Δεύτερο καλοκαίρι "κόλαση" για τις ελληνικές τράπεζες

Της Νένας Μαλλιάρα

Ένα δεύτερο καλοκαίρι "κόλαση", το οποίο θα κλείσει το κεφάλαιο του τραπεζικού συστήματος των τελευταίων δεκαετιών, ανοίγοντας νέα σελίδα σε ένα εντελώς νέο και πολύ ανταγωνιστικότερο τοπίο, θα περάσουν οι τράπεζες.

Πέρσι τέτοια εποχή οι τράπεζες έβγαιναν μόλις από την τραπεζική αργία που είχε επιβληθεί με τα capital controls και βαριά τραυματισμένες από πλευράς ρευστότητας, ανέμεναν την υπογραφή της συμφωνίας για να μη βάλουν "λουκέτο". Την ίδια ώρα, είχαν μπει στη διαδικασία αυστηρών ελέγχων της ποιότητας του ενεργητικού τους από τον SSM, προκειμένου να διαπιστωθούν οι ανάγκες τους σε νέα κεφάλαια και να ακολουθήσει η εσπευσμένη ανακεφαλαιοποίησή τους υπό τον φόβο του "κουρέματος" των καταθέσεων.

Φέτος, με πολύτιμο χρόνο να έχει χαθεί, λόγω της μακράς καθυστέρησης της πρώτης αξιολόγησης, οι τράπεζες έχουν "τελεσίγραφο" να αντιμετωπίσουν τελεσίδικα ό,τι τις καθιστά δυσλειτουργικές και να επιστρέψουν στην κερδοφορία, ανασχηματίζοντας τόσο τη στρατηγική τους όσο και τα πρόσωπα που θα την υλοποιήσουν. Έτσι, τα όσα ξεκίνησαν το περσινό καλοκαίρι μπαίνουν το φετινό στην τελική τους φάση, με στόχο την "ανασύσταση" των ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με την ορολογία που χρησιμοποιείται στο μνημόνιο.

Η "καυτή" περίοδος Ιουλίου-Σεπτεμβρίου θα κρίνει πρωταρχικά το ποιοι θα είναι εκείνοι που θα διοικούν εφεξής τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και θα δρομολογήσει τις αλλαγές στα "κόκκινα" δάνεια μέσω των οποίων θα αλλάξει ο επιχειρηματικός, αλλά και ο δημογραφικός χάρτης της χώρας τα επόμενα χρόνια. Σε δεύτερη φάση, το ίδιο διάστημα θα βάλει τις τράπεζες σε ένα "κυνήγι" υπό πίεση, για την επίτευξη κερδών και την αποκατάσταση της ρευστότητάς τους (επιστροφή καταθέσεων).

Τίποτα από τα παραπάνω δεν θα γίνει αναίμακτα, με πρώτο μεγάλο σοκ τις αλλαγές στις τραπεζικές διοικήσεις. Αυτές όχι μόνο αγγίζουν και την κορυφή της διοικητικής πυραμίδας, αλλά εφεξής δίνουν τον πρώτο λόγο σε τρία ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου που θα είναι επικεφαλής τριών κρίσιμων τομέων: Risk (Διαχείριση Κινδύνων), Audit (Εσωτερικός Έλεγχος) και Nomimation (Προαγωγές).

Όπως προβλέπει ο νόμος 4346/2015, η αξιολόγηση των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών και των επιτροπών τους θα απαιτεί από το κάθε μέλος:

α) να διαθέτει τουλάχιστον δέκα (10) χρόνια εμπειρίας σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων ή διαχείρισης επισφαλών περιουσιακών στοιχείων, εκ των οποίων, ειδικά για τα μη εκτελεστικά μέλη, τρία (3) χρόνια ως μέλος διοικητικού συμβουλίου σε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα ή σε διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, και

β) να μην ασκεί, ούτε να του έχει ανατεθεί κατά τα τελευταία τέσσερα (4) χρόνια πριν από τον διορισμό του, σημαντικό δημόσιο λειτούργημα.

Ειδικά για τους τρεις εμπειρογνώμονες (ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη στο Δ.Σ., επικεφαλής των τριών κρίσιμων τομέων), θα πρέπει να έχουν εμπειρία τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ετών σε αντίστοιχα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εκ των οποίων τουλάχιστον τρία (3) χρόνια ως μέλη διεθνούς τραπεζικού ομίλου που δεν δραστηριοποιείται στην ελληνική αγορά. Τα μέλη αυτά δεν πρέπει να είχαν οποιαδήποτε σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα δέκα (10) χρόνια. Τα προαναφερθέντα ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη θα προεδρεύουν σε όλες τις επιτροπές του διοικητικού συμβουλίου.

Τουλάχιστον ένα (1) μέλος του διοικητικού συμβουλίου θα πρέπει να έχει σχετική εξειδίκευση και διεθνή εμπειρία τουλάχιστον πέντε (5) ετών στη διαχείριση των κινδύνων ή στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Ο ανασχηματισμός των τραπεζικών διοικήσεων θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, χρονική αφετηρία του "σπριντ" για τη μείωση των "κόκκινων" δανείων. Πρόκειται για τιτάνιο έργο που πλέον πρέπει να συντελεσθεί σε συμπιεσμένο χρόνο και με όλα τα μέσα. Επίσης, πρόκειται για το έργο στη βάση του οποίου θα αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των διοικήσεων των τραπεζών ανά τρίμηνο, αρχής γενομένης από τον Νοέμβριο.

Σημειώνεται ότι ο στόχος που έχει τεθεί στις τράπεζες για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους προβλέπει υποχώρησή τους κατά 40% ή κατά 41 δισ. ευρώ στην τριετία 2017-2019. Δηλαδή τα σημερινά μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των 108,6 δισ. ευρώ να υποχωρήσουν στα 67,6 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019.