Ο βασιλιάς είναι επικίνδυνος…

Του Κώστα Στούπα 

Τον Αύγουστο του 1914 η Γερμανία παραβίασε την ουδετερότητα του Βελγίου για να επιτεθεί στη Γαλλία. Αμφότερες οι χώρες (Βέλγιο, Γαλλία) ήταν σύμμαχοι της Αγγλίας στο πλαίσιο της "Τριπλής συνεννόησης" μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας.

Στην Αγγλία υπήρξαν αρκετές ισχυρές φωνές (στην πολιτική σκηνή και την κοινωνία) που προέτρεπαν να μην τηρήσει η χώρα τις υποχρεώσεις της έναντι των συμμάχων και να μην εμπλακεί στον πόλεμο.  Ο Κάιζερ της Γερμανίας τόλμησε να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιο "Σλίφφεν", σχεδόν ταυτόχρονη επίθεση εναντίον της Ρωσίας και της Γαλλίας γιατί είχε κακή πληροφόρηση και λάθος εκτιμήσεις πως η Αγγλία δεν θα εμπλακεί στον πόλεμο. 

Η ηγεσία της Αγγλίας όμως έκρινε πως η χώρα έπρεπε να μείνει συνεπής στις υποχρεώσεις της προκειμένου να μπορεί και στο μέλλον να την εμπιστεύονται και να επισυνάπτουν συμμαχίες μαζί της. Τουτέστιν, έκρινε πως έπρεπε να μείνει συνεπής προκειμένου να διατηρήσει το δίκτυο συμμαχιών που της εξασφάλιζε διεθνή ισχύ, μέρος της οποίας εισέπραττε ως οικονομική ισχύ και κοινωνική ευημερία. 

Αν η Αγγλία δεν είχε μείνει συνεπής στις υποχρεώσεις της ίσως η έκβαση τόσο του Πρώτου όσο και Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου να ήταν άλλη και ο κόσμος σήμερα εντελώς διαφορετικός.

Αν η Αγγλία είχε "πουλήσει" τους συμμάχους της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο κανένας Μεταξάς στον κόσμο δεν θα εμπιστευόταν τις υποσχέσεις της Αγγλίας κατά τις παραμονές του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου για να προβάλει αντίσταση στα βουνά της Αλβανίας ή στις ερήμους της Βόρειας Αφρικής προκειμένου να ανακόψει τις δυνάμεις του Άξονα.

Η  Εμπιστοσύνη λοιπόν εκτός της οικονομίας είναι το πολυτιμότερο αγαθό και για τη διεθνή ισχύ, τη διεθνή ειρήνη και την ισορροπία. 

Η προδοσία...

Η ξαφνική απόφαση του προέδρου Τραμπ πριν από λίγες μέρες να προδώσει τη συμμαχία με τους Κούρδους της Συρίας και να διατάξει τις δυνάμεις των ΗΠΑ να αποχωρήσουν αφήνοντας τους Κούρδους στο έλεος της Τουρκίας, αποτελεί ηθικό όνειδος για τις ΗΠΑ με συνέπειες οι οποίες θα είναι καταστρεπτικές μακροπρόθεσμα για την πολιτική και οικονομική ισχύ τους. 

Κάποιοι πιστεύουν πως η απόσυρση των ΗΠΑ από τα φλέγοντα σημεία του πλανήτη θα βοηθήσει την ειρήνη και την ασφάλεια. Κάνουν λάθος:  η ισχύς και ισορροπία δυνάμεων βοηθά τη διατήρηση της ειρήνης. Όταν προκύπτει ένα κενό στο διεθνές σύστημα ισχύος υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι να το καλύψουν. Η απειλή ανατροπής ισορροπιών φέρνει τον πόλεμο πιο κοντά.

Ο στρατηγός και ο δημαγωγός...

Αμέσως μετά την παρορμητική απόφαση του Προέδρου Τραμπ για την οποία φαίνεται πως δεν έλαβε υπόψη και δεν ζύγισε τις απόψεις των υπόλοιπων θεσμών της δημοκρατίας των ΗΠΑ, ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάττις παραιτήθηκε, δημοσιοποιώντας την επιστολή παραίτησης η οποία είναι καταπέλτης για τον Αμερικάνο πρόεδρο. Να υπενθυμίσουμε ότι λίγους μήνες νωρίτερα είχαν παραιτηθεί oι υπουργοί  των εξωτερικών, δικαιοσύνης καθώς και πλειάδα στελεχών του Λευκού Οίκου. Συνολικά έχουν παραιτηθεί πάνω από 20 στελέχη της προεδρίας Τραμπ και αυτό είναι ασυνήθιστο.

