Αντιμέτωπο με την "τέλεια καταιγίδα" το Χρηματιστήριο της Αθήνας

Του Βασίλη Γεώργα

Φρούδες αποδεικνύονται οι ελπίδες αγοράς ότι τα χαμηλά επίπεδα τιμών από τα οποία αντέδρασε ανοδικά τον περασμένο Αύγουστο το ελληνικό Χρηματιστήριο, θα αποτελούσαν σημαντικό πυθμένα ή θα σηματοδοτούσαν ακόμη και το τέλος της μακροχρόνιας πτώσης για την αγορά της Αθήνας.  

Σχεδόν τρεις μήνες μετά, και αφού μεσολάβησε η περίοδος πλήρους κατάρρευσης των τραπεζικών αποτιμήσεων κατά την οποία οι μετοχές της πραγματικής οικονομίας έκαναν ράλι στο ταμπλό και ορισμένες φούσκωσαν υπερβολικά, το χρηματιστηριακό τραινάκι του τρόμου έχει ξαναμπεί στις ράγες και επιταχύνει την καθοδική πορεία του προς τα χαμηλά των 562 μονάδων.

Η αγορά υποχωρεί χωρίς να λειτουργούν πλέον ούτε οι στηρίξεις ούτε καν τα αντανακλαστικά που συνήθως ενεργοποιούνται όταν διαμορφώνονται ακραίες υπερπουλημένες συνθήκες στις τιμές. Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί αναλυτές έχουν ήδη αρχίσει ήδη να "βλέπουν" μεσοπρόθεσμα προς τις 500 μονάδες ή και τις 470 μονάδες του Ιουνίου 2012 (χαμηλά 23 ετών), διακρίνοντας ότι η κατάσταση αντί να βελτιώνεται επενδυτικά, επιδεινώνεται ραγδαία.

Τα πάντα γύρω τις τελευταίες ημέρες δείχνουν πως η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά βρίσκεται στην καρδιά μιας "τέλειας καταιγίδας". Μια κατάστασης ανάλογης με αυτή που οι μετεωρολόγοι περιγράφουν το ταυτόχρονο ξέσπασμα καταστροφικών καιρικών φαινομένων σε μια περιοχή.

Τα απόνερα της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών που ισοπέδωσε οικονομικά τους υφιστάμενους μετόχους και το Δημόσιο αλλά διέσωσε τις τράπεζες και τους καταθέτες, εξακολουθούν να ταλανίζουν το Χρηματιστήριο. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτά. Οι καθυστερήσεις στο μέτωπο της υλοποίησης της συμφωνίας του Ιουλίου μεταθέτουν την αξιολόγηση για το διάστημα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου (σ.σ έπρεπε θεωρητικά να έχει γίνει το Νοέμβριο) και στην ουσία πλέον καθίσταται προφανές ότι τινάζεται στον αέρα η επενδυτική στρατηγική των hedge funds που είχαν ποντάρει στην έναρξη της διαπραγμάτευσης για την αναδιάρθρωση του χρέους και στην έγκαιρη ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.

Το κοκτέιλ γίνεται εκρηκτικό αν στα παραπάνω προστεθούν η επιδείνωση του ρίσκου χώρας όπως καταγράφεται στην ανοδική πορεία των αποδόσεων των ομολόγων το τελευταίο διάστημα, η πολεμική ρητορική της κυβέρνησης απέναντι στο ΔΝΤ, η ανάδυση του πολιτικού κινδύνου λόγω της περιορισμένης κυβερνητικής δύναμης στη Βουλή, αλλά και η συνολικά αρνητική κατάσταση στις διεθνείς αγορές που πιέζονται από την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων και τις εκκωφαντικές πολιτικές ανακατατάξεις σε ευρωπαϊκές χώρες στον απόηχο της πολυετούς λιτότητας και της προσφυγικής κρίσης.

Στις ελληνικές τράπεζες, παρότι στην πράξη δεν υπάρχει κανείς κερδισμένος μεταξύ των νέων μετόχων, η Alpha Bank και η Eurobank βρίσκονται σε τιμές χαμηλότερες (8-9%) από τις αυξήσεις κεφαλαίου συνεχίζοντας την απαξίωσή τους σε νέα ιστορικά ελάχιστα. Οι διαρκείς ρευστοποιήσεις μετοχών από πρώην ομολογιούχους αποτελούν βασικό λόγο για την πίεση που ασκείται, όμως ταυτόχρονα παρά τις πολύ χαμηλές αποτιμήσεις στον τραπεζικό κλάδο μετά την ανακεφαλαιοποίηση, δεν υπάρχουν ακόμη πρόθυμοι αγοραστές να ανακόψουν την κατρακύλα καθώς επί της ουσίας η εμπιστοσύνη συνολικά στον κλάδο δεν έχει αποκατασταθεί.

