To Ευρωδικαστήριο "ανοίγει" τη διαπραγμάτευση για το νέο Εργασιακό

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Από εκεί που δεν το περίμενε δέχεται το "πλήγμα" το υπουργείο Εργασίας. Την ώρα που το υπουργείο ελπίζει ότι η επικείμενη "ευθυγράμμιση" του ελληνικού θεσμικού εργασιακού πλαισίου (το φθινόπωρο του 2016) -όπως αυτή επιτάσσεται από το Μνημόνιο- θα γίνει το ερχόμενο fθινόπωρο με άξονα τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, έρχεται ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να χαρακτηρίσει ως μη συμβατό με το ευρωπαϊκό δίκαιο το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις ομαδικές απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα.

Η τοποθέτηση αυτή του γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έγινε με αφορμή την  υπόθεση των ομαδικών απολύσεων στις οποίες προέβη το 2013 η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ.

Συγκεκριμένα, ο εισαγγελέας  εισηγήθηκε   ότι η ελληνική νομοθεσία που διέπει τις ομαδικές απολύσεις  δεν είναι συμβατή προς το κοινοτικό δίκαιο, μιας και απαιτεί από τους εργοδότες να λαμβάνουν διοικητική έγκριση πριν προβούν σε ομαδικές απολύσεις και ταυτόχρονα εξαρτά την εν λόγω έγκριση από τις συνθήκες της αγοράς εργασίας, από την κατάσταση της επιχείρησης, καθώς και από το συμφέρον της εθνικής οικονομίας.

Νωρίτερα, η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ (που ανήκει στον γαλλικών συμφερόντων πολυεθνικό όμιλο Lafarge) είχε προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικράτειας κατά της απόφασης του υπουργείου Εργασίας που απέρριπτε αίτημά της για την εφαρμογή ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης της εταιρείας, σύμφωνα με το οποίο προβλέπονταν και ομαδικές απολύσεις.

Σε περίπτωση που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποδεχθεί την εισήγηση του γενικού εισαγγελέα, θα δημιουργηθεί ένα άσχημο υπόβαθρο για την έναρξη της διαπραγμάτευσης κυβέρνησης-θεσμών σε σχέση με τις ομαδικές απολύσεις, η οποία πρέπει να κλείσει το ερχόμενο φθινόπωρο στα πλαίσια της δεύτερης αξιολόγησης. Το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων εξετάζει και η οκταμελής διεθνής επιτροπή εμπειρογνωμόνων που έχει συσταθεί από το υπ. Εργασίας και τους θεσμούς και αναμένεται να συνεδριάσει στην Αθήνα στις 20-22 Ιουνίου.

Κατρούγκαλος: Θα εξασφαλιστεί η ουσιαστική προστασία από τις ομαδικές απολύσεις

Η εισήγηση του γενικού εισαγγελέα του Ευρωδικαστηρίου προκάλεσε την αντίδραση του υπ. Εργασίας, κ. Γιώργου Κατρούγκαλου. Με δελτίο Τύπου του, ο κ. Κατρούγκαλος  δήλωσε πως "παρακολουθούμε με προσοχή τις εξελίξεις επί του σχετικού παραπεμπτικού ερωτήματος που εκκρεμεί ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης". Ο ίδιος τόνισε πως "ο σεβασμός απέναντι σε κάθε δικαιοδοτική αρχή αποτελεί αυτονόητη υποχρέωση, η ελληνική όμως Πολιτεία θα υπερασπιστεί την υφιστάμενη νομοθετική ρύθμιση μέχρι το τέλος της δικαστικής διαδικασίας".

Εξάλλου, ο υπ. Εργασίας επεσήμανε πως:

α) "Οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν είναι δεσμευτικές, αποτελούν εισήγηση προς το δικαστήριο.

