Οι πωλήσεις NPLs μπορούν να ενισχύσουν τις ευρωτράπεζες κατά 64 δισ. ευρώ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 17:12

Της Νένας Μαλλιάρα

Αύξηση στην τιμή πώλησης μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 20% και θετική κεφαλαιακή επίπτωση 64 δισ. ευρώ στις ευρωπαϊκές τράπεζες, θα μπορούσε να φέρει η μεταβίβαση – πώληση NPLs, όπως διαπιστώνει το ΔΝΤ στην Έκθεσή του για τη Σταθερότητα του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Τομέα που δημοσιεύτηκε σήμερα. 
 

Στην Έκθεση υπό τον τίτλο "Fostering Stability In a Low Growth – Low Rate Era", αναφέρεται ότι το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και ειδικά αυτό ορισμένων χωρών, αντιμετωπίζει την πρόκληση της μείωσης των κόκκινων δανείων. Όπως εκτιμάται, τα μέτρα που έχουν ληφθεί προς αυτή την κατεύθυνση από τις κρατικές αρχές θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος μεταφοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών. 

Επιπλέον, όπως αναφέρεται, οι μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην επιτάχυνση της ανάκτησης δανείων, μειώνουν το ρίσκο του να επενδύσει κανείς σε προβληματικά δάνεια και θα μπορούσαν να ενισχύσουν τις τιμές που τρίτοι επενδυτές θα ήταν διατεθειμένοι να τα αγοράσουν, περίπου κατά 20% κατά μέσο όρο. 

Βάσει ανάλυσης που ενσωματώνει τις μεταρρυθμίσεις αυτές και τα τρέχοντα επίπεδα των προβλέψεων που καλύπτουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, προκύπτει ότι σε επίπεδο ευρωζώνης, η καθαρή επίπτωση των πωλήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων θα μπορούσε να μετατραπεί από ζημία 85 δισ. ευρώ στα εποπτικά κεφάλαια, σε αύξηση 64 δισ. ευρώ. Η αύξηση της τιμής κατά 20% αντανακλά την επίπτωση από τη μείωση της περιόδου ανάκτησης των περιουσιακών στοιχείων σε επίπεδο ευρωζώνης μέχρι και κατά 2 έτη, καθώς και τη μείωση από πλευράς τρίτου αγοραστή του ζητούμενου εσωτερικού επιτοκίου απόδοσης στην επένδυσή του σε κόκκινα δάνεια από 15% σε 6%.

Το ξεκαθάρισμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα είναι δύσκολο αν δεν συνοδευτεί από δομικές προσπάθειες για την ενίσχυση της κερδοφορίας των τραπεζών σε διατηρήσιμα επίπεδα. Χωρίς σαφή βελτίωση της ικανότητας των πιο αδύναμων τραπεζών να παράξουν επαρκές εσωτερικό κεφάλαιο, οι επενδυτές θα είναι πιθανά διστακτικοί στο να εισφέρουν νέα κεφάλαια για να αντισταθμίσουν τις ζημιές από μη εξυπηρετούμενα δάνεια. 

Ιταλικές και πορτογαλικές τράπεζες

Μία πολύπλευρη στρατηγική για την ενδυνάμωση του τραπεζικού τους συστήματος, επισημαίνει η Έκθεση του ΔΝΤ, έχουν υιοθετήσει οι ιταλικές αρχές. Αυτή περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και ταχύτητας των δικαστικών και εξωδικαστικών διαδικασιών πτώχευσης, κρατικές εγγυήσεις για μεγάλα κομμάτια τιτλοποιημένων κόκκινων δανείων, το fund Atlas που πολιτικά στηρίζεται από την κυβέρνηση, ενώ χρηματοδοτικά και διοικητικά ελέγχεται από τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και μεταρρυθμίσεις στη φορολογική αντιμετώπιση των ζημιών από δάνεια. 

​Παρ΄όλα αυτά, οι προσπάθειες της ιταλικής κυβέρνησης να ενισχυθεί η πιστωτική επέκταση και να γίνουν αγορές κόκκινων δανείων, ίσως δεν επαρκέσουν για την ικανοποιητική και ταχεία μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που είναι απαραίτητη για να ενδυναμωθεί ο τραπεζικός τομέας της χώρας. Επιπλέον, οι αρχές θα πρέπει σύντομα να εφαρμόσουν και στις μικρότερες τράπεζες που δεν υπάγονται στην απευθείας εποπτεία της ΕΚΤ, τα κριτήρια ελέγχου ποιότητας ενεργητικού που ισχύουν για τις συστημικές τράπεζες και να παρακολουθούν ανά τράπεζα την υλοποίηση των μεσοπρόθεσμων στόχων για τη μείωση των κόκκινων δανείων ώστε να διασφαλίσουν την επίτευξή τους. 

