Απαιτείται μια άλλη προσέγγιση για το ελληνικό σύστημα υγείας

Μέσα σε μια δύσκολη συγκυρία για τις επιχειρήσεις του φαρμάκου, με μεγάλες μειώσεις στις τιμές και διαρκώς αυξανόμενο clawback, υπάρχουν εταιρείες που ελπίζουν και επενδύουν στη χώρα μας. Ο Riccardo Canevari, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Novartis Hellas, μιλά στο "Κ" για τις προκλήσεις της χρονιάς.

Βρισκόμαστε στα μέσα του έτους και η φαρμακευτική δαπάνη, νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή, κινείται ήδη εκτός στόχου. Πως βλέπετε την εξέλιξη του φαρμακευτικού προϋπολογισμού, όχι μόνο φέτος αλλά και τα επόμενα χρόνια;

Η φαρμακευτική δαπάνη έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια (>60%), κυρίως εξαιτίας της εφαρμογής οριζόντιων μέτρων για τον περιορισμό του κόστους (μειώσεις τιμών, rebates, clawback). Αυτές οι πολιτικές περιόρισαν τη δυναμική ανάπτυξη της φαρμακευτικής βιομηχανίας, ενός κλάδου που αποφέρει συνολικά €7,55 δισεκατομμύρια στο ΑΕΠ (σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ). Αυτή η κατάσταση έχει επίσης στερήσει από του Έλληνες ασθενείς την πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και καινοτόμες θεραπείες. Την ίδια στιγμή, η φαρμακευτική βιομηχανία, παρόλο που συνεχίζει να εξυπηρετεί υπαρκτές ανάγκες,  τιμωρείται με υπερβολικά υψηλό clawback και οι ασφαλισμένοι με αυξημένη συμμετοχή. 

Η Novartis αντιλαμβάνεται την ανάγκη του κράτους να ελέγξει τη δημόσια υγειονομική δαπάνη, ωστόσο αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου δομικών μεταρρυθμίσεων. Επί του παρόντος, βλέπουμε μόνο μια διαρκή αύξηση σε επίπεδο όγκου και δαπάνης, χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές (για παράδειγμα, σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα είναι η χώρα με τις μεγαλύτερες τιμές γενοσήμων φαρμάκων και, από την άλλη, με τη χαμηλότερη διείσδυσή τους στην αγορά), τάση που εκτιμούμε ότι θα συνεχιστεί. Αυτό το ενδεχόμενο θα μπορούσε να αντιστραφεί με περισσότερους  εξελιγμένους  μηχανισμούς, όπως καλύτερες πρακτικές παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης, αξιολόγηση τεχνολογιών υγείας (Ηealth Technology Assesment), ενίσχυση της διείσδυσης των off-patent και των γενοσήμων φαρμάκων μέσω μειωμένων τιμών, καθορισμός τιμής βάσει αποτελεσματικότητας των καινοτόμων φαρμάκων και την υιοθέτηση Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων και Μητρώων (Τherapeutic Guidelines & Registries). Πρόκειται για μηχανισμούς που συνεισφέρουν στη βιωσιμότητα, στη δίκαιη διαχείριση και τη διαφάνεια του συστήματος υγείας, δημιουργώντας  περιθώριο για καινοτομία, προς όφελος των ασθενών στην Ελλάδα.

Το νέο Δελτίο Τιμών δημοσιεύτηκε πρόσφατα. Θεωρείτε ότι οι συνεχείς μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων έχουν φέρει αποτελέσματα;

Δεδομένου ότι στην Ελλάδα τα οn-patent φάρμακα βρίσκονται στο μέσο όρο των  τριών χαμηλότερων τιμών στην Ευρώπη, η ουσιαστική αποταμίευση που έχει επιτευχθεί είναι μηδαμινή. Η μείωση των τιμών είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέσο ελέγχου της δαπάνης. Απαιτείται μια άλλη προσέγγιση για το ελληνικό σύστημα υγείας, που θα διασφαλίζει, μακροπρόθεσμα, τη βιωσιμότητα και τη διαφάνεια και θα προωθεί την καινοτομία. Πρέπει να εστιάσουμε σε ένα απλοποιημένο σύστημα τιμών και αποζημιώσεων,  που θα στηρίζεται στις κλινικές εκβάσεις, θα λαμβάνει υπόψη την προστιθέμενη αξία των προϊόντων και θα επιταχύνει την πρόσβαση στην καινοτομία, ώστε να παρέχεται το κατάλληλο φάρμακο στον κατάλληλο ασθενή, την κατάλληλη στιγμή.

