Σύντροφοι αρμενίζετε στραβά...

Του Κώστα Στούπα

Στην κυβέρνηση πανηγυρίζουν ήδη το επικείμενο "γύρισμα" της οικονομίας το 2017.

Στην κυβέρνηση βιάζονται. Το μόνο μέγεθος της οικονομίας που πάει  καλά είναι η αύξηση των φορολογικών εσόδων και αυτό υπό την απειλή κατασχέσεων. Η δραματική αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών απειλεί να τα τινάξει όλα στον αέρα ανά πάσα στιγμή...

Αυτά τα δυο μαζί όμως είναι στοιχεία που για όσους γνωρίζουν τα στοιχειώδη από οικονομία και ιστορία, πιο συχνά οδηγούν σε χρεοκοπίες, εξεγέρσεις και χάος πάρα σε οικονομική ανάπτυξη και ευημερία.

Η θετική μεταβολή του ΑΕΠ προς το παρόν δεν υποστηρίζεται από ανάλογη πορεία άλλων οικονομικών δεικτών. Τουναντίον μάλιστα...

Ορίστε μερικοί από τους δείκτες βασικών οικονομικών δραστηριοτήτων από την πορεία των οποίων κάποιος μπορεί να συμπεράνει προς τα πού κινείται η οικονομία.

α) Τα έσοδα

Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, σωρευτικά για την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2016 τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν σε 33.112.426.737,65 ευρώ σημειώνοντας αύξηση κατά 3,44 δισ. ευρώ (ή 11,59%) έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2015.

Σε επίπεδο μηνός, δηλαδή για το μήνα Σεπτέμβριο του 2016, τα συνολικά φορολογικά έσοδα (άμεσοι και έμμεσοι φόροι) ανέρχονται σε 5.094.521.541,67 ευρώ, αυξημένα κατά 1,59 δισ. ευρώ σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2015.

β) Ληξιπρόθεσμες

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο το Σεπτέμβριο ανήλθαν στα  9,035 δισ. ευρώ έναντι 7,755 δισ. ευρώ τον Αύγουστο (αύξηση 1,250 δισ. ευρώ).

Οι παλαιές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο (που αφορούν χρέη που είχαν δημιουργηθεί ως την 31.12.2015) το Σεπτέμβριο ανέρχονταν σε 82,418 δισ. ευρώ με αποτέλεσμα το σύνολο των παλαιών και των νέων ληξιπρόθεσμων οφελών να διαμορφωθεί το Σεπτέμβριο στα 92,758 δισ. ευρώ.

Πηγή: Εκτινάχθηκαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο το Σεπτέμβριο 

γ) Οι εξαγωγές...

Το αδύνατο σημείο της ελληνικής οικονομίας παραμένουν οι εξαγωγές. Χωρίς ισχυρές εξαγωγές και ανταγωνιστικό το διεθνή κλάδο της οικονομίας οι μισθοί, οι συντάξεις και το βιοτικό επίπεδο είναι καταδικασμένα να μειώνονται.

Το 2008 η τελευταία χρονιά πριν τη δίνη του 2009 που οδήγησε στη χρεοκοπία και στα μνημόνια του 2010 οι ελληνικές εξαγωγές ήταν 21,9 δισ. ευρώ και οι εισαγωγές 66,2 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα τελευταία ετήσια στοιχεία, το 2015 οι εξαγωγές είχαν φτάσει τα 24,7 δισ. ευρώ έχοντας αυξηθεί μόνο κατά 12,7%.

Το 2014 που ήταν η χρονιά πριν την ανάληψη της εξουσίας από το ΣΥΡΙΖΑ οι εξαγωγές ήταν 26,7 δισ. ευρώ δηλαδή υψηλότερες από εκείνες του 2015.

Για το 2016 έχουμε στοιχεία επίσημα μόνο για το α εξάμηνο, όπου οι εξαγωγές συνέχισαν να παρουσιάζουν κάμψη.

Στο α εξάμηνο του 2016 οι εξαγωγές ήταν 11,6 δισ. ευρώ έναντι 12,6 δισ. ευρώ στο εξάμηνο του 2015 και 13,1 δισ. ευρώ στο εξάμηνο του 2014.

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μιλάει για την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, αλλά επί της ουσίας δεν ευνοεί την ανασύνταξη των ελάχιστων παραγωγικών και εξαγωγικών δυνάμεων…

Η πορεία το 2016 δείχνει επίσης πως η πτώση του 2015 δεν ήταν πρόσκαιρο ατύχημα...

Αντιθέτως, η μείωση των εισαγωγών από τα 66,2 δισ. ευρώ το 2008 στα 49 δισ. ευρώ το 2014 και τα 42 δισ. ευρώ το 2015 καταδεικνύουν την πορεία της χώρας προς τη φτωχοποίηση.

