Τι κάνει τους "χαμένους" να ξανασκέφτονται τα ελληνικά ομόλογα

Του Γ. Αγγέλη 

Είναι δυνατή μία επιστροφή, επιτυχής αυτή την φορά, στο "πείραμα” της άνοιξης του 2014 για τα ελληνικά ομόλογα; Η απάντηση, όσο και αν φαίνεται παράδοξο, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό, όπως και τότε, από την Fed και τις αποφάσεις της. 

Reports μεγάλων επενδυτικών τραπεζών, δείχνουν ότι κάποιες μεγάλες –αμερικάνικες κυρίως– τράπεζες ξανασκέπτονται το ενδεχόμενο να επιστρέψουν στο ορατό μέλλον στα ελληνικά ομόλογα. 

Όπως είχαν κάνει την άνοιξη του 2014 με προσδοκίες για πολύ υψηλά κέρδη. Αλλά η συνέχεια τους άφησε με μεγάλες ζημιές μέχρι και σήμερα...

Τότε ο συνδυασμός ενός διεθνούς περιβάλλοντος στο οποίο κυριαρχούσαν οι συνέπειες από την απόφαση της Fed να αρχίσει την σταδιακή διακοπή του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (tapering), με την "τροχιοδεικτική” απόφαση του Eurogroup (Μάρτιος 2014) σύμφωνα την οποία το ελληνικό πρόγραμμα ήταν "on track”, ενόψει ευρω-εκλογών, είχαν δρομολογήσει την έκδοση ελληνικών ομολόγων. 

Πενταετές ήταν το ομόλογο της πρώτης δοκιμαστικής έκδοσης. Και οι αγορές πιεσμένες από την αντιστροφή της τάσης κίνησης κεφαλαίων μετά την εκκίνηση υλοποίησης της απόφασης της Fed αναζητούσαν "αποδόσεις” που τυπικά τουλάχιστον συνοδεύονταν από προοπτικές μειούμενου ρίσκου (και σ' αυτό είχε βάλει το λιθαράκι της η απόφαση του Eurogroup). 

Ανάρπαστη έγινε η έκδοση του πενταετούς με προσφορές που ξεπερνούσαν τα 20 δισ. ευρώ. Ετοιμάσθηκε γρήγορα η επόμενη έκδοση (τριετές), αλλά ήδη κάποιες κινήσεις στο χρηματιστήριο -κυρίως από τις τράπεζες- έδειχναν ότι η "δίψα” των αγορών για αποδόσεις στα ελληνικά ομόλογα διέσχιζε περιοχές που δεν ήταν ακόμα τόσο σίγουρες όσο φαίνονταν. 

Οι ευρωεκλογές και οι περιφερειακές εκλογές που ακολούθησαν ενίσχυσαν τις επιφυλάξεις για την συνέχεια, αλλά και πάλι η πίεση που είχαν δημιουργήσει οι αποφάσεις της Fed διατηρούσαν ζωντανές τις επενδυτικές προσδοκίες στους ελληνικούς τίτλους. 

Και ήρθε η έκδοση του τριετούς. Είχε παρά τα προβλήματα προοπτικές επιτυχίας. Έσκασε όμως η χρεοκοπία της Banco Espirito Santo στην Πορτογαλία και ξαφνικά όλα έγιναν και πάλι δύσκολα. 

Η έκδοση τυπικά σώθηκε με εγχώριες "βοήθειες” αφού μεγάλοι ξένοι θεσμικοί αποσύρθηκαν από την έκδοση με ταχύτητα αστραπής... 

Έκτοτε σιωπή, καθώς οι πολιτικές εξελίξεις από τα μέσα του 2014 έδειχναν οτι η απόφαση του Eurogroup του Μαρτίου για το "on track” ελληνικό πρόγραμμα ήταν δέσμια του πολιτικού περιβάλλοντος που είχε πλέον αντιστραφεί...

