Η σπέκουλα με τις τράπεζες και το δις εξαμαρτείν των εποπτικών αρχών

Του Βασίλη Γεώργα

Για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων και πριν στεγνώσει το μελάνι από τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις του ΥΠΟΙΚ ότι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να γίνει short selling στην Εθνική, η χρηματιστηριακή αγορά κλονίστηκε από το άγριο παιχνίδι των σπεκουλαδόρων στις τράπεζες.

Δεν είναι μόνο η υποτιμητική κερδοσκοπία και οι τεράστιες απώλειες που υποχρεώθηκαν να καταγράψουν οι εγχώριοι μέτοχοι της Εθνικής τράπεζας ή νωρίτερα της Eurobank λόγω της έκρηξης του φαινομένου των γυμνών ανοιχτών πωλήσεων λίγο πριν ή μετά την είσοδο των νέων μετοχών. Χθες λίγο έλλειψε τα πράγματα να ξεφύγουν από τον έλεγχο εξαιτίας των όσων συνέβησαν στη μετοχή της ΕΤΕ όπου το σύστημα παρ’ ολίγον να βρεθεί ακάλυπτο με τρύπα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, μόλις μερικές ώρες πριν πιστωθούν οι νέες μετοχές της ΕΤΕ στους κωδικούς των ξένων επενδυτών και ξεκινήσει από σήμερα η διαπραγμάτευσή τους. 

Από το απόγευμα της Δευτέρας, λίγο αφότου ξεκίνησε ο καταιγισμός των 100 προσυμφωνημένων συναλλαγών της «μεθόδου 6 - Spot 1» προκειμένου να καλυφθούν σε πολύ υψηλότερες τιμές (14-18%) οι ανοιχτές θέσεις στην Εθνική από επενδυτές που είχαν σπεύσει να ρευστοποιήσουν νωρίτερα καραβιές μετοχών χωρίς να τις κατέχουν, πηγές της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς διατείνονται πως πράγματι υπάρχουν ενδείξεις κατάχρησης της -κατά τα άλλα απολύτως νόμιμης- δυνατότητας των ανοιχτών πωλήσεων, και πως από τα στοιχεία της εκκαθάρισης, θα κριθεί αν, σε ποιους και τι είδους κυρώσεις θα επιβληθούν.

Το προφανές των ενδείξεων είναι πως οι επενδυτές παρότι όφειλαν να έχουν διαθέσιμες τις μετοχές που νωρίτερα πούλησαν ανοιχτά (5,6 εκατ. τίτλοι με βάση τα χθεσινά δεδομένα που ενδεχομένως να αλλάξουν σήμερα) δεν τις είχαν βρει μέχρι την τελευταία στιγμή ούτε μπορούσαν να τις αποκτήσουν μέσα από τη spot αγορά για λόγους χρόνου της εκκαθάρισης, γι αυτό και υποχρεώθηκαν να τις αναζητήσουν και να τις ακριβοπληρώσουν μέσω της ΕΤΕΣΕΠ, θεσμικών χαρτοφυλακίων κ.α.

Στην αγορά επικρατεί πέπλο σιωπής για την ταυτότητα των θεματοφυλάκων αλλά και την προέλευση των επενδυτών που προχώρησαν στις εν λόγω συναλλαγές, ενώ αμφισβητείται ακόμη και το αν το όποιο πρόστιμο επιβληθεί, θα είναι τέτοιο που δεν θα αφήνει περιθώρια επανάληψης αντίστοιχων πρακτικών στο μέλλον.
 
Η σιγουριά του ΥΠΟΙΚ ότι δεν θα γίνουν ανοιχτές πωλήσεις

Είναι άγνωστο αν η υπόθεση των ακάλυπτων επενδυτών και οι ενέργειες που ακολούθησαν ώστε να αποσοβηθεί η δημιουργία «τρύπας», ήρθε στο φως ως αποτέλεσμα ενεργειών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και των χρηματιστηριακών αρχών που υποχρέωσαν τις χρηματιστηριακές να κλείσουν εσπευσμένα τις θέσεις των πελατών τους. Εκ του αποτελέσματος η παρτίδα σώθηκε. Όμως, η ζημιά παρ ολίγον να συμβεί και να αφήσει εκτεθειμένους όχι μόνο τους σπεκουλαδόρους, αλλά και τις ίδιες τις Αρχές εποπτείας οι οποίες είναι επιφορτισμένες με τον έλεγχο των συναλλαγών ειδικά στις τράπεζες όπου οι όγκοι συναλλαγών εκτινάχθηκαν σε πρωτοφανή επίπεδα λόγω των αυξήσεων κεφαλαίου και της συμμετοχής πληθώρας hedge funds.

