Πως κερδίζουμε χρήματα από την πτώση των μετοχών

Του Βασίλη Παζόπουλου 

Στην Wall Street λένε «bulls make money, bears make money, pigs get slaughtered». Σε ελεύθερη μετάφραση: στην άνοδο μπορείς να κερδίσεις χρήματα, στην πτώση μπορείς να κερδίσεις χρήματα, αλλά σε οποιεσδήποτε συνθήκες οι ατζαμήδες θα χάνουν.

Το πώς κερδίζουμε χρήματα από την άνοδο, είναι γνωστό σε όλους όσους ασχολήθηκαν έστω και μια ημέρα με το χρηματιστήριο. Υπάρχει τρόπος όμως και στην πτώση: Είναι η τεχνική της ανοικτή πώλησης (short selling).

Το σορτάρισμα, όπως αναφέρεται στη χρηματιστηριακή διάλεκτο, είναι μία τεχνική που χρησιμοποιείται από τους επενδυτές με σκοπό να κερδίσουν από την πτώση των χρεογράφων. Ένας επενδυτής που έχει λάβει θέση short σε μία μετοχή, θα ζημιωθεί με την αύξηση της τιμής της και θα κερδίσει από τη μείωση της αξίας της.

Παράδειγμα

Το παράδειγμα μας είναι από την αμερικάνικη χρηματιστηριακή αγορά, όπου ασχολείται η στήλη. Ας πούμε πως τον Σεπτέμβρη του 2012 ένας επενδυτής είχε την πεποίθηση πως η Apple (APPL), ο γνωστός γίγαντας του τεχνολογικού κλάδου, είχε ανέβει πολύ. Σκέφτηκε πως ήταν λογικό να υπάρξει κάποια υποχώρηση στην τιμή, μετά από 4 χρόνια συνεχόμενης ανόδου, φτάνοντας τα 700 δολάρια. Το 2009 ήταν κάτω από τα 100 δολάρια. Δηλαδή είχε πολλαπλασιάσει την αξία της πάνω από 7 φορές μέσα σε 4 χρόνια!

Είχε διστάσει να την αγοράσει το 2009 και το 2010, αν και προέβλεπε πως υπήρχε δυναμική στην εταιρεία για μεγάλη άνοδο. Δεν την πρόλαβε τότε, αλλά είχε άλλη μια ευκαιρία να επωφεληθεί από την μετοχή. Αυτή την φορά υπολόγιζε να βγάλει χρήματα ποντάροντας  στην πτώση της!

Πραγματικά, αμέσως μετά άρχισε η πτώση της μετοχής και ο επενδυτής έκλεισε την θέση του στα 500 δολάρια. Δηλαδή επωφελήθηκε 200 δολάρια ανά μετοχή!

Όταν λέμε επωφελήθηκε, δεν εννοούμε πως βρήκε την ευκαιρία να αγοράσει φτηνότερα. Εννοούμε πως μπήκανε χρήματα στην τσέπη του. Άμεσα.

Αν η θέση του ήταν π.χ. αξίας 100 μετοχών, θα είχε βγάλει 100 μετοχές Χ 200 δολάρια = 20.000 δολάρια (απόδοση περίπου 30%), μέσα σε 2 μήνες.

Το μειονέκτημα

Στο παράδειγμά μας, αν είχαμε πάρει θέση short την περίοδο που η Apple είχε μόλις 100 δολάρια, η απώλεια που θα είχαμε υποστεί θα ήταν μέχρι και 7πλάσια του επενδυμένου κεφαλαίου!

Αυτό είναι το αδύνατο σημείο της short θέσης. Ενώ στην χειρότερη περίπτωση η ζημιά που θα πάθουμε, αγοράζοντας μια μετοχή είναι να χάσουμε το 100% του επενδυμένου κεφαλαίου, η ζημιά που μπορούμε να πάθουμε αν δεν κλείσουμε την θέση έγκαιρα όταν ποντάρουμε στην πτώση, είναι απεριόριστη.

