Χρηματιστήριο δύο ταχυτήτων για Έλληνες και ξένους

Του Βασίλη Γεώργα

Διαφορετικά μέτρα και σταθμά για τους Έλληνες και τους ξένους επενδυτές θα ισχύσουν όταν ανοίξει το Χρηματιστήριο της Αθήνας, πιθανόν μέσα στην εβδομάδα,  καθώς οι προσπάθειες να ξεκινήσουν οι συναλλαγές χωρίς κανέναν περιορισμό, προσέκρουσαν στην κάθετη άρνηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Ενώ οι ξένοι επενδυτές φαίνεται ότι θα έχουν απόλυτη ελευθερία κινήσεων και μεταφοράς των κεφαλαίων τους από και προς την Ελλάδα (σ.σ οι λογαριασμοί διακίνησης των κεφαλαίων τους βρίσκονται στο εξωτερικό), στους Έλληνες επενδυτές θα απαγορευτεί πλήρως, τουλάχιστον για μια εβδομάδα ή περισσότερο, να αγοράζουν μετοχές χρησιμοποιώντας τους υφιστάμενους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, καθώς επίσης και να μεταφέρουν κεφάλαια και χαρτοφυλάκια σε ξένους θεματοφύλακες.

Ενεργοποιείται έτσι το αρχικό σχέδιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Τράπεζας της Ελλάδας, που προέβλεπε τον διαχωρισμό του "παλαιού" χρήματος το οποίο μπαίνει στην κατάψυξη για άγνωστο χρονικό διάστημα, από το "νέο" χρήμα που θα είναι αυτό το οποίο θα επιτρέπεται να χρησιμοποιείται.

Η αιτιολογία πίσω από αυτή την απόφαση είναι ότι η ΕΚΤ δεν δέχθηκε να επιτρέψει την παραμικρή εκροή ρευστού από τις τράπεζες προς το Χρηματιστήριο και μέσω αυτού στο εξωτερικό  εφόσον οι Έλληνες επενδυτές θα αγόραζαν μετοχές που πωλούν οι ξένοι.

Πρακτικά οι Έλληνες επενδυτές που θα θελήσουν να αγοράσουν μετοχές όταν ξεκινήσουν εκ νέου οι συναλλαγές, θα μπορούν να το κάνουν πιθανότατα με τους εξής τρόπους:

- Μεταφέροντας κεφάλαια από το εξωτερικό ή τα "στρώματα" και τις θυρίδες τους. Θα απαιτηθεί πιθανόν η δημιουργία νέων τραπεζικών λογαριασμών τους οποίους θα ανοίξουν αυτομάτως οι τράπεζες, προκειμένου οι κωδικοί να αποσυνδεθούν από τις υφιστάμενες τραπεζικές καταθέσεις. Στο σχέδιο υπουργικής απόφασης που έχουν καταρτίσει οι αρχές, προβλέπονταν ωστόσο ότι το προϊόν της εκκαθάρισης των συναλλαγών με "νέο χρήμα" θα μπορεί να πιστώνεται σε τραπεζικούς λογαριασμούς που είχαν δηλωθεί πριν την έναρξη της τραπεζικής αργίας στις 28 Ιουνίου.

 - Μέσω των υφιστάμενων πιστωτικών υπολοίπων που οι επενδυτές διατηρούν στους κωδικούς τους. Τα υπόλοιπα αυτά που υπολογίζονται σε 30-40 εκατ., ευρώ, δεν θα υπόκεινται στους περιορισμούς του παλαιού χρήματος. Θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την αγορά μετοχών, την κάλυψη margins κλπ

- Μέσω της πώλησης υφιστάμενων μετοχών, δηλαδή με το προϊόν της ρευστοποίησης τους, από πιστώσεις θέσεων σε παράγωγα και την επιστροφή margins

- Μέσω της είσπραξης μερισμάτων, επιστροφών κεφαλαίου κ.α.

Στόχος η Τρίτη και βλέπουμε

Το πότε θα ανοίξει τελικά το Χρηματιστήριο, όπου έχουν εγκλωβιστεί αξίες 47 δισ. ευρώ από τις 26 Ιουνίου, δεν έχει αποφασιστεί ακόμη αν και γίνεται προσπάθεια για την Τρίτη ή την Τετάρτη προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος μιας υποβάθμισης από τους οίκους FTSE και MSCI και της διαγραφής των ελληνικών μετοχών από διεθνείς δείκτες. Ο χρόνος επανεκκίνησης των συναλλαγών είναι κάτι που σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος της κεφαλαιαγοράς, θα εξαρτηθεί από την ετοιμότητα των ελληνικών τραπεζών να δημιουργήσουν άμεσα  νέους λογαριασμούς όπου θα πιστώνεται το "νέο χρήμα" για αγορές μετοχών, καθώς και από τον χρόνο που θα υπογραφεί τελικά η υπουργική απόφαση επανέναρξης των συναλλαγών από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο, με βάση την κοινή εισήγηση της ΤτΕ και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. O τρόπος επανεκκίνησης, αν δηλαδή πρόκειται να τεθούν περιορισμοί στα όρια διακύμανσης, στο short selling, στην ψαλίδα τιμών αγοραστών – πωλητών, στο ωράριο λειτουργίας κλπ, θα αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης τις επόμενες ώρες. 
    
Με δεδομένο, πάντως, ότι δεν διασφαλίζεται η ισότιμη μεταχείριση των Ελλήνων και των ξένων επενδυτών, επικρατεί μεγάλη ανησυχία για τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν ειδικά τις πρώτες ημέρες όπου οι πωλητές αναμένεται πως θα υπερτερούν  και οι αγοραστές θα εκλείπουν, με αποτέλεσμα να αναμένεται μεγάλη πίεση στις τιμές των μετοχών.

Οι χρηματιστές ανησυχούν για μια σειρά από παρενέργειες. Η άνιση μεταχείριση των Ελλήνων επενδυτών είναι πιθανό να πυροδοτήσει και νομικές επιπλοκές ενώ όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Capital.gr υπάρχουν φορείς που προτίθενται να καταθέσουν ασφαλιστικά μέτρα.

Οι Αρχές δεν προτίθενται να επιβάλλουν ιδιαίτερα περιοριστικά μέτρα, όπως λ.χ να παρατείνουν την αναστολή διαπραγμάτευσης των τραπεζικών μετοχών για τις οποίες υπάρχει έντονη συζήτηση αν λόγω της ασάφειας ως προς τις κεφαλαιακές τους ανάγκες, θα πρέπει να διαπραγματεύονται.

Ως εκ τούτου αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα εκδηλωθούν ισχυρές πιέσεις τις πρώτες ημέρες. Η απαγόρευση αξιοποίησης των υφιστάμενων καταθέσεων, θα ωθήσει πιθανότατα σε αναδιαρθρώσεις χαρτοφυλακίων από τους εγχώριους επενδυτές.

Το γεγονός, επίσης, ότι τα ξένα funds θα έχουν το πάνω χέρι στις αγορές και οι Έλληνες επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των βασικών μετόχων και των θεσμικών, θα έχουν περιορισμένη αγοραστική δυνατότητα, ενισχύει τις πιθανότητες να μην λειτουργήσει αποτελεσματικά ο μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών και να καταγραφούν ισχυρές διακυμάνσεις το πρώτο διάστημα, οι οποίες θα έχουν ως κύριους ωφελημένους τους επενδυτές του εξωτερικού, ή τους Έλληνες που συνεργάζονται με ξένους brokers και έχουν καταθέσεις στο εξωτερικό.