Οι μεταρρυθμίσεις για την αφερεγγυότητα δανειοληπτών θα πρέπει να επεκταθούν τόσο στα υφιστάμενα προβληματικά δάνεια, όσο και στα νέα. Ο καταλογισμός κεφαλαιακών ελλείψεων στις αδύναμες τράπεζες είναι αναγκαίος για να διασφαλίσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να βοηθήσει την ανάπτυξη της οικονομίας. 

Ενδεικτικά, τα stress test που διεξήγαγε η ΕΚΤ τον Ιούλιο κατέδειξαν σημαντικές κεφαλαιακές ελλείψεις για την Monte dei Paschi di Siena (MPS). Η τράπεζα αμέσως ανακοίνωσε σχέδιο ιδιωτικής διαχείρισης (μεταβίβασης εκτός ισολογισμού της) μη εξυπηρετούμενων δανείων 27,7 δισ. ευρώ (καθαρής αξίας άνω των 10 δισ. ευρώ), κίνηση που θα μειώσει τις αδυναμίες του ισολογισμού της τράπεζας. Παράλληλα, η MPS σχεδιάζει αύξηση κεφαλαίου 5 δισ. ευρώ μέσω έκδοσης δικαιωμάτων.

Η αντιμετώπιση των αδυναμιών των μικρότερων ιταλικών τραπεζών είναι κρίσιμη, καθώς θα μειώσει τις πιέσεις που δέχεται ευρύτερα ο ιταλικός τραπεζικός κλάδος. 

Ανάλογες προκλήσεις αντιμετωπίζουν και οι πορτογαλικές τράπεζες και μάλιστα αυτές θα μπορούσαν να έχουν ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο στις συστημικές τράπεζες της χώρας.

Μέχρι και το α τρίμηνο 2016, οι πορτογαλικές τράπεζες εμφανίζουν τον χαμηλότερο δείκτη κεφαλαίων Tier 1 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με τις ιταλικές τράπεζες στο 11,4%. Τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ήταν μεταξύ των υψηλότερων στην Ε.Ε., στο 15,7%. Η απόδοση ενεργητικού και κεφαλαίων ήταν τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. στο – 0,2% και – 2,5% αντίστοιχα. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις για την κυβέρνηση προερχόμενες από τον τραπεζικό τομέα, θα μπορούσαν να έχουν σημαντική επίπτωση στη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, ενισχύοντας τον κίνδυνο ενός δυσμενούς "βρόχου" ανάδρασης μεταξύ τραπεζών και κράτους.

Οι μειώσεις τραπεζικών δικτύων

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης περιθώριο βελτίωσης  της λειτουργικής αποτελεσματικότητας μερικών ευρωπαϊκών τραπεζών, ιδίως μέσω του εξορθολογισμού του δικτύου τους. Όπως διαπιστώνεται, εντός Ε.Ε. υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην αποτελεσματικότητα  των τραπεζικών δικτύων που στοχεύουν στην άντληση καταθέσεων. 

Εφόσον τα δίκτυα στοχεύουν κυρίως στην εξυπηρέτηση καταθετών, οι καταθέσεις ανά κατάστημα παρέχουν ένα λογικό συγκριτικό στοιχείο για να συγκριθεί η αποτελεσματικότητα των δικτύων. Αυτή διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ των τραπεζικών δικτύων στην Ε.Ε., γεγονός που δείχνει περιθώρια εξορθολογισμού των δικτύων τραπεζών με χαμηλές καταθέσεις ανά κατάστημα, μέσω του κλεισίματος αρκετών καταστημάτων ώστε να φτάσουν στα μέσα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. 

Ο εξορθολογισμός των τραπεζικών δικτύων θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των τραπεζικών καταστημάτων μέχρι το 1/3 των σημερινών. Κάτι τέτοιο θα μείωνε τις λειτουργικές δαπάνες των τραπεζών, ύψους 454 δισ. ευρώ, κατά περίπου 18 δισ. ευρώ, υποθέτοντας ότι το κόστος του δικτύου ανέρχεται στο 25% των συνολικών λειτουργικών δαπανών.

Στα 900 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις ευρωπαϊκές τράπεζες

Το ΔΝΤ εκτιμά πως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις ευρωπαϊκές τράπεζες ανέρχονται σε περίπου 900 δισ. ευρώ, βρίσκονται δηλαδή περίπου στο ίδιο επίπεδο με την εκτίμηση που είχε ανακοινώσει το ΔΝΤ τον Απρίλιο.

Ο Peter Dattels, αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ για τις κεφαλαιαγορές, κάλεσε τις αρχές να αντιμετωπίσουν τις "ανεπάρκειες" στο τραπεζικό σύστημα μέσα σε ένα περιβάλλον σε μεγάλο βαθμό αρνητικών επιτοκίων.