Πέρα από το Bitcoin - Ripple ένα κρυπτονόμισμα με ιδιαιτερότητες

Του Γιώργου Μωράτη 

Θα περίμενε κανείς πως η λογική αντίδραση του μέσου επενδυτή, εντός του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού συστήματος, στο άκουσμα του bitcoin να φανερώνει από τη μία πλευρά ικανοποίηση για τη δυναμική του κρυπτονομίσματος ως μία πραγματικά αξιόλογη επενδυτική ευκαιρία με εξαιρετικές αποδόσεις, αλλά και την επιφυλακτικότητά του για τη μελλοντική του εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι τυχόν αδυναμίες που προέκυψαν ανά διαστήματα ξεπεράστηκαν επιτυχώς. Ωστόσο, είναι άξιο αναφορά το γεγονός ότι από την αρχή του έτους και έπειτα παρατηρείται και μία έντονη διαφοροποίηση στις αντιδράσεις ανάμεσα στους επενδυτές της Δύσης και σε αυτούς της Ασίας, κυρίως της Ιαπωνίας, της Νοτίου Κορέας και της Κίνας, με τους τελευταίους να δείχνουν αρκετά πιο δεκτικοί στις καινοτομίες και στις προκλήσεις που θέτουν τα κρυπτονομίσματα. Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, η διαφοροποίηση αυτή ίσως να οφείλεται στην ίδια την αποκεντροποιημένη φύση του bitcoin, το ελκυστικότερο από τα χαρακτηριστικά του για μία μεγάλη μερίδα επενδυτών, στη διαφορετική κουλτούρα και στις διαφορετικές προτιμήσεις των επενδυτών ανά γεωγραφική περιοχή, ή ακόμα και στο γεγονός πως η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ήταν πιο "εκτεθειμένες" σε ατυχή συμβάντα που μπορεί να συνέδεσαν το bitcoin με παράνομες δραστηριότητες ή περιπτώσεις hacking. Τον τελευταίο μήνα, οι αγορές της Ασίας έπειτα από την κλιμάκωση στη σχέση των ΗΠΑ με τη Βόρεια Κορέα, ώθησαν όχι μόνο το Bitcoin αλλά και κάποια από τα μεγαλύτερα σε όρους κεφαλαιοποίησης κρυπτονομίσματα, όπως το Ethereum, σε αυξημένους όγκους συναλλαγών και σε κάποιες περιπτώσεις σε ιστορικά υψηλά των τιμών τους. Όπως έχει αποδειχθεί άλλωστε στο παρελθόν, η αγορά των κρυπτονομισμάτων λειτουργεί ως ασφαλές επενδυτικό "καταφύγιο" σε περιπτώσεις διεθνών κρίσεων, κάτι που συνέβη τόσο κατά τη περίοδο του Brexit όσο και των πιο πρόσφατων εκλογών στις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 16 Ιουλίου η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς βρισκόταν κοντά στα $68 δισ, για να προστεθούν σε αυτά κάτι λιγότερο από $100 δισ., ώστε η συνολική κεφαλαιοποίηση να ξεπεράσει τα $160 δισ. κατά την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου (Διάγραμμα 1).

 
Αλλά ας στρέψουμε το βλέμμα από τη μεγάλη εικόνα και ας εστιάσουμε στη διαφορετική φύση του κρυπτονομίσματος Ripple/XRP και τους λόγους για τους οποίους φαίνεται να ελκύει τόσο τις Ασιατικές αγορές όσο και το παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, τη στιγμή που ο μέσος επενδυτής κρυπτονομισμάτων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ φαίνεται προς το παρόν να στέκεται ουδέτερος απέναντί του... και φυσικά υπάρχουν λόγοι που συμβαίνει αυτό.

H Ripple έχει ως στόχο να συνεργαστεί με το τραπεζικό σύστημα και όχι να σταθεί απέναντί του

Η Ripple είναι μία ιδιωτική νεοφυής εταιρία, η οποία ιδρύθηκε το 2012 στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ, διοικείται από τον Brad Garlinghouse και από την αρχή του έτους έχει απασχολήσει έντονα τους επενδυτές με τα μεγάλα ποσά τα οποία έχει προσελκύσει κατά περιόδους από την αγορά. Συνεργάζεται ήδη με πάνω από 90 τράπεζες, μερικές εκ των οποίων είναι οι BBVA, Santander, Axis Bank, Westpac, Union Credit, NBAD, UBS και Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ, ενώ ανάμεσα στους επενδυτές της βρίσκονται ονόματα γνωστά στους παραδοσιακούς επενδυτικούς κύκλους, όπως είναι η IDG Capital Partners, η Google, η Andreessen-Horowitz, η Seagate Technology και η Accenture. Το Forbes την έχει συμπεριλάβει στις 50 κορυφαίες Fintech εταιρίες παγκοσμίως, ενώ αξίζει να αναφέρουμε ότι κατά το α’ εξάμηνο του 2017 το ripple/XRP ενισχύθηκε κατά 3.977%.

