Πώς το ρίσκο χώρας καθηλώνει το Χρηματιστήριο

Του Βασίλη Γεώργα

Σε καταλύτη βαθύτερης διόρθωσης απειλεί να εξελιχθεί πλέον η... πρόωρη προεξόφληση βουλευτικών εκλογών στην Ελλάδα και η πρόθεση «αποδέσμευσης από τα μνημόνια», με την αγορά να τελεί υπό διαρκή πίεση καθώς το ρίσκο χώρας έχει επανέλθει στο προσκήνιο και αναδεικνύεται σε σημείο αναφοράς για την επενδυτική προσέγγιση των ξένων προς την ελληνική κεφαλαιαγορά.

Η πτώση του Χρηματιστηρίου Αθηνών σε νέα χαμηλά ενός μήνα χθες συνδυάζεται με την κατακόρυφη άνοδο των spread και των αποδόσεων στα δεκαετή ομόλογα, δημιουργώντας συνθήκες αλληλοτροφοδοτούμενης πίεσης. Σε μια περίοδο που η κυβέρνηση Σαμαρά υποστηρίζει πως η χώρα μπορεί να αντεπεξέλθει από το 2015 χωρίς τα δανεικά του ΔΝΤ και της Ε.Ε (υπολείπονται 16,5 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα) και ετοιμάζεται να προχωρήσει σε εκδόσεις επταετών ομολόγων και 18μηνων εντόκων, οι αγορές παίζουν το δικό τους παιχνίδι επιφυλάξεων εν όψει και των κρίσιμων νέων διαπραγματεύσεων με την τρόικα, με την απόδοση του δεκαετούς να εκτοξεύεται χθες πάνω από το 6% (10% πάνω από τις αρχές Σεπτεμβρίου) και  το ελληνικό risk premium να ξεπερνά ξανά το 5% μετά τα τέλη Αυγούστου. Προς την κατεύθυνση αυτή συντείνει όχι μόνο η ακατάσχετη εκλογολογία που -παρά τις «διαψεύσεις» από τον ίδιο τον πρωθυπουργό- συνεχίζει να απασχολεί καθημερινά την επικαιρότητα, αλλά και το κλίμα εκφοβισμού που καλλιεργούν συστηματικά και απροκάλυπτα μετά την περιβόητη «κλειστή συζήτηση» στο καφενείο της Βουλής με τον Πρωθυπουργό, κορυφαία στελέχη και βουλευτές της κυβέρνησης, μιλώντας ανοιχτά για τον κίνδυνο «bank run» στις τράπεζες σε περίπτωση εκλογών και αλλαγής του πολιτικού σκηνικού. Αποδέκτες τέτοιων δηλώσεων, δεν γίνονται φυσικά μόνο οι Έλληνες ψηφοφόροι, αλλά και οι ξένοι επενδυτές στους οποίους προσδοκά για την ανάκαμψη η κυβέρνηση. 

Η αρνητική εικόνα στο ελληνικό χρηματιστήριο και τα ομόλογα, δεν είναι ασύνδετη σύμφωνα με αναλυτές και με την επιδείνωση που καταγράφεται τα τελευταία 24ωρα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές υπό το βάρος μακροοικονομικών στοιχείων που δείχνουν πως η Ευρώπη συνεχίζει να διολισθαίνει στην ύφεση, αλλά και τις προχθεσινές προειδοποιήσεις Draghi πως οι αγορές δεν θα είναι πάντα ευνοϊκές για την Ελλάδα. Μια πιθανή διόρθωση μεγαλύτερης κλίμακας στη Νέα Υόρκη και τη Φραγκφούρτη, ειδικά τώρα που φαίνεται να ανοίγει και το θέμα στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία, θα δημιουργούσε πρόσθετη αναταραχή στο Χρηματιστήριο Αθηνών. 

Ωστόσο η υπεραντίδραση της Λεωφόρου Αθηνών στην πτώση (για άλλη μια φορά χθες το Χρηματιστήριο Αθηνών είχε τις μεγαλύτερες απώλειες πανευρωπαϊκά), δείχνει πως ακόμη και κοντά στα χαμηλά έτους η ελληνική αγορά εξακολουθεί να παίζεται «short» από τους ενεργούς επενδυτές με αφορμή τις πολιτικές εξελίξεις και την κυβερνητική αβελτηρία στο μέτωπο της εφαρμογής του μνημονίου. Ένα μεγάλο μέρος των ξένων funds έχει ήδη μειώσει θέσεις από την περίοδο Απριλίου-Μαίου όταν οι καθαρές εκροές από θεσμικά χαρτοφυλάκια του εξωτερικού σε μετοχές μεγάλης κεφαλαιοποίησης ξεπέρασαν τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ πολλοί από τους έχοντες ρευστότητα, φαίνεται πως ποντάρουν σε μια ευρύτερη αναταραχή μεσοπρόθεσμα για να ξαναβγούν αγοραστές στο Χ.Α σε χαμηλότερες τιμές και αφού έχει ξεκαθαρίσει το πολιτικό σκηνικό και οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών μετά τα ευρωπαϊκά stress tests. 

