει εργαλεία όπως το ChatGPT. Αλλά η πραγματική χρήση στον χώρο εργασίας ήταν ελάχιστη – λιγότερο από το 3% των ωρών εργασίας.

Προηγούμενες τεχνολογίες: Ο προσωπικός υπολογιστής εξαπλώθηκε επίσης αργά, χρειάστηκαν δεκαετίες μέχρι να γίνει απαραίτητος σε κάθε γραφείο. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για την τεχνητή νοημοσύνη, ειδικά σε τομείς κρίσιμους για την ασφάλεια, όπως η ιατρική, η αεροπορία ή τα χρηματοοικονομικά, όπου τα λάθη είναι δαπανηρά.

4. Οι ΑΝΘΡΩΠΟΙ παραμένουν υπεύθυνοι

Είναι απίθανο η τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργήσει την κοινωνία μόνη της. Αντίθετα, θα παραμείνει ένα εργαλείο υπό ανθρώπινη επίβλεψη. Οι άνθρωποι θα πρέπει να εξακολουθούν να θέτουν στόχους, να εξηγούν τι θέλουν και να ελέγχουν τα αποτελέσματα. Οι επιχειρήσεις θα αποφεύγουν την υπερβολική εξάρτηση, επειδή τα λάθη είναι ακριβά. Οι ρυθμιστικές αρχές ενδέχεται να απαιτούν παρακολούθηση, ασφαλείς λύσεις και όρια στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.

Καταλήγοντας, το σενάριο μιας ραγδαίας αναπτυσσόμενης τεχνητής νοημοσύνης βλέπει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ξεπερνά γρήγορα τους ανθρώπους και θα αναδιαμορφώνει τον κόσμο. Η άποψη των Arvind Narayanan και Sayash Kapoor είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ακόμα μία εφεύρεση που θα εξαπλωθεί όπως οι καινοτομίες του παρελθόντος – ΣΤΑΔΙΑΚΑ, ΑΝΙΣΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΙΒΛΕΨΗ. Αν επαληθευτεί η άποψη των Arvind Narayanan και Sayash Kapoor, τότε να είστε σίγουροι ότι πολλοί θα είναι αυτοί που θα "κλαίνε" τις επενδύσεις στους στην τεχνητή νοημοσύνη.

Τέλος, μην ξεχνάτε ότι ΠΑΝΤΑ υπάρχει ένας ΠΕΙΣΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ να εξηγεί γιατί οι αποτιμήσεις δικαιολογούνται σε αυτά τα "δυσθεώρητα ύψη"! 

* Το AlphaZero είναι ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε από την Google DeepMind, το οποίο έμαθε να παίζει επιτραπέζια παιχνίδια, όπως το σκάκι, σε υπεράνθρωπο επίπεδο, χρησιμοποιώντας ενισχυτική μάθηση και αυτο-παιχνίδι (self-play) χωρίς να έχει προηγούμενη γνώση κανόνων ή στρατηγικών πέρα από τους βασικούς κανόνες των παιχνιδιών. 

Ο χαμηλότερος αριθμός μερίδων των τελευταίων τουλάχιστον 15 ετών 

Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς τον Σεπτέμβριο ανήλθε στο 69,57%, έναντι 68,83% στις 29 Αυγούστου 2025, καταγράφοντας αύξηση 74 μ.β. Η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. στις 30/9/2025 υπολογίστηκε στα 118,5 δισ. ευρώ, έναντι 118,1 δισ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα, ήτοι μεγέθυνση 0,32%, ενώ ο ΓΔΤ αναρριχήθηκε +0,62%.

Σε επίπεδο ροών κεφαλαίου, οι αλλοδαποί επενδυτές συνέχισαν τις πωλήσεις με 38 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο. Παρ’ όλα αυτά, το καθαρό αποτέλεσμα του 9μήνου διαμορφώνεται στο διόλου ευκαταφρόνητο +317 εκατ. ευρώ, ενώ οι μέσες μηνιαίες ροές αγγίζουν τα 35 εκατ. ευρώ. 

Οι τρεις μεγαλύτερες καθαρές εισροές των ξένων επενδυτών για τον Σεπτέμβριο προήλθαν από το Ηνωμένο Βασίλειο με 105 εκατ. ευρώ, τη Γερμανία με 86 εκατ. ευρώ και τη Γαλλία με 55 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι τρεις μεγαλύτερες εκροές προήλθαν από Τσεχία με 110 εκατ. ευρώ, Γιβραλτάρ με 100 εκατ. ευρώ και Ιρλανδία με 37 εκατ. ευρώ.

