Ιταλία: Η Γερουσία ενέκρινε την "εθνικοποίηση" των αποθεμάτων χρυσού της χώρας

Η Γερουσία, άνω σώμα του κοινοβουλίου της Ιταλίας, ενέκρινε την Τρίτη τον προϋπολογισμό του 2026, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, αλλά και για μια έντονα αμφιλεγόμενη τροπολογία που αφορά το καθεστώς ιδιοκτησίας των αποθεμάτων χρυσού της Ιταλίας.

Το πακέτο μέτρων, το οποίο περιλαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις για τη μεσαία τάξη, εγκρίθηκε έπειτα από εβδομάδες εσωτερικών τριβών στον δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, με επίκεντρο τις συντάξεις και τον χρυσό που φυλάσσεται στην Τράπεζα της Ιταλίας. Ο προϋπολογισμός θα πρέπει ακόμη να ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, κάτω σώμα του κοινοβουλίου, έως το τέλος του έτους για να τεθεί οριστικά σε ισχύ.

Βασικός άξονας του οικονομικού προγράμματος της κυβέρνησης Μελόνι είναι οι φορολογικές μειώσεις ύψους περίπου 9 δισ. ευρώ για τα επόμενα τρία χρόνια. Τα μέτρα αυτά λαμβάνονται σε μια περίοδο κατά την οποία η Ρώμη επιχειρεί να περιορίσει το δεύτερο υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρώπη, που ξεπερνά το 130% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το δημοσιονομικό έλλειμμα έχει ήδη υποχωρήσει στο όριο του 3% που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση, νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό.

Παρότι ο προϋπολογισμός κινείται εντός χρονοδιαγράμματος - σε αντίθεση με τη Γαλλία, όπου οι αντίστοιχες διαδικασίες μετατίθενται για το 2026- η κοινοβουλευτική του πορεία σκιάστηκε από πολιτικές αντιπαραθέσεις που αναδεικνύουν τις αυξανόμενες προκλήσεις για την πρωθυπουργό στον τέταρτο χρόνο της θητείας της.

Στο επίκεντρο βρέθηκε τροπολογία που ορίζει ότι ο χρυσός της Τράπεζας της Ιταλίας αποτελεί "περιουσία του ιταλικού λαού". Η διάταξη προκάλεσε ανταλλαγή επιστολών μεταξύ Ρώμης και Φρανκφούρτης, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προειδοποιεί δύο φορές ότι το μέτρο στερείται σαφούς σκοπού και ενδέχεται να υπονομεύσει την αντίληψη περί ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας.

Ιταλοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η δήλωση έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα. Ωστόσο, επικριτές της τροπολογίας εκτιμούν ότι ανοίγει τον δρόμο για ενδεχόμενη αξιοποίηση των αποθεμάτων χρυσού για δημοσιονομικούς σκοπούς, σε μια περίοδο που τα δημόσια οικονομικά παραμένουν υπό πίεση. Η Τράπεζα της Ιταλίας διαχειρίζεται περίπου 2.453 τόνους χρυσού, ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως.

Παράλληλα, οι τράπεζες εξέφρασαν ανησυχίες για την πρόθεση της κυβέρνησης να αυξήσει τη φορολογία στον τραπεζικό κλάδο, προειδοποιώντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να περιορίσει την παροχή πιστώσεων. Η ΕΚΤ παρενέβη και σε αυτό το ζήτημα, επισημαίνοντας ότι η υπερβολική χρήση έκτακτων μέτρων ενισχύει την αβεβαιότητα.

Αν και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Μελόνι παραμένει ισχυρή, οι συγκρούσεις με την κεντρική τράπεζα, τα συνδικάτα και τον τραπεζικό τομέα εντείνουν τις ανησυχίες για την ικανότητά της να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για προεκλογικές δαπάνες ενόψει των εκλογών του 2027 και στη δημοσιονομική πειθαρχία που απαιτούν οι αγορές και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιπλέον, η ετερογενής κυβερνητική συμμαχία (οι συντηρητικοί δεξιοί "Αδελφοί της Ιταλίας" της Μελόνι, η ρωσόφιλη ακροδεξιά Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι και η κεντροδεξιά Forza Italia του Αντόνιο Ταγιάνι) έχει κατά καιρούς αμφισβητήσει τα όρια της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας, περιπλέκοντας περαιτέρω το πολιτικό σκηνικό.