Δίνουν υποσχέσεις ερήμην των θεσμών και του προϋπολογισμού

 

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Σε μπαράζ αμφισβητούμενων υποσχέσεων έχει προβεί ο υπουργός Εργασίας κ. Γιώργος Κατρούγκαλος, πριν καν ανέβει σήμερα ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας στο βήμα της 81ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, από όπου συνηθίζεται να γίνεται κάτι τέτοιο.  

Πλαφόν στις αναδρομικές κρατήσεις, στις επικουρικές συντάξεις, "επιστροφή" μέρους του ΕΚΑΣ στους χαμηλοσυνταξιούχους που το έχασαν, ρυθμίσεις ληξιπροθέσμων οφειλών προς τα Ταμεία, επέκταση του προγράμματος του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (με βάση όμως το μοντέλο του προγράμματος αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης) και "επιταγές εισόδου" στην αγορά εργασίας είναι τα βασικά μέτρα τα οποία είτε  έχει ήδη προαναγγείλει είτε  εξετάζει ο κ. Κατρούγκαλος.

Στόχος αυτών των υποσχέσεων δεν είναι άλλος από τον κατευνασμό των κοινωνικών αντιδράσεων που έχουν προκαλέσει οι άγριες περικοπές στις επικουρικές συντάξεις, τα μερίσματα και το ΕΚΑΣ (που έφερε ο νόμος του ίδιου του κ. Κατρούγκαλου), η εκτίναξη των ληξιπροθέσμων χρεών προς τα Ταμεία που έχει φέρει η επιστροφή της οικονομίας στην ύφεση, αλλά και η λαίλαπα των φορολογικών-ασφαλιστικών μέτρων, αλλά και η φτωχοποίηση ακόμα μεγαλύτερων κομματιών του πληθυσμού.

Ωστόσο, για τα περισσότερα από  τα μέτρα τα οποία έχει προαναγγείλει ο κ. Κατρούγκαλος, είτε δεν έχει λάβει ακόμα την έγκριση των θεσμών, αλλά  ακόμα και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (πλαφόν στις κρατήσεις, "επιστροφές" ΕΚΑΣ, ρυθμίσεις, νέα κοινωνικά "επιδόματα"), είτε απέχουν πολύ από το να πετύχουν τον στόχο τους ("επιταγές εισόδου"). Τόσο τα μεν όσο και τα δε πάντως αποτελούν κατόπιν εορτής ημίμετρα, τα οποία σχεδιάζονται να εφαρμοστούν υπό το βάρος των δραματικών συνεπειών μέτρων ή καταστάσεων για τις οποίες η ίδια η κυβέρνηση αντικειμενικά ευθύνεται με την πολιτική την οποία άσκησε κατά τους τελευταίους 20 μήνες.

Πιο συγκεκριμένα, ιδού ποια είναι τα βασικά "αντισταθμιστικά" (στις απώλειες εισοδήματος που προκαλούν) μέτρα που έχει προαναγγείλει ο υπουργός Εργασίας, ποια είναι η "κάλυψη" που τους παρέχουν οι θεσμοί αλλά και ο κρατικός προϋπολογισμός, καθώς και ποιες θα είναι οι πραγματικές συνέπειές τους σε αυτούς που αφορούν:

Έκοψαν τις επικουρικές έως και 50% και τώρα βάζουν… πλαφόν στις αναδρομικές κρατήσεις για να μη μηδενιστούν οι συντάξεις τον Οκτώβριο

Σχεδιάζεται  πλαφόν 10% στις αναδρομικές κρατήσεις στις επικουρικές συντάξεις που μειώθηκαν για πρώτη φορά τον Αύγουστο (Δημοσίου) ή τον Σεπτέμβριο (ιδιωτικού τομέα), αλλά βάσει του νόμου Κατρούγκαλου έπρεπε να μειωθούν από 1/6/2016.

Το μέτρο αυτό προαναγγέλθηκε προκειμένου να αποτραπούν περιπτώσεις μηδενισμού επικουρικών συντάξεων τον ερχόμενο Οκτώβριο, δεδομένου ότι κάποιες από αυτές που εμφανίστηκαν μειωμένες έως και 50% στις 2 Σεπτεμβρίου θα υπόκειντο μια αναδρομική κράτηση επιπλέον 50% στις 4 Οκτωβρίου, δεδομένου ότι τότε έπρεπε να επιβληθεί η 1η από τις 3 ισόποσες μηνιαίες κρατήσεις (Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2016), για τις μειώσεις που δεν πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου 2016.

Με το πλαφόν 10% στις αναδρομικές κρατήσεις στις επικουρικές συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, σε συνδυασμό με τα πλαφόν που έχουν ήδη θεσπιστεί το περασμένο καλοκαίρι για τις αναδρομικές κρατήσεις στις επικουρικές και τα μερίσματα του Δημοσίου, η συνολική εξοικονόμηση  575 εκατ. ευρώ που έπρεπε να γίνει συνολικά από τις μειώσεις σε αυτές τις παροχές μεταξύ β' εξαμήνου 2016-α' εξαμήνου 2017 (375 εκατ. ευρώ από τις επικουρικές και 200 εκατ. ευρώ από τα μερίσματα) μετατίθεται συντριπτικά για το 2017.