Οι αλλοδαποί δικαιούχοι μερίδων πραγματοποίησαν το 66,4% των συνολικών συναλλαγών (αγορές και πωλήσεις) τον Σεπτέμβριο (σε σχέση με το 65,4% τον προηγούμενο μήνα). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη αξία χαρτοφυλακίου παραμένουν οι ΗΠΑ με αξία συνολικού χαρτοφυλακίου 20,3 δισ. ευρώ, η Κύπρος με αξία χαρτοφυλακίου 12,8 δισ. ευρώ και η Γερμανία με 6,06 δισ. ευρώ.

Τέλος, μετά τις διαγραφές μερίδων του Σεπτεμβρίου 2025, οι συνολικές μερίδες που διατηρούνται αυτή τη στιγμή στο Χ.Α. υποχώρησαν στο χαμηλότερο σημείο τουλάχιστον των τελευταίων 15 ετών, και ειδικότερα στις 939.238 μερίδες. Για να κατανοήσουμε το μέγεθος της συρρίκνωσης, αρκεί να αναφέρουμε ότι πριν από 10 έτη οι μερίδες με υπόλοιπα ξεπερνούσαν τις 910.000, όταν σήμερα προσεγγίζουν μόλις τις 463.124 μερίδες.

Το μέσο πινακίδιο για τον Σεπτέμβριο μεγεθύνθηκε περίπου 28% σε σχέση με τον περυσινό αντίστοιχο μήνα, καθώς άγγιξε τα 4.634 ευρώ, ενώ ο ετήσιος μέσος όρος ξεπερνά τα 4.230 ευρώ, καθώς τους τελευταίους τέσσερις μήνες έχει σταθεροποιηθεί πάνω από τα 4.000 ευρώ! Ο περυσινός μέσος όρος δεν ξεπερνούσε τα 3.780 ευρώ.

Παρά τις ανησυχίες για πληθωρισμό και δασμούς, οι αναλυτές… παραμένουν αισιόδοξοι!

Ενώ η αγορά ανησυχεί για τον πληθωρισμό, οι αναλυτές όχι μόνο δεν μείωσαν τις εκτιμήσεις τους για τα κέρδη των εταιρειών του S&P 500, αλλά τις αύξησαν ελαφρώς για το γ’ τρίμηνο του 2025. Πιο συγκεκριμένα, η εκτίμηση των κερδών ανά μετοχή (ΚΑΜ) για το γ’ τρίμηνο ενισχύθηκε κατά 0,1% (στα 67,41 δολάρια από 67,32 δολάρια), την ώρα που σε ένα "τυπικό" τρίμηνο οι αναλυτές κόβουν τις προβλέψεις τους κατά 1,4% τα τελευταία 5 χρόνια και μέχρι και 4,3% τα τελευταία 20 έτη, σύμφωνα με τη factset.

Πρόκειται για την πρώτη φορά από το δ’ τρίμηνο του 2021 που οι εκτιμήσεις της αγοράς μεγεθύνονται μέσα στο τρίμηνο. Έξι από τους έντεκα τομείς του δείκτη είδαν αναβάθμιση εκτιμήσεων, με τους ισχυρότερους ρυθμούς να καταγράφονται στον κλάδο της ενέργειας με +4,2% και της πληροφορικής με +3,6%.

Στον αντίποδα, ο κλάδος της υγείας είδε τις εκτιμήσεις του να υποχωρούν κατά -7,3%, αποτελώντας τον μεγαλύτερο αρνητικό πρωταγωνιστή. 

Παράλληλα, οι εκτιμήσεις της αγοράς αναρριχήθηκαν για το σύνολο του 2025 από τις 30 Ιουνίου έως τις 30 Σεπτεμβρίου, καθώς αυξήθηκαν κατά 1,3%, στα 267,65 δολάρια, από 264,15 δολάρια.