Τρία χρόνια μετά 

Τώρα, μετά τις απανωτές δηλώσεις των κεντρικών τραπεζιτών της Fed περί σχεδόν βέβαιης αύξησης των επιτοκίων ακόμα και τον Σεπτέμβριο, μία ανάλογη τάση στις διεθνείς ροές κεφαλαίων αρχίζει να διαμορφώνεται. 

Με την διαφορά ότι τώρα η απόφαση της Fed βρίσκει την μισή αγορά κρατικών ομολόγων, περίπου 13 τρισ δολ., να αγοραπωλείται με αρνητικά επιτόκια χωρίς προσδοκία αλλαγών σε ορατό χρονικό διάστημα. 

Η πίεση είναι ακόμα μεγαλύτερη και οι ροές κεφαλαίων σε αναζήτηση αποδόσεων και ασφάλειας έχουν ισχυροποιηθεί με σχεδόν ανεξέλεγκτο τρόπο.

Μπορούν τα ελληνικά ομόλογα να εμφανισθούν και πάλι σ' αυτή την αγορά με ενα συνδυασμό αποδόσεων και "ασφάλειας” περισσότερο πειστικό από εκείνον της άνοιξης του 2014; 

Στο ερώτημα καλούνται να απαντήσουν οι ευρωπαϊκοί "θεσμοί” (ΕΚΤ, ESM, Ευρωπαϊκή Επιτροπή), μαζί με τις αρμόδιες ελληνικές αρχές (ΥΠΟΙΚ, ΟΔΔΗΧ, ΤτΕ), αλλά οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο αυτή την φορά είναι πιο δύσκολες. Πέραν μιας θετικής απόφασης από το Eurοgroup (για την on track πορεία του ελληνικού προγράμματος μετά την δεύτερη αξιολόγηση) απαιτείται η διασφάλιση από την ΕΚΤ, με την μορφή της ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα αγορών κρατικών ομολόγων από την Φρανκφούρτη... 

Και πως θα μπορούσε αυτό να γίνει όντας τα capital controls εν ενεργεία ακόμα στην Ελλάδα; 

Στο ευρύτερο περιβάλλον της διοίκησης της ΕΚΤ, αλλά και του ESM, "ακούγεται” ότι οι επόμενοι τρεις μήνες θα καθορίσουν "το χρονοδιάγραμμα και τα συγκεκριμένα βήματα” που θα πρέπει να γίνουν "πριν από το τέλος του έτους”, ώστε ίσως και από την άνοιξη του 2017, να δοκιμασθεί η στάση των αγορών – ακόμα και αυτών που κάηκαν το 2014 – απέναντι στα ελληνικά ομόλογα. 

Βέβαια, ο γρίφος των capital controls παραμένει άλυτος, κάνοντας το στοίχημα του 2017, εξαιρετικά δύσκολο να κερδηθεί. 

Αισιοδοξία πάντως υπάρχει, αλλά περισσότερο από αυτή υπάρχει η εκτίμηση ότι η διεθνής συγκυρία που διαμορφώνεται, όπως την άνοιξη του 2014, είναι μία ανεπανάληπτη ευκαιρία για να περάσει ομαλά και χωρίς τριγμούς η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μέσα από τις αγορές σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον... 

Στη λεπτή κόκκινη γραμμή που χωρίζει την μεταβαλλόμενη διάθεση των αγορών για ανάληψη ρίσκου σε συνδυασμό με τις αποδόσεις και την δυνατότητα της Ευρωζώνης να πουλήσει "ασφάλεια” με τα ελληνικά ομόλογα, θα κριθεί αυτό το στοίχημα της επιστροφής ή όχι στις αγορές με σταθερό στόχο την αναδιάρθρωση του χρέους. 

Τέτοια ευκαιρία δεν φαίνεται ότι μπορεί να ξαναπαρουσιαστεί εύκολα άλλη φορά...