Γερμανία: Προστασία έναντι εκφοβιστικών αγωγών SLAPP

Τα τελευταία χρόνια όχι μόνο γίνεται περισσότερος λόγος για μηνύσεις και αγωγές SLAPP, αλλά έχει πολλαπλασιαστεί η χρήση τους. Ο όρος SLAPP είναι ακρωνύμιο του όρου Strategic Lawsuit Against Public Participation, που σημαίνει Στρατηγικές Αγωγές προς Αποθάρρυνση της Συμμετοχής του Κοινού. Οι αγωγές και οι μηνύσεις αυτές υποβάλλονται συνήθως από ισχυρούς πολιτικούς ή οικονομικούς παράγοντες με στόχο, σύμφωνα με την Οδηγία 2024/1069 της ΕΕ, όχι να κατοχυρωθεί ή να ασκηθεί ένα δικαίωμα, αλλά με κύριο σκοπό την αποτροπή, τον περιορισμό ή την τιμωρία της συμμετοχής του κοινού. Πρόκειται στην ουσία για αβάσιμες νομικά αγωγές και μηνύσεις, με κύριο σκοπό τον εκφοβισμό.

Αυτές τις καταχρηστικές πρακτικές θέλει τώρα να περιορίσει η γερμανική κυβέρνηση και για τον λόγο αυτόν ενέκρινε στις 10 Δεκεμβρίου 2025 νομοσχέδιο, σύμφωνα με το οποίο γίνονται πιο αυστηροί οι όροι για την άσκηση τέτοιου είδους αγωγών και μηνύσεων.

Πρόβλημα σε ευρωπαϊκές χώρες

"Οι αγωγές εκφοβισμού έχουν γίνει πραγματικό πρόβλημα σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες τα τελευταία χρόνια", δήλωσε η ομοσπονδιακή υπουργός Δικαιοσύνης Στέφανι Χούμπιχ, από το SPD. "Δεν μπορεί να υπάρξει Δημοκρατία χωρίς ελευθερία του Τύπου και μια δημόσια συζήτηση χωρίς αντικρουόμενα επιχειρήματα. Γι' αυτό δεν πρέπει να επιτρέψουμε να φιμώνονται οι κριτικές φωνές μέσω εκφοβισμού ή και απειλών", συμπλήρωσε η Γερμανίδα υπουργός.

Στο μέλλον, τα δικαστήρια θα μπορούν να απορρίπτουν ταχύτερα τέτοιου είδους αγωγές, εάν αποδεικνύεται ότι ασκήθηκαν με μοναδικό στόχο τη φίμωση του εναγόμενου. Επίσης, τα δικαστικά έξοδα για τους ενάγοντες θα είναι υψηλότερα και ταυτόχρονα θα είναι ευκολότερο για τους εναγόμενους να αποζημιωθούν.

Η προστασία της ελευθερίας του λόγου

Ο νέος νόμος, ο οποίος θα πρέπει να εναρμονιστεί με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Καταπολέμηση των SLAPPs, πρέπει να εγκριθεί τώρα από το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. Ισχύει όμως μόνο για διασυνοριακές αγωγές που αφορούν περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με την υπουργό Δικαιοσύνης Στέφανι Χούμπιχ, το γερμανικό δίκαιο είναι επαρκώς θωρακισμένο για την αντιμετώπιση τέτοιων καταχρηστικών αγωγών. Επομένως, τα ζητήματα των διαφορών θα πρέπει να είναι διασυνοριακά. Δεν είναι ακόμη σαφές τι προβλέπεται για τις περιπτώσεις, στις οποίες οι εναγόμενοι έχουν δημοσιεύσει πληροφορίες στο διαδίκτυο.

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Καταπολέμηση των SLAPPs, που ψηφίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2024, έχει κύριο στόχο την προστασία της ελευθερίας του λόγου και της συμμετοχής του κοινού, ιδιαίτερα σε διασυνοριακές υποθέσεις, καθώς και την αποτροπή της κατάχρησης του δικαστικού συστήματος από ισχυρά συμφέροντα.

Αφορμή για την Ευρωπαϊκή Οδηγία στάθηκε η δολοφονία της Μαλτέζας δημοσιογράφου Δάφνης Καρουάνα Γκαλιζία. Η δημοσιογράφος ερευνούσε υποθέσεις διαφθοράς του πολιτικού και οικονομικού συστήματος στη χώρα της, αποκαλύπτοντας στοιχεία από τα Έγγραφα του Παναμά. Τον Οκτώβριο του 2017 τη δολοφόνησαν στη Βαλέτα.

Πηγές: Deutschlandradio, ARD, ΕΕΔΑ

Πηγή: Deutsche Welle