δ) Οι καταθέσεις

Τον Οκτώβριο του 2016 οι καταθέσεις αυξήθηκαν μεν στα 124,6 δισ. ευρώ από 123,47 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου αλλά απέχουν πολύ από το να καταγράψουν μια αλλαγή της τάσης σε ό,τι αφορά την έλλειψη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και τις τράπεζες.

Τον Οκτώβριο του 2008 οι καταθέσεις στις τράπεζες ήταν στα 223 δισ. ευρώ. Λίγο πριν τις εκλογές του 2012 που κέρδισε μεν η ΝΔ αλλά παρατηρήθηκε η εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ  και ξεκίνησε η πορεία προς  την εξουσία, οι καταθέσεις είχαν μειωθεί στα 150,6 δισ. ευρώ.

Μετά τις δεύτερες εκλογές του 2012  και μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014 που μπήκαμε ξανά σε προεκλογική περίοδο, οι καταθέσεις αυξήθηκαν στα 164,8 δισ. ευρώ.

Το Φεβρουάριο του 2015 αμέσως μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είχαν πέσει στα 140,5 δισ. ευρώ και τον Ιούλιο του ’15 μετά τη συντριβή της "περήφανης" διαπραγμάτευσης που οδήγησε στα capital controls και το κλείσιμο των τραπεζών οι καταθέσεις είχαν πέσει στα 120,8 δισ. ευρώ.

Ενάμισι χρόνο μετά, έχουν αυξηθεί μόνο στα 124, 6 δισ. ποσό πολύ μικρότερο από τα δισ. που υπολογίζεται πως βγήκαν από τα "σεντούκια" για να πληρώσει ο κόσμος μέρος της φορολογικής λαίλαπας, κάτι που λογικά θα έπρεπε να επανεντάσσει χρήματα στο τραπεζικό σύστημα.

Για περισσότερα στοιχεία, βλέπε: Ανάλυση Καταθέσεων κατά Τομέα

Οι καταθέσεις παραμένουν εκτός συστήματος λόγω απουσίας εμπιστοσύνης και όσο θα συνεχίζεται αυτό η χρηματοδότηση της ανάπτυξης θα παραμένει ένα απατηλό όνειρο.

ε) Ανεργία

Τα τελευταία στοιχεία αφορούν τον Αύγουστο του 2016 ο οποίος λόγω και της τουριστικής κίνησης αποτελεί και τον ισχυρότερο μήνα της ελληνικής οικονομίας. Το ποσοστό των ανέργων τον Αύγουστο αυξήθηκε σε σχέση με τον Ιούλιο στο 23,4%.

Τα στοιχεία αυτά είναι σχετικά γιατί στα δείγματα δεν μπορούν να προσμετρηθούν οι Έλληνες που έχουν φύγει στο εξωτερικό και υπολογίζονται ως εργατικό δυναμικό στην εγχώρια αγορά. Αν υποθέσουμε πως το 2015 και 2016 έχει ενταθεί η φυγή δυναμικών ηλικιών προς το εξωτερικό η ανεργία ως ποσοστό του εναπομείναντος εργατικού δυναμικού παρουσιάζει μεγαλύτερη αύξηση και  είναι πολύ υψηλότερη.

Αλλά και χωρίς τα στοιχεία αυτά, η αύξηση του Αυγούστου καταδεικνύει τη γενικότερη τάση της οικονομίας.

Στην ευρωζώνη η ανεργία μειώθηκε στο 9,8% το Σεπτέμβριο (έναντι 9,9% τον Αύγουστο) και στο σύνολο της ΕΕ στο 8,3% (έναντι 8,4% τον Αύγουστο).

ζ) ΑΕΠ

Το ΑΕΠ κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους παρουσίασε αύξηση κατά 1,8% Αυτό κατά κύριο λόγο οφείλεται στο γεγονός πως στο τρίτο τρίμηνο του 2015 είχε παρουσιάσει μείωση κατά 2,2%.  Το ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου του 2016 έφτασε τα 46,4 δις. Ευρώ έναντι 45,6 δις. Ευρώ στο γ τρίμηνο του 2015, έναντι 46,6 δισ. Ευρώ στο γ τρίμηνο του 2014, 46,2 δισ. στο γ τρίμηνο του 2013.  Στο γ τρίμηνο του 2010 ήταν στα 55,2 δισ. Ευρώ.

Μέχρι τώρα τα στοιχεία για το ΑΕΠ δείχνουν στασιμότητα και όχι εκτίναξη της οικονομίας. Επιβεβαιώνουν το σχηματισμό L και όχι σχηματισμούς όπως V και W.

