Της Ελευθερίας Κούρταλη
Με την κατάσταση στις διεθνείς αγορές να έχει εξελιχθεί πλέον σε απόλυτο κραχ οι μεγάλοι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι όπως η Citigroup, η Goldman Sachs, η Barclays, η Deutsche Bank και η JP Morgan, προειδοποιούν ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμία αγορά όπου μπορεί κανείς να "κρυφτεί", προσθέτοντας πως τα πράγματα μόνο χειρότερα μπορούν να γίνουν στη συνέχεια δεδομένης και της βροχής αντιποίνων στους δασμούς Τραμπ. Η "Ημέρα Απελευθέρωσης" της περασμένης εβδομάδας μπορεί να σηματοδότησε την κορύφωση της εμπορικής αβεβαιότητας, αλλά σίγουρα όχι το τέλος της, όπως σημειώνουν, ανεβάζοντας τις εκτιμήσεις τους για ύφεση φέτος.
Ειδικότερα, η Goldman Sachs η οποία αύξησε εκ νέου την πιθανότητα ύφεσης στις ΗΠΑ στο 45% από 35% πριν μόλις μερικές ημέρες, άλλαξε σε πιο αμυντική τη στάση της για τις παγκόσμιες μετοχές στην κατανομή του ενεργητικού της (ουδέτερη από overweight) ενώ τονίζει πως ο κίνδυνος περαιτέρω διόρθωσης είναι αυξημένος, πάνω από 40% λόγω της επιδείνωσης του κλίματος, και το sell-off δεν έχει κορυφωθεί ακόμη.
Το Trump 2.0 έχει φέρει χάος στις παγκόσμιες οικονομίες και αγορές. Οι αμοιβαίοι δασμοί και τα αντίποινα είναι υφεσιακά, και η παρατεταμένη αβεβαιότητα πολιτικής πιθανότατα θα διατηρήσει πτωτική πίεση στις μετοχές έως ότου ο Τραμπ υποχωρήσει, όπως εκτιμά η Barclays.
Ωστόσο, το όριο του πόνου του είναι άγνωστο, ενώ ο πληθωρισμός περιορίζει τη θέση της Fed. Αναμφισβήτητα, οι αγορές μετοχών έχουν καταρρεύσει και έχουν ήδη δει ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό μείωσης του ρίσκου, επισημαίνει βρετανική τράπεζα. Οι μετοχές θα μπορούσαν πάντα να ανακάμψουν από τα υπερπουλημένα επίπεδα σε κάθε είδηση διαπραγμάτευσης/συμφωνίας, οι αδιάκριτες πωλήσεις δημιουργούν αξία και ορισμένα τεχνικά στοιχεία βρίσκονται σε contrarian επίπεδα αγοράς για τους τολμηρούς. "Ωστόσο, δεν θα συνιστούσαμε να κάνετε τώρα τους ήρωες - η αποτίμηση, οι εκτιμήσεις κερδών και η συνολική θέση εξακολουθούν να απέχουν πολύ από εκεί που θα έπρεπε να είναι με βάση τις προοπτικές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Barclays μειώνει τον στόχο για τον πανευρωπαϊκό δείκτη EuroSotxx στις 490 μονάδες φέτος, αλλά αναγνωρίζει ότι ο καθορισμός μιας πρόβλεψης σημείου έχει μικρή αξία σε αυτό το στάδιο – δεν υπάρχει προηγούμενο, ούτε θεμελιώδες πλαίσιο στο οποίο να βασιστεί για αυτήν την κρίση. Οι ευρωπαϊκές μετοχές θα μπορούσαν να πέσουν πολύ περισσότερο, πιθανώς στις 390 μονάδες σε περίπτωση παρατεταμένης ύφεσης ή να ανακάμψουν στις 550 μονάδες εάν ο εμπορικός πόλεμος αποκλιμακωθεί αρκετά γρήγορα. Αλλά η Barclays πιστεύει ότι οι παγκόσμιες μετοχές γενικότερα είναι απίθανο να επιστρέψουν στα πρόσφατα υψηλά σύντομα, καθώς έχει προκληθεί μεγάλη ζημιά.
Ακόμα και σε ένα καλό σενάριο που οι δασμοί αντιστρέφονται γρήγορα, ο κίνδυνος είναι οι ΗΠΑ να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην παγκόσμια σκηνή και οι επενδυτές να συνεχίσουν να αναζητούν διαφοροποίηση, τονίζει η Deutsche Bank. Στις αρχές του 2025, οι παγκόσμιοι επενδυτές φαινόταν ότι ήθελαν να είναι πολύ long στα περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ και θα είναι δύσκολο να επιστρέψουν σε κάτι τέτοιο τώρα. Δεν είναι μόνο οι δασμοί, αλλά η ρητορική που απευθύνεται στον Καναδά, τη Γροιλανδία, την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη γενικότερα, ειδικά στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου.