β) Οι προτάσεις θεωρούν ότι υφίσταται αντίθεση με το ευρωπαϊκό δίκαιο κυρίως ως προς το όργανο που αποφασίζει σχετικά με τις ομαδικές απολύσεις και ως προς ορισμένες άλλες διαδικαστικές παραμέτρους, όχι σε σχέση με τις ουσιαστικές εγγυήσεις προστασίας αυτές καθ’ εαυτές, οι οποίες ενσωματώνουν στο ελληνικό δίκαιο κοινοτική οδηγία".

Τέλος, ο υπ. Εργασίας σημείωσε πως  "οι ομαδικές απολύσεις αποτελούν και ένα από τα θέματα διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, παράλληλα με την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, που με επίταση επιδιώκει η ελληνική πλευρά. Σε κάθε περίπτωση, θα εξασφαλιστεί και σε αυτό το επίπεδο η ουσιαστική προστασία από τις ομαδικές απολύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι επί του ζητήματος υπάρχει στην Ελλάδα ομοφωνία όλων των κοινωνικών συνομιλητών, της εργοδοτικής πλευράς συμπεριλαμβανομένης".

Θέση, όμως, πήρε και η ΓΣΕΕ τονίζοντας πως "τα συγκριτικά στοιχεία από όλη την Ευρώπη, τα οποία έχει επιβεβαιώσει με εκθέσεις του το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO), αλλά και η αξιολόγηση του εθνικού θεσμικού πλαισίου και των διαδικασιών έχουν καταδείξει ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα είναι εναρμονισμένο με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς κανόνες".

ΓΣΕΕ: Οι κοινωνικοί εταίροι έχουν εμπιστοσύνη στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας

Από τη ΓΣΕΕ υπενθυμίζεται επίσης πως "και οι εργοδοτικές οργανώσεις δήλωσαν από κοινού με τη ΓΣΕΕ το 2014 στη Συμφωνία της Γενεύης ότι δεν χρειάζονται αλλαγές στο εθνικό πλαίσιο για τις ομαδικές απολύσεις και πως στο κοινό κείμενο, το οποίο συνυπέγραψαν τότε ΓΣΕΕ-εργοδοτικές οργανώσεις (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ), "επιβεβαίωσαν την εμπιστοσύνη τους στις τριμερείς διαδικασίες του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ), όπως τροποποιήθηκε προσφάτως. Πρότειναν στην κυβέρνηση μέτρα για τη θεσμική ενίσχυση και ενδυνάμωση του ΑΣΕ και συμφώνησαν πως το Γραφείο θα μπορούσε να βοηθήσει ως προς την παρακολούθηση της λειτουργίας του για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα".

Τι προβλέπει η κοινοτική οδηγία για τις ομαδικές απολύσεις

Πάντως η οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (98/59/ΕΚ 20.7.1998) σε σχέση με τις ομαδικές απολύσεις -πάνω στην οποία βασίζεται η τοποθέτηση του γενικού εισαγγελέα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου- προβλέπει πως :

- "Επιβάλλεται η ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων σε περίπτωση ομαδικών απολύσεων, λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης ισόρροπης οικονομικής και κοινωνικής αναπτύξεως εντός της κοινότητας".

· "Τα κράτη-μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε οι εκπρόσωποι των εργαζομένων ή και οι εργαζόμενοι να έχουν δυνατότητα προσφυγής σε διοικητικές ή και δικαστικές διαδικασίες προκειμένου να εξασφαλίζεται η τήρηση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία".

Μ' άλλα λόγια, η εν λόγω κοινοτική οδηγία με σαφήνεια επισημαίνει πως οι ομαδικές απολύσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την "ισόρροπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη", ενώ δίνει τη δυνατότητα "προσφυγής" των εργαζομένων σε διοικητικές διαδικασίες", αν και δεν παρέχει αντίστοιχη δυνατότητα εξαρχής παρέμβασης των διοικητικών διαδικασιών (του κράτους) στο αν μια επιχείρηση θα προχωρήσει ή όχι σε ομαδικές απολύσεις.