Η νέα "καυτή" έκθεση του ΔΝΤ τον Σεπτέμβριο δυσκολεύει Αθήνα – Βερολίνο

Του Γ. Αγγέλη

Η κα Lagarde σκοπεύει να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την κα Merkel τον Σεπτέμβριο με την υπόθεση του ελληνικού χρέους.

Η Έκθεση του ΔΝΤ που θα κοινοποιηθεί στο πλαίσιο της ετήσιας Συνόδου θα φέρει σε δύσκολη θέση συνολικά την Ευρωζώνη και το Βερολίνο ειδικά, καθώς η ανάλυση για το ελληνικό χρέος έμμεσα αποκλείει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο ελληνικό πακέτο με όρους διασφάλισης τύπου Νοεμβρίου του 2012.

Τότε, σε μία εξαιρετικά "στρυφνή” (οικονομικά και πολιτικά) στιγμή για το ελληνικό πρόγραμμα και αφού είχε προηγηθεί το περιβόητο PSI και το PSI +, το ΔΝΤ δέχθηκε μία δήλωση δέσμευση της Ευρωζώνης ότι οι χώρες του ευρώ αναλαμβάνουν τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του (με την προϋπόθεση επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων) έναντι του Ταμείου.

Η δέσμευση αυτή ποτέ δεν υλοποιήθηκε, ακόμα και όταν επιτεύχθηκαν πρωτογενή πλεονάσματα και μάλιστα ένα χρόνο πριν από το χρονικό όριο (2014) που είχε τεθεί από τη συμφωνία.

Η "εμπειρία” της συνεργασίας στο... μέτωπο αυτό έχει πείσει το ΔΝΤ ότι δεν μπορεί να πάει σε μία ανάλογη συμφωνία συμμετοχής για το χρέος σήμερα με όρους 2012. Και για το λόγο αυτό άλλαξε τακτική κόβοντας τις γέφυρες με το παρελθόν παραμονές του ελληνικού δημοψηφίσματος δημοσιεύοντας την Έκθεση για τη μη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους η οποία έχει επαναβεβαιωθεί και επικαιροποιηθεί έκτοτε δύο φορές από την ίδια την κα Lagarde.

Τώρα η "θέση” αυτή θα πάρει νέες διαστάσεις στο πλαίσιο των μελετών που έχουν ετοιμασθεί για την ετήσια Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας το Σεπτέμβριο, ένα μήνα δηλαδή πριν από την αξιολόγηση που θα δρομολογήσει την συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα μέχρι στιγμής στοιχεία το ΔΝΤ σκοπεύει να πάρει εντελώς "κριτική” στάση απέναντι στον τρόπο και τη μέθοδο που η Ευρωζώνη και ειδικά το Βερολίνο αντιμετωπίζουν την κρίση χρέους στην Ευρώπη, ιδιαίτερα με αφορμή την Ελλάδα, υπογραμμίζοντας το στοιχείο της αδυναμίας ανάκαμψης της οικονομίας όσο το χρέος και το περιβάλλον εξυπηρέτησής του λειτουργούν απαγορευτικά στην κατεύθυνση αυτή.

Το αξιόλογο εδώ είναι ότι το ΔΝΤ ήδη από τα μέσα του 2014 – όπως έχει επισημάνει το Capital.gr από το περασμένο καλοκαίρι – έχει διακριτικά αλλά σταθερά μετακινήσει το κρίσιμο σημείο όσον αφορά στη βιωσιμότητα του χρέους από το στοιχείο του "όγκου” στο στοιχείο της εξυπηρετησιμότητάς του.

Δηλαδή, δεν ταυτίζει το πρόβλημα του όγκου του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ με τη δυνατότητα εξυπηρέτησής του αν για παράδειγμα η οικονομία είναι σε θέση να το αποπληρώνει κανονικά.