"Αναμένετε περισσότερες εκκλήσεις για διαφοροποίηση στον επενδυτικό και γεωπολιτικό κόσμο, ό,τι κι αν συμβεί από εδώ και στο εξής", τονίζει η γερμανική τράπεζα. "Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να προσέξετε είναι εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάνει (σχετικά) πίσω ή εντείνει τις "αγορές" διαθέσεις της σχετικά με το εμπόριο. Αυτό είναι κρίσιμο, όπως τονίζει η D.B., καθώς θα καθορίσει πολλά περισσότερα πράγματα και όχι μόνο το εμπόριο. Θα επηρεάσει ολόκληρη τη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου σε οτιδήποτε είναι σημαντικό, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας, της γεωπολιτικής και της πολυμερούς παγκόσμιας τάξης που βασίζεται σε κανόνες.
Επομένως, το πού πηγαίνει το εμπόριο από εδώ και στο εξής, θα επηρεάσει όλα τα άλλα. Έτσι, μια κυβέρνηση των ΗΠΑ που γίνεται ακόμα πιο επιθετική θα έχει τεράστιες παγκόσμιες επιπτώσεις για το 2025, τα επόμενα χρόνια αλλά και τις επόμενες δεκαετίες.
Προς το παρόν, υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι υποχωρούν, κάτι που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει περαιτέρω βίαιη αναταραχή στις αγορές. Σπάνια, αν ποτέ στην ιστορία, οι επόμενες μέρες είναι τόσο σημαντικές, τονίζει η Deutsch bank.
Η Citigroup σημειώνει ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές έχουν εισέλθει σε έδαφος διόρθωσης, ενώ η αμερικανική αγορά υποχωρεί περισσότερο από 17% από τα υψηλά του Φεβρουαρίου. Οι ευρωπαϊκές κυκλικές μετοχές έχουν χτυπηθεί ιδιαίτερα σκληρά, καθώς η αφήγηση της αγοράς έχει μετακινηθεί από τους δασμολογικούς κινδύνους στους κινδύνους ύφεσης. Με βάση τα ανακοινωθέντα επίπεδα δασμών εκτιμά ότι η αύξηση της κερδοφορίας στην Ευρώπη θα είναι 3 ποσοστιαίες μονάδες φέτος (έναντι +7% των προβλέψεων του consensus). Σε περίπτωση που οι δασμοί οδηγήσουν σε σημαντική οικονομική επιβράδυνση, η ανάπτυξη των ευρωπαϊκών EPS θα μπορούσε να είναι αμετάβλητη φέτος.
Η Citi πρόσθεσε ορισμένους αμυντικούς κλάδους ως hedges στην ευρωπαϊκή της στρατηγική ενόψει της αναμενόμενης αστάθειας που σχετίζεται με τους δασμούς. Ωστόσο, όπως τονίζει, οι τελευταίες κινήσεις της αγοράς δείχνουν ότι υπάρχουν πολύ λίγα μέρη για να κρυφτεί κανείς. Σύμφωνα με τα μοντέλα υπολογισμούς της, εάν οι δασμοί παραμείνουν σε ισχύ, τα EPS θα σημειώσουν μείωση κατά 5% από τα τρέχοντα επίπεδα.
Οι οικονομολόγοι της Citi είχαν υποθέσει ότι το χτύπημα από τους δασμούς στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα ήταν 0,3 ποσοστιαίες μονάδες, υποθέτοντας ότι θα επιβληθεί ευρέως δασμός 10%. Το χτύπημα ανάπτυξης από έναν δασμό 20% θα πλησιάσει στο 1%. Με βάση τις εκτιμήσεις της, κάθε υποβάθμιση κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες στις προβλέψεις του ευρωπαϊκού ΑΕΠ μεταφράζεται σε μείωση κατά 5 εκατοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη του EPS. Σημειώνει ότι το ευρωπαϊκό EPS μειώνεται κατά 35-40% κατά μέσο όρο σε τυπικές υφέσεις. Τις προηγούμενες δεκαετίες, η Ευρώπη δεν έχει αποφύγει ποτέ μια συρρίκνωση του EPS γύρω από μια ύφεση στις ΗΠΑ.