Αυτή που σε κάθε περίπτωση βρέθηκε εκτεθειμένο είναι το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης που ειδικά στα θέματα της κεφαλαιαγοράς πιάνεται παντελώς αδιάβαστο, καθώς διαψεύστηκε παταγωδώς από τις εξελίξεις μόλις πέντε ημέρες αφότου ανέλαβε να απαντήσει επίσημα στις καταγγελίες της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης για εκτεταμένα φαινόμενα υποτιμητικής κερδοσκοπίας μέσω short selling πρώτα στη Eurobank και μετά στην Εθνική.

Όπως χαρακτηριστικά υποστήριζε το ΥΠΟΙΚ σε ανακοίνωσή του μόλις την περασμένη Τετάρτη «για την ύπαρξη “short selling”, ενημερώνουμε λοιπόν ότι δεν θα ήταν δυνατόν να λάβουν τέτοιου είδους κερδοσκοπικές θέσεις στην μετοχή της ΕΤΕ λόγω της μη ύπαρξης διαθέσιμων μετοχών που θα μπορούσαν να δανειστούν οι short sellers (τη δυνατότητα να δανειστούν σε υψηλή τιμή ώστε να αποπληρώσουν σε χαμηλότερη τιμή αν υπάρξει πτώση τιμής). Επίσης, ενημερώνουμε ότι από την υπερπροσφορά συμμετοχής (σ.σ στην αύξηση κεφαλαίου) επελέγησαν κυρίως επενδυτές με μακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα και δεν αποτελούν κερδοσκοπικά hedge funds».

Τα χθεσινά γεγονότα ήρθαν να διαψεύσουν το οικονομικό επιτελείο και να καταδείξουν τόσο την άγνοια σε βασικές παραμέτρους λειτουργίας των αγορών, όσο όμως και τις «τρύπες» του συστήματος που έχει γίνει ιδιαίτερα πολύπλοκο αλλά και ετεροβαρές ως προς τις δυνατότητες συναλλαγών που προσφέρει στους εμπλεκόμενους.

Για παράδειγμα, όπως παραδέχονται στελέχη εγχώριων χρηματιστηριακών εταιρειών, η δυνατότητα κερδοσκοπίας μέσω ανοιχτών πωλήσεων αποτελεί στην πράξη «απαγορευμένο καρπό» για τους περισσότερους εγχώριους επενδυτές, αλλά όχι για τους ξένους, παρότι το θεσμικό πλαίσιο δεν κάνει διακρίσεις. Ειδικά στις τράπεζες το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων καλύφθηκε από επενδυτές του εξωτερικού, έστρωσε χαλί στους αλλοδαπούς επενδυτές να παίξουν το παιχνίδι της υποτιμητικής κερδοσκοπίας μέχρι σήμερα. Το μικρό μέγεθος όμως των εγχώριων χρηματιστηριακών εταιρειών συνήθως λειτουργεί απαγορευτικά και δεν δίνουν εύκολα το ΟΚ για ανοιχτές πωλήσεις στους πελάτες τους, με εξαίρεση τις intraday συναλλαγές (short selling το πρωϊ, κάλυψη θέσεων το απόγευμα) και αυτό μόνον εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός δανεικών μετοχών στα παράγωγα.  

Η διακριτική αυτή μεταχείριση έχει ήδη πυροδοτήσει φωνές που ζητούν απαγόρευση του short selling και από τους ξένους επενδυτές, μια πρόταση που όμως εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να προχωρήσει σε μια αγορά με διεθνοποιημένα χαρακτηριστικά όπως η ελληνική, η οποία ζητούμενο είναι να μεταταχθεί ξανά στο μέλλον στις αναπτυγμένες της Ευρώπης όπου ένα από τα βασικά ζητούμενα κριτήρια είναι αυτή καθ αυτή η διευκόλυνση των ανοιχτών πωλήσεων και η ευχέρεια δανεισμού τίτλων. 

Διαβάστε ακόμη: 

* Τους πιάσανε... ανοιχτούς με 5,77 εκατ. μετοχές της ΕΤΕ

* Βολές ΣΕΔΥΚΑ για το short selling στο Χ.Α.