Πως βλέπει η μητρική εταιρεία την τρέχουσα κατάσταση στη χώρα, ιδιαίτερα το οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον;

Αποστολή της Novartis είναι να βοηθούμε τους ασθενείς να ζουν περισσότερο και με καλύτερη ποιότητα ζωής. Για 20 χρόνια στεκόμαστε αποδεδειγμένα στο πλευρό των Ελλήνων ασθενών και της ελληνικής κοινωνίας. Επενδύουμε €130 εκατομμύρια σε μισθούς, φορολογία, Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) και δωρεές, απασχολούμε περίπου 500 εργαζομένους, συνεργαζόμαστε με ελληνικές φαρμακευτικές εταιρείες όπως οι ELPEN, WinMedica, Pharmathen, Demo και Famar, μέσω επενδύσεων ύψους €52 εκατομμυρίων, υποστηρίζουμε 35 Συλλόγους Ασθενών και διεξάγουμε περισσότερες από 104 κλινικές έρευνες ύψους €9.4 εκατομμυρίων. Καθώς η χώρα βιώνει τη χειρότερη ύφεση στη σύγχρονη ιστορία της, θεωρούμε ευθύνη μας, ως ηγέτιδα εταιρεία, να σταθούμε δίπλα στους Έλληνες ασθενείς και πολίτες που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Γι’ αυτό το λόγο υλοποιούμε προγράμματα δωρεάν διαγνωστικών εξετάσεων, όπως το πρόγραμμα Εταιρικής Υπευθυνότητας "Μετρήσεις Ζωής", υποστηρίζουμε δημόσιες και πανεπιστημιακές νοσοκομειακές μονάδες και πραγματοποιούμε εκστρατείες ενημέρωσης για σοβαρές παθήσεις καθώς και για τα δικαιώματα των ασθενών στην Ελλάδα. Είμαστε εδώ και θα παραμείνουμε εδώ, πάντα δίπλα στον Έλληνα ασθενή. Ασχέτως οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, κανείς ασθενής που λαμβάνει τα  φάρμακά μας  δεν θα μείνει χωρίς την κατάλληλη γι’ αυτόν.

Πόσο προβληματίζουν τη Novartis Hellas οι διαδοχικές αλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική;

Η σημαντική μείωση της δαπάνης για την υγεία, η συνεχής ύφεση και οι συχνές αλλαγές στο πολιτικό, επιχειρηματικό και ρυθμιστικό πλαίσιο δημιουργούν διαρκώς νέους κανόνες για τις εταιρείες στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και οι φαρμακευτικές εταιρίες. Η πρόσβαση στην υγεία αποτελεί πλέον "επικίνδυνη αποστολή" για τους Έλληνες ασθενείς, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται αναμονή 9-12-18 μηνών για την πρόσβαση σε κάποια καινοτόμα θεραπεία (κατόπιν έγκρισης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων). Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον που θα εστιάζει στις κλινικές εκβάσεις, στην καινοτομία και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Προκειμένου να καταστεί αυτό εφικτό, πρέπει να δημιουργηθεί ένα προβλέψιμο λειτουργικό πλαίσιο, παράλληλα με ένα περιβάλλον φιλικό στις επενδύσεις, προκειμένου να επιτραπεί η ανάπτυξη και η διάθεση νέων και καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων αλλά και να διασφαλιστεί η πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε αυτές.

Ποιες είναι οι προβλέψεις σας σχετικά με τα οικονομικά αποτελέσματα αυτής της χρονιάς; Θεωρείτε ότι υπάρχει περιθώριο για επενδύσεις και καινοτομία;

Η ηγετική θέση της Novartis οφείλεται, στρατηγικά, στην επιστημονική καινοτομία, τη διαρκή προσπάθεια για κλινικές εκβάσεις προς όφελος των ασθενών και την υποστήριξη της οικονομικής βιωσιμότητας του συστήματος υγείας. Παρά τις δυσκολίες, η καλή οργάνωση και ο σωστός προγραμματισμός μας έχουν επιτρέψει να σταθούμε δίπλα στον Έλληνα ασθενή και την ελληνική κοινωνία, διατηρώντας θέσεις εργασίας, επενδύοντας σε κλινικές μελέτες και προγράμματα εταιρικής υπευθυνότητας. Η ισχυρή μας πρόθεση είναι να συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε, να δημιουργούμε και να παρέχουμε αξία για την ελληνική κοινωνία και οικονομία, θέτοντας πάντα στο επίκεντρο τους Έλληνες ασθενείς. 

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Κεφάλαιο του Σαββάτου