Και αυτό γιατί  οι εξοικονομήσεις από το α' εξάμηνο του 2016 (στην περίπτωση των μερισμάτων που έπρεπε να είχαν από μειωθεί από 1/1/2016, αλλά άρχισαν να μειώνονται από τον Ιούνιο του 2016) και το γ' τρίμηνο του 2016 (στην  περίπτωση των επικουρικών) συνολικού ύψους 100-125 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα έπρεπε να γίνουν αναδρομικά μέσω κρατήσεων μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016 μετατίθενται κατά το πλείστον για το τέλος του Ιουνίου του 2017.

Τους παίρνουν όλο  το ΕΚΑΣ και έπειτα τους "επιστρέφουν", υπό όρους  το 30%

Η κυβέρνηση έχει θεσπίσει από τον περασμένο Αύγουστο πακέτο 5 μέτρων οικονομικής ενίσχυσης 120.000 χαμηλοσυνταξιούχων που έχασαν το ΕΚΑΣ από 1/6/2016 (πρακτικά από 1/7/2016). Σημαντικότερο εξ αυτών είναι η επιστροφή  του συγκεκριμένου επιδόματος σε όσους χαμηλοσυνταξιούχους έχουν αναπηρία άνω του 80% (αναμένεται εγκύκλιος εντός της άλλης εβδομάδας και το μέτρο θα υλοποιηθεί τον Οκτώβριο).

Το δημοσιονομικό κόστος του πακέτου αυτού ανέρχεται σε 50 εκατ. ευρώ.

Αν, όμως, το ίδιο πακέτο -όπως έχει ήδη προαναγγελθεί από την κυβέρνηση- ισχύσει το 2017 όχι μόνο για 120.000 συνταξιούχους που έχασαν το ΕΚΑΣ το 2016, αλλά και για τους άλλους 200.000-250.000  που θα χάσουν το ΕΚΑΣ από 1/1/2017 με βάση τα νέα εισοδηματικά κριτήρια τα οποία θα τεθούν τον Δεκέμβριο του 2016, τότε το συνολικό ετήσιο δημοσιονομικό κόστος των "αντισταθμιστικών" μέτρων για τους χαμηλοσυνταξιούχους που χάνουν το ΕΚΑΣ (το οποίο, μάλιστα, ενδέχεται να εμπλουτιστεί με μικρότερες περικοπές στο ύψος του ΕΚΑΣ) θα φτάσει κοντά στα 150-165  εκατ. ευρώ.

Με άλλα λόγια, ενώ η κυβέρνηση έπρεπε να εξοικονομήσει και μάλιστα βάσει νόμου -μιας και ορίζονται με συγκεκριμένη διάταξη στο νέο Ασφαλιστικό τα ακριβή ποσά τα οποία πρέπει να εξοικονομηθούν κατ' έτος από την περικοπή του ΕΚΑΣ-  γύρω στα 550 εκατ. ευρώ το 2016-2017, θα πρέπει να  "επιστρέψει" το 30% στους χαμηλοσυνταξιούχους (150-165 εκατ. ευρώ).

Έτσι, όμως, θα προκληθεί  μια αντίστοιχη "τρύπα" στον κρατικό προϋπολογισμό (δίπλα σε εκείνη των 100-125 εκατ. ευρώ από την  παράταση των αναδρομικών κρατήσεων σε επικουρικές συντάξεις-μερίσματα)

Ρυθμίσεις-ασπιρίνη για… θανάσιμες ληξιπρόθεσμες  οφειλές  προς τα Ταμεία

Το υπ. Εργασίας εξετάζει (αν και γνωρίζει την πάγια εχθρική στάση των θεσμών προς κάθε ρύθμιση χρεών εν γένει προς το Δημόσιο) τριών ειδών ρυθμίσεων προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των επαγγελματιών, τα ληξιπρόθεσμα χρέη των οποίων έχουν εκτιναχθεί κατά 14% τον τελευταίο ενάμιση χρόνο (από τα 14,2 δισ. ευρώ στα 16,6 δισ. ευρώ όσον αφορά χρέη 5.000 ευρώ κατ' άτομο), κυρίως λόγω του σοκ που προκάλεσαν πριν 14 μήνες τα capital controls τα οποία επέβαλε η κυβέρνηση.

Στελέχη των ταμείων δεν κρύβουν τον φόβο τους για ενδεχόμενο κραχ στα έσοδα του ΟΑΕΕ, του  ΕΤΑΑ και του ΟΓΑ και, έτσι, για παραπέρα αύξηση των ληξιπροθέσμων οφειλών προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, κατά την πρώτη -τουλάχιστον- περίοδο εφαρμογής της εισφοράς 20% επί του εισοδήματος των επαγγελματιών (14% ειδικά για τους αγρότες) από 1/1/2017.