Προς το παρόν απάντηση στο ερώτημα αν η αγορά βρίσκεται ενώπιον της επιτάχυνσης της καθοδικής της κίνησης προς τα χαμηλά των 1.044 μονάδων, ή μιας νέας ανοδικής αντίδρασης στα πρότυπα των διακυμάνσεων της περασμένης εβδομάδας, εναπόκειται στην ερμηνεία της αγοράς σε σχέση με το τι σηματοδότησε η συνάντηση Σαμαρά – Merkel, αλλά και το μήνυμα των δηλώσεων του πρωθυπουργού για «αυτονόμηση» της Ελλάδας από το ΔΝΤ νωρίτερα από την τυπική λήξη του προγράμματος, κάτι που πάντως δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει πριν ολοκληρωθεί ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων με την τρόικα, και ανοίξει η συζήτηση για την διευκόλυνση αποπληρωμής του χρέους μετά την ολοκλήρωση των stress tests των τραπεζών. 

Το γεγονός άλλωστε πως ο τραπεζικός δείκτης εξακολουθεί να αποτελεί το βαρίδι της ελληνικής αγοράς πρωτοστατώντας σε κάθε καθοδική κίνηση (απώλειες 18% φέτος), καθιστά πρόδηλο πως οι επενδυτές είναι στην πραγματικότητα πολύ περισσότερο επιφυλακτικοί από όσο εμφανίζονται οι ξένοι χρηματιστηριακοί οίκοι όταν δηλώνουν με βεβαιότητα στις εκθέσεις τους, πως οι κεφαλαιακές ανάγκες είναι «καλυμμένες». 

Μετά και το νέο πισωγύρισμα του τραπεζικού δείκτη κάτω από τις 150 μονάδες και την καταγραφή νεότερων χαμηλών από τις περισσότερες μετοχές του, ο κλάδος δείχνει έτοιμος να ξαναμπεί σε χρηματιστηριακές περιπέτειες, παρότι σύμφωνα με αναλυτές, η νομοθετική ρύθμιση για την αναβαλλόμενη φορολογία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως θετικός καταλύτης. 

Ανάλογα αρνητική εικόνα παρουσιάζει  άλλωστε και συνολικά η αγορά που όχι μόνο δεν κατάφερε να επιστρέψει πάνω από τις 1.150 μονάδες αλλά πολύ χειρότερα με την βίαιη υποχώρηση των δύο προηγούμενων συνεδριάσεων έχασε όλα τα κέρδη της ανοδικής αντίδρασης και άνοιξε το  δρόμο προς τις 1.090-1.080 μονάδες. Θεωρητικά το τελευταίο ανάχωμα για τον Γενικό Δείκτη πριν τα χαμηλά έτους είναι οι 1.084 μονάδες όπου εντοπίζεται το 78,6% επίπεδο διόρθωσης όλης της ανοδικής κίνησης από τις 1.044 μέχρι τις 1.203 μονάδες. Αν η αγορά καταφέρει σήμερα να αντιδράσει δυναμικά από εκεί ή από τα τρέχοντα επίπεδα τιμών, το σενάριο μιας ισχυρότερης ανοδικής αντίδρασης προς τις 1.200 μονάδες θα παραμείνει σε ισχύ λένε αναλυτές.

Μια ένδειξη που επιτείνει τον προβληματισμό αναλυτών είναι η συμπεριφορά των μη τραπεζικών τίτλων και δη των μεγάλων εισηγμένων του FTSE Large Cap 25 οι οποίες έδειχναν πως θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο. Ο ΟΤΕ που δεν απέχει παρά ελάχιστα από τα υψηλά του, δεν κατάφερε να παραμείνει πάνω από τα 11,2-11,30 ευρώ με κίνδυνο να πιεστεί από πωλήσεις περικοπής ζημιών εφόσον υποχωρήσει χαμηλότερα. Η ΔΕΗ επίσης αντιμετώπισε ισχυρές πωλήσεις και τις τέσσερις φορές που επιχειρήθηκε να κινηθεί πάνω από τα 10,90 ευρώ αυτές τις μέρες, η μετοχή του ΟΠΑΠ επίσης δεν έχει καταφέρει να ξεφύγει πάνω από τα 12,20 ευρώ ώστε να διασπάσει το καθοδικό κανάλι του, ενώ τίτλοι όπως του Μυτιληναίου που έχουν δώσει αγοραστικά σήματα, βρίσκονται από χθες πολύ κοντά στο να τα ακυρώσουν.