Πως γίνεται στην πράξη

Το πως γίνεται στην πράξη αυτή η διαδικασία, είναι καθαρά εγκυκλοπαιδική  γνώση για τον επενδυτή, υπό την έννοια πως δεν επηρεάζει τις επενδυτικές του κινήσεις. 

Το μόνο που χρειάζεται να κάνει, είναι να πατήσει το κουμπί SELL από τον υπολογιστή του ή να σηκώσει το τηλέφωνο και να δώσει την εντολή στον χρηματιστή του. 

Στην αρχή δανείζεται μετοχές της εταιρείας που θέλει να σορτάρει. Κατόπιν τις πουλάει στην αγορά πιστεύοντας ότι θα κερδίσει από μία πιθανή πτώση της μετοχής. Ταυτόχρονα δεσμεύεται πως για να κλείσει η θέση, θα πρέπει να επιστρέψει τις μετοχές πίσω στον δανειστή του.

Αν οι τιμές πέσουν, ο short seller θα έχει κέρδη ίσα με τη διαφορά μεταξύ τιμής πώλησης και τιμής επαναγοράς, μείον το κόστος συναλλαγής, ένα μικρό επιτόκιο  και την απόδοση τυχών μερισμάτων προς τον δανειστή. Η πράξη της επαναγοράς των χρεογράφων που πωλήθηκαν ανοιχτά ονομάζεται "κάλυψη θέσης"(covering position).

Με άλλα λόγια, πουλάει μετοχές που δεν κατέχει. Ταυτόχρονα αναλαμβάνει την υποχρέωση να αγοράσει τις μετοχές κάποια στιγμή στο μέλλον. 

Οφείλει επίσης να πληρώσετε τυχόν μερίσματα που καταβάλλονται από τις μετοχές που έχει δανειστεί. Το κίνητρό του είναι πως ελπίζει η τιμή της μετοχής να πέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να κερδίσει χρήματα.

Οι σορτάκηδες ρίχνουν την αγορά

Στο short-selling έχουν κατά καιρούς αποδοθεί ευθύνες για την πτώση των μετοχών. Στην πραγματικότητα πολλές φορές συμβαίνει το αντίθετο. Έχει συμβεί επανειλημμένα στο παρελθόν να αυξάνει τις τιμές των μετοχών προσωρινά!

Με την παραμικρή υποψία ανόδου, φοβούμενοι πως θα χάσουνε χρήματα, πολλοί που έχουν short θέση, θα σπεύσουν να αγοράσουν προκειμένου να κλείσουν την θέση τους. Αυτό δημιουργεί μια επιπλέον ζήτηση για τις μετοχές και τροφοδοτεί την άνοδο.

Συμπέρασμα

Μετά από την σημαντική ανοδική κίνηση το 2013 στο αμερικάνικο χρηματιστήριο, και μετά από 5 συνεχόμενες χρονιές  με ικανοποιητικά κέρδη, είναι λογικό να μην επαναληφθούν και φέτος τα ίδια κέρδη για το τρέχον έτος. Δεν είναι τυχαίο που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να βρούμε ποιοτικές μετοχές σε καλή τιμή.

Αν έχετε χάσει την ευκαιρία να αγοράσετε χαμηλά, το short selling είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να κάνετε κερδοφόρες συναλλαγές.

Πριν προβεί σε αυτή την τακτική, ο επενδυτής χρειάζεται να εξοικειωθεί με τη νοοτροπία που διέπει τις ανοικτές πωλήσεις. Μόλις όμως προετοιμαστεί σωστά, οι ευκαιρίες για επιτυχία διπλασιάζονται. Δεν χρειάζεται πλέον να περιμένει να υποχωρήσει μια μετοχή για να μπορέσει να την αγοράσει και να την πουλήσει ακριβότερα με κέρδος. Μπορεί να βγάλει χρήματα ποντάροντας στην πτώση της.

*Ο κ. Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, αναλυτής χρηματιστηριακών αξιών

Περισσότερες αναλύσεις, θα βρείτε συγκεντρωμένες στον ειδικό χώρο του capital για τα blog,  http://ependytes.capitalblogs.gr

vpazopoulos@gmail.com