Παρ' όλα αυτά, το υπ. Εργασίας εξετάζει:

-"Πάγωμα" ληξιπροθέσμων οφειλών για όσους καταβάλλουν από 1/1/2017 τις νέες τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές (θα υπολογίζονται με βάση τους συντελεστές 20% για την κύρια ασφάλιση και 6,9% για τον ΕΟΠΥΥ).

-Δυνατότητα επανένταξης στη ρύθμιση των 100 δόσεων όχι μόνο στον ΟΑΕΕ αλλά και στο ΙΚΑ και μάλιστα όχι με αυστηρές προϋποθέσεις (π.χ. με τον όρο ότι ο οφειλέτης έχασε "με δική του ευθύνη" τη ρύθμιση).

-Μια ενδεχόμενη νέα υπερρύθμιση, η οποία θα αφορά το σύνολο των χρεών των οφειλετών προς το Δημόσιο (εφορία, ταμεία).

"Κάρτες σίτισης" αντί για κοινωνικά επιδόματα

Το υπ. Εργασίας εξετάζει το ενδεχόμενο να εφαρμόσει το πρόγραμμα του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ) κατά το μοντέλο του προγράμματος αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης (δηλαδή μέσω παροχής "καρτών σίτισης" και καταβολής επιδομάτων) και μάλιστα με λιγότερα κεφάλαια σε σχέση με εκείνα που προβλέπει το Μνημόνιο για το ΚΕΑ (450-500 εκατ. ευρώ έναντι 900 εκατ. ευρώ).

Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται να ξεπεραστεί η μνημονιακή "σκόπελος" που προβλέπει ότι πρέπει να εξοικονομηθούν 900 εκατ. ευρώ από παρεμβάσεις στα υπάρχοντα προνοιακά (π.χ. οικογενειακό επίδομα, επίδομα ΑμεΑ) -τα οποία λαμβάνει 1 εκατομμύριο πολιτών- ασφαλιστικά επιδόματα, πέρα από τις φοροελαφρύνσεις και άλλα πεδία της γενικής κυβέρνησης. Μπορεί σε μια τέτοια περίπτωση να γλιτώσουν ολόκληρα ή μέρος των επιδομάτων που ήδη δίνονται, ωστόσο -όπως παραδέχονται ακόμα κύκλοι στο υπ. Εργασίας- περιορίζεται η "ποιότητα" της παρεχόμενης κρατικής στήριξης προς τους ιδιαίτερα κοινωνικά αδύναμους μόνο στο τομέα της σίτισης (μιας και η "κάρτα σίτισης" είναι προφανώς δεκτή μόνο από τα σούπερ μάρκετ), ενώ προφανώς υπάρχουν και άλλες ανελαστικές ανάγκες τους.

Το σχετικό σχέδιο, το οποίο θα αφορά 400.000 νοικοκυριά και θα ισχύσει από το 2017, έχει σταλεί στις αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν και, εφόσον  λάβει την έγκρισή τους, θα αποτελέσει ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της ελληνικής πλευράς στην επικείμενη διαπραγμάτευση του υπ. Εργασίας.

"Επιταγές εισόδου" στην αγορά  εργασίας αντί για… θέσεις εργασίας

Έως 10.000 "επιταγές εισόδου" (voucher) στην αγορά εργασίας ετοιμάζεται να εκδώσει το υπ. Εργασίας σε όσους χάσουν τη δουλειά τους από τον ερχόμενο Οκτώβριο ή Νοέμβριο. Το voucher αυτό θα δίνεται εφόσον οι ίδιοι οι άνεργοι το επιθυμούν, αντί του επιδόματος ανεργίας.

Η πρώτη εφαρμογή αυτού του μέτρου (το οποίο σχεδιάστηκε υπό την πίεση των θεσμών) θα γίνει στους 1.800 εργαζομένους που θα χάσουν τη δουλειά τους λόγω της μη αδειοδότησης των καναλιών τους μετά τον διαγωνισμό τον οποίο διοργάνωσε η ίδια η  κυβέρνηση.

Οι πρώην εργαζόμενοι-κάτοχοι των voucher θα μπορούν θεωρητικά να ζητήσουν δουλειά και στα κανάλια τα οποία πήραν άδεια και συνεχίζουν να λειτουργούν, αν οι ίδιοι δεν ανοίξουν… site, με επιχορήγηση από το "ταμείο παγκοσμιοποίησης", όπως προτείνει ο κ. Κατρούγκαλος.

Με την παροχή voucher, αντί για επιδόματα ανεργίας, το "κέρδος" για την κυβέρνηση είναι οικονομικό και πολιτικό:

*Ο ΟΑΕΔ δεν θα καταβάλει κανένα κονδύλι για τους ανέργους-κατόχους των  voucher παρά μόνο όταν προσληφθούν σε κάποια επιχείρηση.

*O OAEΔ  δεν θα μετρά αυτούς τους ανέργους ως… ανέργους.

Ωστόσο, το "κέρδος" των ανέργων είναι αμφίβολο, μιας και ουδείς "εγγυάται" ότι θα βρουν κάπου δουλειά.

Διαβάστε ακόμα:

- Κατρούγκαλος: Να πάνε στα νέα κανάλια με voucher οι απολυμένοι όσων "κόπηκαν"