η) Τουριστικά έσοδα

Παρά την αύξηση των αφίξεων ξένων επισκεπτών το 2016 στη χώρα μας τα έσοδα σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδας εμφανίζονται μειωμένα.  Αναλυτικά, τον Αύγουστο  τα έσοδα από τον τουρισμό υποχώρησαν κατά 9,2% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2015, με αποτέλεσμα σε επίπεδο οκταμήνου οι απώλειες για την εθνική οικονομία να ξεπερνούν πλέον τα 750 εκατ. ευρώ…

Κατά τον ΣΕΤΕ η μείωση αυτήν την ώρα που αυξήθηκαν οι αφίξεις οφείλεται στη μείωση των διανυκτερεύσεων.

Τα ευρήματα της μελέτης του ΣΕΤΕ καταδεικνύουν ότι η μέση ημερήσια δαπάνη έχει μείνει εντυπωσιακά σταθερή (70 - 75 ευρώ) τα 10 τελευταία χρόνια, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής έχει μειωθεί κατά 26% (από 10,7 σε 7,8 ημέρες), με τη ΜΚΔ (Μέση κατά Κεφαλήν Δαπάνη) να ακολουθεί κατά πόδας, με 22% (από 746 σε 580 ευρώ).

Πηγή: ΣΕΤΕ: Σημαντικά μειωμένη και το Σεπτέμβριο η κατά κεφαλή δαπάνη των τουριστών 

θ) Οικονομικό κλίμα

Τον Νοέμβρη που πέρασε η Δείκτης Οικονομικού κλίματος έπεσε στις 92,4 μονάδες από 93,8 μονάδες το Οκτώβριο.

Στην ίδια έρευνα οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονοµική τους κατάσταση και για την οικονοµική κατάσταση της χώρας το επόµενο 12µηνο παραµένουν ιδιαίτερα απαισιόδοξες.

Υπενθυµίζεται ότι η βελτίωση του δείκτη κλίµατος των προηγούµενων µηνών, αποτυπώθηκε στη συνέχεια και στον υψηλό ρυθµό ανάπτυξης του τρίτου τριµήνου όπως καταγράφηκε στα επίσηµα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

ι) Τα ομόλογα...

Τις τελευταίες μέρες η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει πέσει κάτω από το 7% κοντά στο 6,5%. Αυτό είναι θετικό σημάδι. Στα ίδια επίπεδα είχε πέσει η απόδοση λίγο πριν το καλοκαίρι του 2014.
 

Η πτώση κάτω από 6% ενδέχεται να βοηθήσει κάποιες επιχειρήσεις να προχωρήσουν στην έκδοση ομολογιακών δανείων προκειμένου να αναχρηματοδοτήσουν υφιστάμενο δανεισμό με υψηλότερο επιτόκιο.

Η αγορά των ελληνικών ομολόγων όμως δεν είναι αντικειμενικός δείκτης καθώς αντιπροσωπεύει ένα ελάχιστο μέρος του χρέους. Ο  κύριος όγκος των ελληνικών ομολόγων βρίσκεται στα χέρια κρατών, μηχανισμών όπως ο ESM και η ΕΚΤ οι οποίοι δεν εκτελούν συναλλαγές.

κ) Το χρηματιστήριο

Με το Γενικό Δείκτη κοντά στις 600 μονάδες πολύ κάτω από τις 1.000-1.500 όπου θα μπορούσε κάποιος να επιχειρηματολογήσει ότι το ελληνικό χρηματιστήριο λειτουργεί, δεν υπάρχει το χρηματιστήριο σαν δείκτης της οικονομικής δραστηριότητας.

Ένας σαφέστερος δείκτης των εξελίξεων είναι οι τιμές των τραπεζικών μετοχών οι οποίες κατά μέσο όρο βρίσκονται κάτω από τις τιμές της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης.

Όταν ξεκαθαρίσουν τα πράγματα για την ελληνική οικονομία και η αγορά πιστέψει πως δεν θα υπάρξει ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης, οι τιμές των τραπεζών θα κινηθούν πάνω από τις τιμές ανακεφαλαιοποίησης.

Την περασμένη άνοιξη παρατηρήθηκε αυτό κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης αλλά στη συνέχεια ακολούθησε κατάρρευση των τιμών γεγονός που ερμηνεύεται πως έγινε προσπάθεια απεγκλωβισμού.

Τα περισσότερα στοιχεία και δείκτες λοιπόν δεν υποστηρίζουν τα σενάρια εξόδου από την κρίση της χρεοκοπίας. Τουναντίον, την τελευταία διετία επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζουν σαφή επιδείνωση.

Όταν διαφανεί η προοπτική εξόδου από την κρίση τα περισσότερα στοιχεία θα επιβεβαιώνουν το ένα το άλλο. Προς το παρόν  τα στοιχεία δείχνουν σταθεροποίηση στο βυθό, κάτι που όπως είναι γνωστό αργά ή γρήγορα οδηγεί σε ασφυξία...

kostas.stoupas@capital.gr