Έγραφε λοιπόν στην επιστολή παραίτησης ο κ. Μάττις: "Μια βασική πεποίθηση που διατηρούσα πάντα είναι πως η δύναμή μας ως έθνους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δύναμη του μοναδικού και ολοκληρωμένου συστήματος συμμαχιών και συνεργασιών μας."

Ο ρόλος των ΗΠΑ ως μεγάλη δύναμη δεν είναι η μονομερής αστυνόμευση του κόσμου δίκην χωροφύλακα που δρα μονομερώς με γνώμονα τα περιστασιακά του συμφέροντα.

Ο ρόλος τους είναι να είναι πυρήνας μιας παγκόσμιας συμμαχίας όσο μεγαλύτερης γίνεται η οποία φροντίζει για τα συμφέροντα των μελών της και μέσω αυτού για τις παγκόσμιες γεωπολιτικές ισορροπίες και άρα και την ειρήνη. Η τακτική του προέδρου Τραμπ να επικρίνει συνεχώς δημόσια τους ηγέτες συμμάχων του ΝΑΤΟ είναι επικίνδυνη για την ισχύ της συμμαχίας και μακροπρόθεσμα για την ισχύ των ΗΠΑ.

Με λίγα λόγια ο πρόεδρος Τραμπ είναι επικίνδυνος για την ισχύ και ευημερία του Ελεύθερου Κόσμου. Για την ακρίβεια ο Πρόεδρος Τραμπ είναι πιο επικίνδυνος για τον Ελεύθερο Κόσμο απ’ ό,τι είναι φερέλπιδες ολιγάρχες και δικτάτορες όπως ο Πούτιν ή η Κομμουνιστική Ηγεσία του Πεκίνου. 

Γράφει ακόμη ο κ. Μάττις στην επιστολή παραίτησής του: "Πιστεύω ότι πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι και αφοσιωμένοι  στην προσέγγισή μας προς εκείνες τις χώρες των οποίων τα στρατηγικά συμφέροντα συμπίπτουν με τα δικά μας. 

Είναι σαφές ότι η Κίνα και η Ρωσία, για παράδειγμα, θέλουν να διαμορφώσουν έναν κόσμο σύμφωνα με το αυταρχικό τους μοντέλο και να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα εις βάρος των γειτόνων τους, και των συμμάχων μας."

Κατά τον Economist: "...είναι πλέον σαφές πως η αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι σε κίνδυνο λόγω των αδυναμιών του κ. Τραμπ αλλά και της περιορισμένης κατανόησης. Οι παρορμητικές κινήσεις του προέδρου αποτελούν απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα ασφαλείας. Ωστόσο, η Προεδρία διαθέτει εκτεταμένες εξουσίες για την ευθύνη της χάραξης της πολιτικής εθνικής ασφάλειας. Ίσως μόνο η απομάκρυνση του κ. Trump, από το εκλογικό σώμα ή με άλλο τρόπο, θα μπορούσε να μετριάσει ουσιαστικά την απειλή που προειδοποίησε ο κ. Mattis…."

Υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση πως στην οικονομία η προεδρία Τραμπ τα πάει καλύτερα. Αυτό είναι λάθος. Στην οικονομία τα πάει χειρότερα και αυτό θα φανεί το 2019. Η χρηματιστηριακή έκρηξη και η αύξηση του ΑΕΠ τα δυο τελευταία χρόνια είναι η τελευταία αντίδραση στα "αναβολικά" των πακέτων ποσοτικής χαλάρωσης που προηγήθηκαν. Τώρα έρχεται η "λυπητερή".

Το 2019 είναι πιθανό ο πρόεδρος Τραμπ να δεχτεί πρόταση μομφής και να οδηγηθεί σε παραίτηση. Αυτό δεν θα είναι εύκολο γιατί θα υπάρξει διχασμός στην αμερικάνικη κοινωνία. Όσο πιο γρήγορα όμως τελειώσει η προεδρία Τραμπ τόσο μικρότερη θα είναι η ζημιά που θα έχουν υποστεί οι ΗΠΑ.

Ο βασιλιάς είναι...

Την γνωρίζετε την ιστορία για τον βασιλιά που τριγυρνούσε γυμνός ρωτώντας όλους πως τους φαίνεται η καινούργια του στολή και όλοι μιλούσαν με θαυμασμό για τα χρώματα και τα σιρίτια...

Η ψευδαίσθηση κράτησε μέχρι που ένα παιδάκι φώναξε δυνατά: "Ο βασιλιάς είναι... "

kostas.stoupas@capital.gr