Στις άλλες δύο συστημικές τράπεζες Εθνική και Πειραιώς η αλληλουχία των limit down επίσης δεν έχει σταματημό καθώς η απόκλιση των τιμών στο ταμπλό από τις τιμές έκδοσης των νέων μετοχών στα 0,30 ευρώ παραμένει ακόμη αρκετά μεγάλη και ευνοεί την συνέχιση της πτώσης.

Rebalancing εκατομμυρίων ευρώ    
Ακόμη πιο δύσκολη γίνεται συγκυριακά η κατάσταση λόγω της αλλαγής των σταθμίσεων που θα γίνουν στις μετοχές των τραπεζών και των υπόλοιπων μετοχών μεγάλης κεφαλαιοποίησης στους χρηματιστηριακούς δείκτες. Από την αυριανή συνεδρίαση η βαρύτητα της Alpha Bank στον FTSE Large Cap θα αυξηθεί στο 14% και της Eurobank στο 8,8% ενώ αντίστοιχα θα μειωθεί το βάρος των υπόλοιπων μετοχών μεγάλης κεφαλαιοποίησης. Για παράδειγμα η βαρύτητα της Coca Cola από 30% θα υποχωρήσει στο 23%, στον ΟΠΑΠ από 9,3% σε 7,5% κ.ο.κ. Η αύξηση της βαρύτητας των τραπεζών και συνακόλουθα της μείωσης της βαρύτητας των υπόλοιπων μετοχών οδηγεί σε αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων από θεσμικούς επενδυτές και index tracking funds με αποτέλεσμα τις τελευταίες ημέρες και ειδικά χθες, να εκδηλώνονται αθρόες πωλήσεις στα υπόλοιπα blue chips.  

Σύμφωνα με εκτιμήσεις υπολογίζεται ότι από την αναδιάρθρωση των δεικτών που επηρεάζει κυρίως τις εταιρείες Lyxor και Global X οι οποίες διαθέτουν στη διεθνή αγορά τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ETF’s) Lyxor ETF FTSE Athex 20 και Global X FTSΕ 20 θα προκύψουν εντολές πωλήσεων ύψους 150 εκατ. ευρώ για τις μετοχές μεγάλης κεφαλαιοποίησης αλλά και εισροές άλλων 100 εκατ. ευρώ στις τράπεζες. Οι επενδυτικές κινήσεις στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των δεικτών θα υλοποιηθούν στο τέλος της σημερινής συνεδρίασης καθώς από την Πέμπτη οι δείκτες θα ξεκινήσουν με νέες βαρύτητες.

Η  αγορά θα υποστεί άλλη μια αντίστοιχη αναδιάρθρωση στα μέσα Δεκεμβρίου όταν θα αλλάξει εκ νέου η βαρύτητα λόγω της Εθνικής και της Πειραιώς ώστε συνολικά να καταλαμβάνει το 35-40% του FTSE Large Cap. Τότε θα μειωθεί ξανά το ειδικό βάρος όλων των μετοχών συμπεριλαμβανομένων και της Eurobank και Alpha Bank και θα υπάρξει νέος γύρος αναδιάρθρωσης χαρτοφυλακίων.

Μπορεί αυτή η "τεχνική παράμετρος" που συνδέεται με το rebalancing να επιδρά καταλυτικά στην ένταση της χρηματιστηριακής πτώσης, αναλυτές, ωστόσο, δεν υποβαθμίζουν το γεγονός ότι έχει αρχίσει να γίνεται εκ νέου ορατή η αύξηση του ρίσκου χώρας στην Ελλάδα με αφορμή τη "φιλολογία" περί αδύναμης κυβερνητικής πλειοψηφίας, με την οποία η κυβέρνηση καλείται να ψηφίσει επώδυνες αλλαγές στο ασφαλιστικό, τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων κ.ά.

Το πιο ανησυχητικό σημάδι για την επιδείνωση της κατάστασης στην ελληνική κεφαλαιαγορά προέρχεται από την αγορά ομολόγων όπου εκεί οι αποδόσεις κάνουν άλματα τις τελευταίες ημέρες. Χθες το 10ετές ανέβηκε μέχρι τις παρυφές του 9% από 7% που είχε υποχωρήσει πριν από λίγες ημέρες, ενώ και το διετές σκαρφάλωσε μέχρι το 10% από το 5% που είχε υποχωρήσει την περίοδο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που εκτιμούν ότι η επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά ομολόγων δεν είναι συγκυριακή, αλλά πιθανόν να προεξοφλεί έναν ακόμη επώδυνο κύκλο καταπόνησης για την οικονομία.