Αυτό όμως θα προϋπέθετε ένα μείγμα οικονομικής πολιτικής που θα στηρίζεται σε μία πολύ μακροπρόθεσμη ανακατανομή του χρέους στο χρόνο, εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και μακρά περίοδο χάριτος.

Με την τριάδα αυτών των προϋποθέσεων το ΔΝΤ θα μπορούσε να ξανασυζητήσει το θέμα της συμμετοχής του στο ελληνικό χρέος αλλά και εδώ υπάρχει μία επιπλέον ένσταση.

Το ΔΝΤ θεωρεί ότι το ευρω-περιβάλλον εξακολουθεί να παραμένει εξαιρετικά περιοριστικό και να λειτουργεί σε μία κατεύθυνση εσωτερικών ανισορροπιών (μεγάλα πλεονάσματα στο βορά μεγάλα ελλείμματα στο νότο) που ακυρώνουν κάθε προσπάθεια βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών πολιτικών με τις οποίες επιχειρείται να αντιμετωπισθεί ο φαύλος κύκλος του χρέους και της ύφεσης.

Επιπλέον, το διεθνές οικονομικό περιβάλλον αντιμέτωπο με την παρατεταμένη συναλλαγματική αστάθεια και τις αντίρροπες νομισματικές πολιτικές επιδεινώνει τις εσωτερικές ανισορροπίες στην ευρωζώνη.

Το εξίσου αξιοπρόσεκτο στοιχείο πάντως είναι ότι η "τακτική” με την οποία η Ευρωζώνη εξακολουθεί να θέλει να αντιμετωπίσει το θέμα της κρίσης χρέους ειδικά στην Ελλάδα δεν ξεφεύγει από τα όρια της… πεπατημένης.

Σύμφωνα με αξιόπιστες δημοσιογραφικές πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας, η "τακτική” που στοχεύει να ακολουθήσει η Ευρωζώνη προκειμένου να ικανοποιήσει τις εσωτερικές απαιτήσεις του Βερολίνου είναι μία συμφωνία η οποία θα "πατάει” πάνω στην αντίστοιχη του Νοεμβρίου του 2012.

Με τη διαφορά ότι θα μεταθέτει την ικανοποίηση των στόχων για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων στα επόμενα χρόνια, αφού για το 2015 έτσι κι αλλιώς προβλέπεται – και έχει συμφωνηθεί – ότι θα υπάρξει έλλειμμα (από 0,25% έως και 0,5% του ΑΕΠ).

Με άλλα λόγια, στοχεύει σε μία δέσμευση της Ευρωζώνης έναντι του ΔΝΤ η οποία θα "υπόσχεται” πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια και στο μεταξύ θα δρομολογεί μία σύνθετη αναδιάρθρωση του χρέους από το EFSF (140 δισ. ευρώ) και τα διακρατικά δάνεια (GLF με 52,9 δισ. ευρώ), με αυξημένη περίοδο χάριτος.

Το ΔΝΤ όμως κατά πως φαίνεται δεν είναι διατεθειμένο προς το παρόν τουλάχιστον να δεχτεί μια τέτοια "τακτική” και θα επιμείνει στο... συνολικό πακέτο για μια περισσότερο ισορροπημένη οικονομική πολιτική στην Ευρωζώνη καθώς οι πραγματικοί κίνδυνοι, σύμφωνα με το Ταμείο δεν έχουν φανεί ακόμα και αφορούν πολύ μεγαλύτερες οικονομίες του ευρώ. Οι επισημάνσεις μάλιστα θα είναι – κατά πως ακούγεται – εξαιρετικά σαφείς και λίγο πολύ θα στοχοποιούν την οικονομική πολιτική των "πλεονασματικών” χωρών της Ευρωζώνη και ειδικά τη Γερμανία.

Η "συζήτηση” στην Ουάσιγκτον αναμένεται να είναι… "καυτή" και δεν θα αφορά πλέον μόνο την Ελλάδα και το τρίτο πακέτο.