Το παράλληλο κράτος και η αναθεώρηση ενός μύθου

Του Γιώργου Λακόπουλου 

Μέσα σε ένα 48ωρο, 7.500 σελίδες νομοθετικών διευθετήσεων, εκατοντάδες ομιλητές, αμέτρητες ερμηνείες, για ένα νομοσχέδιο. Τι ακριβώς σημαίνουν; Το απέδωσε με έναν τίτλο μόλις τριών λέξεων η εφημερίδα "Εστία": "Δημιούργησαν παράλληλο κράτος". Περί αυτού πρόκειται.

Από τη σύσταση του νεώτερου ελληνικού κράτους, μέχρι το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής το προνόμιο διαχείρισης της συνολικής περιουσίας του δημοσίου και των φορολογικών-τελωνειακών εσόδων ανήκει αποκλειστικά στην ελληνική Πολιτεία. Πρακτικά στην εκάστοτε κυβέρνηση, βάσει των νόμων που ψήφιζε η Βουλή των Ελλήνων.

Αυτό το προνόμιο δεν ισχύει πλέον. Σύμπασα η κρατική περιουσία περιέρχεται για έναν αιώνα στη δικαιοδοσία της "Ελληνικής Εταιρίας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ". Θα λειτουργεί εντελώς ανεξάρτητα, δεν θα επηρεάζεται από τις ενδεχόμενες νομοθετικές πρωτοβουλίες για το ευρύτερο δημόσιο και η δουλειά της θα είναι να αξιοποιεί, να μετατρέπει και να πουλάει τα περιουσιακά της στοιχεία κατά βούληση και με τους κανόνες της αγοράς.

Δεν ισχύει επίσης ούτε το φορολογικό προνόμιο του κράτους. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων που αντικαθιστά την αντίστοιχη Γραμματεία θα έχει πλήρη αυτονομία στην αναζήτηση και είσπραξη των πάσης φύσεως δημοσίων εσόδων και πρωτίστως των φόρων και των δασμών.

Είναι αποφάσεις που ζητούσε εξ αρχής η τρόικα. Η κυβέρνηση Παπανδρέου τις είχε αποδεχθεί, αν κριθεί από τις ανακοινώσεις για τα έσοδα των 50 δισ. ευρώ πού έκαναν επισήμως οι τροϊκανοί. Αλλά οι αντιδράσεις υπουργών της εποχής όπως ο Γ. Ραγκούσης την έκαναν να οπισθοχωρήσει. Ήταν η εποχή που οι πιο ακραίες φωνές στην Ευρώπη έλεγαν: "Πουλήστε τον Παρθενώνα, ή τα νησιά σας, για να ξεχρεωθείτε".

Εν πάση περιπτώσει αυτό που νομοθέτησε η κυβέρνηση Τσίπρα είναι ένα γιγαντιαίο και διαρκές "μπάι – πας" στην καρδιά του κράτους, όπως είναι το υπουργείο Οικονομικών. Είναι καλό ή κακό αυτό; Δεν ξέρουμε. Σ' αυτές τις περιπτώσεις τα πράγματα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Κι εδώ που τα λέμε το ελληνικό κράτος δεν ήταν και από τους καλύτερους διαχειριστές της περιουσίας του. Ούτε πριν, ούτε τώρα που πρέπει να διαθέσει ένα τμήμα της για την αποπληρωμή του χρέους του.

Από πολιτική άποψη με το νομοσχέδιο που ψηφίσθηκε την Κυριακή, ο μύθος της "17ωρης αντίστασης" –στη Σύνοδο Κορυφής τον περασμένο Ιούλιο– αναιρείται από το δημιουργό του. Από ό,τι φαίνεται ο Αλέξης Τσίπρας δεν αρνήθηκε μέχρις εσχάτων τη σύσταση ενός φορέα σαν αυτό που εισηγήθηκε η σημερινή κυβέρνησή του στη Βουλή. Απλώς σαλαμοποίησε τη συμφωνία επί του θέματος: πέρασε τότε τη  μισή και την ολοκλήρωσε τώρα. 

Η τεχνική της τμηματικής παρουσίασης χρησιμοποιείται και στην περιγραφή του πεδίου δράσης του υπερταμείου: του εκχωρείται η δημόσια περιουσία, αλλά δεν προσδιορίζονται ένα προς ένα τα στοιχεία της. Προφανώς προτιμήθηκε η μέθοδος του Αμερικανού βιομήχανου Χένρυ Φορντ: "Τίποτε δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, αν το χωρίσεις σε μικρότερες δουλειές".