Σε επίπεδο τομέων, έξι τομείς κατέγραψαν αύξηση στην εκτίμηση των κερδών ανά μετοχή (ΚΑΜ) για το σύνολο του 2025, με επικεφαλής τους τομείς των υπηρεσιών επικοινωνιών (+3,7%), των καταναλωτικών προϊόντων ευρείας κατανάλωσης (+2,9%) και των χρηματοοικονομικών (+2,6%). Από την άλλη πλευρά, πέντε τομείς κατέγραψαν μείωση στην εκτίμηση των κερδών ανά μετοχή (ΚΑΜ) για το 2025 κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με επικεφαλής τον τομέα της υγείας (-2,1%). 

Ταυτόχρονα, οι εκτιμήσεις της αγοράς ενισχύθηκαν και για το 2026, καθώς έφτασαν τα 303,76 δολάρια (από 300,14 δολάρια), ήτοι μεγέθυνση 1,2%.

Τέλος, παρά τις μακροοικονομικές προκλήσεις, οι αναλυτές δείχνουν απρόσμενη εμπιστοσύνη στις προοπτικές κερδοφορίας των εταιρειών του S&P 500. Η αγορά ίσως ανησυχεί, αλλά οι προσδοκίες για τα κέρδη ανεβαίνουν!

Ατζέντα (13 - 19/10/2025)

Όλα τα βλέμματα στραμμένα στη Standard & Poor’s την Παρασκευή

Για την επόμενη εβδομάδα στο εσωτερικό η ατζέντα ξεκινά την Τρίτη με τις μετοχές της Alpha Trust Ανδρομέδα να διαπραγματεύονται χωρίς το δικαίωμα στο μέρισμα ύψους 0,25 ευρώ/μετοχή.

Την Τετάρτη η Noval Property έχει συγκαλέσει έκτακτη γ.σ.

Την Παρασκευή λήγουν τα ΣΜΕ και τα δικαιώματα σε μετοχές & τα ΣΜΕ και δικαιώματα στον δείκτη FTSE/ATHEX Large Cap. Την ίδια ημέρα αργά το βράδυ ο οίκος Standard & Poor’s (τρέχουσα διαβάθμιση "BBB" και σταθερή προοπτική) ανακοινώνει την προγραμματισμένη αξιολόγηση για τη χώρα μας. Η επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση αναμένεται τον Απρίλιο του 2026 από την S&P, ενώ η επόμενη αναθεώρηση από τον οίκο Scope Ratings έχει ορισθεί για τις 7 Νοεμβρίου 2025.

Όλα τα βλέμματα στην έναρξη των οικονομικών αποτελεσμάτων γ’ τριμήνου

Την Τρίτη το πρωί ανακοινώνεται ο δείκτης τιμών καταναλωτή για τον Σεπτέμβριο στη Γερμανία, καθώς και ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης ZEW (στοιχεία Οκτωβρίου). Την ίδια ημέρα οικονομικά αποτελέσματα δημοσιεύουν οι Citigroup, Goldman Sachs (Dow Jones), Johnson & Johnson (Dow Jones), JPMorgan Chase (Dow Jones) και Wells Fargo.

Την Τετάρτη είναι η σειρά των ΗΠΑ να δημοσιεύσουν τον δείκτη τιμών καταναλωτή για τον Σεπτέμβριο, ενώ οικονομικά αποτελέσματα ανακοινώνουν οι Abbott Laboratories, Bank of America και Morgan Stanley.

Την Πέμπτη ανακοινώνεται ο δείκτης τιμών παραγωγού και οι λιανικές πωλήσεις για τον Σεπτέμβριο στις ΗΠΑ, ενώ οικονομικά αποτελέσματα δημοσιεύουν οι Bank of New York Mellon, Charles Schwab, Travelers Companies (Dow jones) και U.S. Bancorp. 

Την Παρασκευή το πρωί ανακοινώνεται ο δείκτης τιμών καταναλωτή για τον Σεπτέμβριο στην Ευρωζώνη, ενώ οικονομικά αποτελέσματα φέρνουν στη δημοσιότητα οι American Express (Dow Jones) και Schlumberger.

* Ο Δημοσθένης Τρίγγας είναι Πιστοποιημένος Αναλυτής Μετοχών & Αγοράς BETA Χρηματιστηριακή - dtrigas@beta.gr

** Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο 

*** Το περιεχόμενο του άρθρου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως συμβουλή ή πρόταση ή προτροπή ή σύσταση ή πρόσκληση για την αγορά ή πώληση οποιασδήποτε μετοχής ή επενδυτικού ή χρηματοοικονομικού προϊόντος που διαπραγματεύεται σε οργανωμένη ή μη αγορά.