Ακόμα και σε ένα καλό σενάριο που οι δασμοί αντιστρέφονται γρήγορα, ο κίνδυνος είναι οι ΗΠΑ να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στην παγκόσμια σκηνή και οι επενδυτές να συνεχίσουν να αναζητούν διαφοροποίηση, τονίζει η Deutsche Bank. Στις αρχές του 2025, οι παγκόσμιοι επενδυτές φαινόταν ότι ήθελαν να είναι πολύ long στα περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ και θα είναι δύσκολο να επιστρέψουν σε κάτι τέτοιο τώρα. Δεν είναι μόνο οι δασμοί, αλλά η ρητορική που απευθύνεται στον Καναδά, τη Γροιλανδία, την Ουκρανία, το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη γενικότερα, ειδικά στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου.
"Αναμένετε περισσότερες εκκλήσεις για διαφοροποίηση στον επενδυτικό και γεωπολιτικό κόσμο, ό,τι κι αν συμβεί από εδώ και στο εξής", τονίζει η γερμανική τράπεζα. "Θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να προσέξετε είναι εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ κάνει (σχετικά) πίσω ή εντείνει τις "αγορές" διαθέσεις της σχετικά με το εμπόριο. Αυτό είναι κρίσιμο, όπως τονίζει η D.B., καθώς θα καθορίσει πολλά περισσότερα πράγματα και όχι μόνο το εμπόριο. Θα επηρεάσει ολόκληρη τη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και του υπόλοιπου κόσμου σε οτιδήποτε είναι σημαντικό, συμπεριλαμβανομένης της άμυνας, της γεωπολιτικής και της πολυμερούς παγκόσμιας τάξης που βασίζεται σε κανόνες.
Επομένως, το πού πηγαίνει το εμπόριο από εδώ και στο εξής, θα επηρεάσει όλα τα άλλα. Έτσι, μια κυβέρνηση των ΗΠΑ που γίνεται ακόμα πιο επιθετική θα έχει τεράστιες παγκόσμιες επιπτώσεις για το 2025, τα επόμενα χρόνια αλλά και τις επόμενες δεκαετίες.
Προς το παρόν, υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι υποχωρούν, κάτι που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει περαιτέρω βίαιη αναταραχή στις αγορές. Σπάνια, αν ποτέ στην ιστορία, οι επόμενες μέρες είναι τόσο σημαντικές, τονίζει η Deutsche bank.
Η JP Morgan σημειώνει ότι ορισμένοι δείκτες της αγοράς δείχνουν ήδη τεράστια πίεση, αλλά η ίδια φοβάται ότι θα ακολουθήσουν ακόμη χειρότερα αποτελέσματα στις αγορές. Προειδοποιεί πως η αμερικάνικη αγορά δεν είναι ένα καλό μέρος για να είναι τοποθετημένοι οι επενδυτές αυτή τη στιγμή, ενώ οι ευρωπαϊκές αγορές αν και δεν θα μείνουν αλώβητες από το κραχ στις ΗΠΑ, αυτό δε σημαίνει ότι θα υποαποδώσουν. Πάντως, στο περιβάλλον των Αναδυόμενων Αγορών, οι στρατηγικοί της αναλυτές της αν και έχουν ουδέτερη στάση γενικότερα, είναι εποικοδομητικοί και τηρούν overweight στάση για την Ελλάδα, όπως και για την Ινδία, την Ινδονησία, τη Βραζιλία, τη Χιλή, τα ΗΑΕ, την Πολωνία και την Τουρκία.
Πιο αναλυτικά, όπως σημειώνει η JP Morgan, με τον S&P 500 να έχει μειωθεί κατά 17% από το υψηλό του Φεβρουαρίου και τον δείκτη VIX της μεταβλητότητας και του "φόβου" των αγορών να έχει εκτοξευτεί στις 45 μονάδες, έχουν ήδη γίνει σημαντική επανατιμολόγηση στις αγορές από την εξαιρετικά θετική στάση στην αρχή του έτους. Ιστορικά, μετά τις απότομες αυξήσεις του VIX, οι μετοχές έτειναν να αυξάνονται στο 85% των περιπτώσεων, εκτός ύφεσης όμως. Εδώ, το τελευταίο σημείο είναι βασικό και η JPM πιστεύει ότι δεν είναι ακόμα σαφές εάν θα ακολουθήσει ύφεση. Διατηρεί την έκκληση ότι ο συνδυασμός εμπορικών και δημοσιονομικών αντίθετων ανέμων, μαζί με τις υψηλότερες προσδοκίες για τον πληθωρισμό που πλήττουν το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα, θα οδηγήσουν σε συνεχιζόμενη αποδυνάμωση της δυναμικής ανάπτυξης.
Η "Ημέρα Απελευθέρωσης" της περασμένης εβδομάδας μπορεί να σηματοδοτήσει την κορύφωση της εμπορικής αβεβαιότητας, αλλά σίγουρα όχι το τέλος, ειδικά με τα αντίποινα που ακολουθούν. Σε κάθε περίπτωση, για να υποχωρήσουν οι εταιρείες και τελικά να μεταφέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ, οι δασμοί πρέπει να παραμείνουν στην ατζέντα Ακόμα κι αν ορισμένοι δασμοί αποσυρθούν, ο αρνητικός αντίκτυπος στο συναίσθημα θα μπορούσε να είναι το τελικό αποτέλεσμα.
Η JPM πιστεύει ότι οι επενδυτές πρέπει να είναι προσεκτικοί όσον αφορά το ρίσκο, καθώς το τρέχον περιβάλλον θα συνεχίσει να συνεπάγεται με πτώση στον S&P 500 και χαμηλότερες αποδόσεις ομολόγων. Προκειμένου να αγοράσει κανείς μετοχές, πέρα από απλά τεχνικά ριμπάουντ, θα πρέπει να δει τη ροή εμπορικών ειδήσεων να ηρεμεί – να μην υπάρχουν αντίποινα, επίσης μια αναστροφή στη δημοσιονομική στάση των ΗΠΑ, και συνθηκολόγηση της Fed, αλλά αυτό είναι πιθανό μόνο εάν τα στοιχεία από το μέτωπο των μισθοδοσιών επιδεινωθούν σοβαρά. Τελικά, εκτιμά, θα μεταβούμε σε μια πιο ισχυρή υποστήριξη της Fed, οδηγώντας στην εκ νέου κλίση της καμπύλης αποδόσεων και στην ανοδική συμπεριφορά της αγοράς μετοχών, αλλά αυτό δεν είναι πιθανό πριν από το β εξάμηνο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η JPM συστήνει ουδέτερη στάση στις Αναδυόμενες Αγορές έναντι των ανεπτυγμένων. Θα περιμένει να διευθετηθούν οι ανακοινώσεις για τους δασμούς και τα αντίποινα προτού εξετάσει το ενδεχόμενο να προσθέσει περαιτέρω έκθεση στις Αναδυόμενες Αγορές, αλλά το δυνητικά ασθενέστερο δολάριο ΗΠΑ και τα περισσότερα δημοσιονομικά κίνητρα στην Κίνα, είναι υποστηρικτικά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η JPM δεν βλέπει τις Αναδυόμενες Αγορές να υποαποδίδουν έναντι των ανεπτυγμένων φέτος, μετά από 4 πολύ αδύναμα χρόνια.
Οι στρατηγικοί της αναλυτές της τηρούν overweight στάση για την Ελλάδα, όπως και για την Ινδία, την Ινδονησία, τη Βραζιλία, τη Χιλή, τα ΗΑΕ, την Πολωνία και την Τουρκία.
Όπως εξηγούν, το προφίλ μέτριας απόδοσης/χαμηλού κινδύνου της ελληνικής αγοράς, δικαιολογεί το overweight. Η επιστροφή κεφαλαίου από τις τράπεζες (μερίσματα και buybacks) και η ανάπτυξη της Ελλάδα η οποία θα συνεχίσει να κινείται κοντά 2% ΑΕΠ αποτελούν σημαντικούς καταλύτες, όπως τονίζει ενώ η ελληνική οικονομία είναι λιγότερο εκτεθειμένη σε δασμολογικούς κινδύνους, δεδομένου ότι ο τουρισμός είναι η βασική της εξαγωγή.
Παράλληλα, η JP Morgan επισημαίνει πως η αγορά των ΗΠΑ δεν είναι ένα καλό μέρος να βρίσκονται οι επενδυτές αυτή τη στιγμή, ενώ η Ευρωζώνη αν και δεν θα αποσυνδεθεί από τις ΗΠΑ, δεν θα υποαποδώσει. Τώρα που οι μετοχές της Ευρωζώνης διαπραγματεύονται με premium σε σχέση με τους ιστορικούς μέσους όρους τους, είναι απίθανο να αποσυνδεθούν από τις ΗΠΑ, αλλά η γερμανική δημοσιονομική στροφή τ είναι ένα σημαντικό θετικό στοιχείο. Η JPM συστήνει στους επενδυτές να χρησιμοποιήσουν την τρέχουσα αδυναμία στην ευρωπαϊκή αγορά για να προσθέσουν έκθεση με ορίζοντα 1-2 ετών.