Το Ripple/XRP μας συστήθηκε ως το πρώτο "φιλικό" κρυπτονόμισμα προς το παραδοσιακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο μάλιστα υπόσχεται να προσφέρει σημαντικά οφέλη στον κλάδο. Στόχος του είναι να κάνει για το χρήμα ό,τι έκανε το διαδίκτυο για όλες τις άλλες μορφές πληροφόρησης, μέσω της απελευθέρωσης του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού συστήματος από τα τέλη και τις καθυστερήσεις στην επεξεργασία των πληρωμών. Επιδιώκει να επιτρέψει ασφαλείς, άμεσες και σχεδόν ελεύθερες παγκόσμιες οικονομικές συναλλαγές οποιουδήποτε μεγέθους, να συμβάλλει δηλαδή στη δημιουργία μίας ελεύθερης ροής χρήματος.

Οι  "ιδιαιτερότητες" του Ripple

Η βασική διαφορά του Ripple/XRP με το bitcoin εντοπίζεται στον τρόπο λειτουργίας του δικτύου συναλλαγών, καθώς το XRP λειτουργεί όπως τα παραδοσιακά νομίσματα σε ψηφιακό δίκτυο συναλλαγών και εμφανίζει αρκετές ομοιότητες με τον τρόπο λειτουργίας του δικτύου της VISA ή της Mastercard, αλλά με αρκετά μικρότερο ποσό χρέωσης ανά συναλλαγή. Επίσης, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μεγάλα (σε όρους κεφαλαιοποίησης) κρυπτονομίσματα, το Ripple/XRP "συνδέεται" με μία μόνο εταιρία, με άλλα λόγια δεν είναι αποκεντροποιημένο. Μάλιστα για πολλούς αναλυτές αυτό αποτελεί τη βασικότερη πηγή κριτικής εναντίον του, καθώς η αποκεντροποιημένη φύση των κρυπτονομισμάτων είναι αυτή η οποία ελκύει την πλειοψηφία των επενδυτών στο δυτικό κόσμο... και όχι τα κέρδη που αποφέρουν στους επενδυτές! Κάπου εδώ ίσως να κρύβεται και ένα μέρος της απάντησης του γιατί ο όγκος συναλλαγών του ripple οδηγείται κυρίως από τις αγορές της Ασίας και όχι της Δύσης. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μεγάλο μέρος της βασικής δεξαμενής των επενδυτών στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ εναντιώνεται σε οποιαδήποτε "σύνδεση" των τραπεζών με τα κρυπτονομίσματα, ενώ στις Ασιατικές αγορές ίσως να επικρατεί η αντίληψη ότι η καινοτομία χρειάζεται μία κεντρική διαχειριστική αρχή για να προαχθεί. 

Η κριτική αυτή συνοδεύεται εύλογα και από ένα αίσθημα "επενδυτικής ανασφάλειας", καθώς σε μία τόσο ευμετάβλητη αγορά όσο αυτή των κρυπτονομισμάτων, η Ripple, ως ιδιοκτήτρια του μεγαλύτερου μεριδίου XRP, έχει τη δυνατότητα να κεφαλαιοποιήσει ανά πάσα στιγμή το μερίδιο αυτό, μειώνοντας σημαντικά την αξία του. Ωστόσο, η Ripple στη προσπάθειά της να κερδίσει την εμπιστοσύνη της αγοράς στο συγκεκριμένο κομμάτι, προσφέρει μία σταδιακή αποδέσμευση των XRP στην αγορά. Από το 2017, 55 δισεκατομμύρια XRP θα "κλειδώνονται" για 55 μήνες και κάθε μήνα θα "ελευθερώνονται" 1 δισεκατομμύριο XRP στα οποία θα έχει στη συνέχεια πρόσβαση η εταιρία.

Υπάρχουν 100 δισ. XRP, εκ των οποίων 39 δισ. περίπου βρίσκονται στην αγορά, τα υπόλοιπα 61 δισ. τα διατηρεί η εταιρία, με την τιμή κάθε νομίσματος κατά τη συγγραφή του άρθρου να κυμαίνεται μεταξύ 0,22$ - 0,23$, και τη συνολική κεφαλαιοποίηση να φτάνει τα 8,5 δισ. (πηγή: coinmarketcap.com). (Διάγραμμα 2)

 
Η ημερήσια ποσοστιαία μεταβολή του ripple κατά την περίοδο 22–23 Αυγούστου έφτασε το 60%, εν μέσω μίας περιόδου αυξημένου όγκου συναλλαγών στην παγκόσμια αγορά κρυπτονομισμάτων. Ωστόσο, ενώ η τιμή του XRP παραμένει κάτω από το ιστορικό υψηλό του Μαΐου όταν και πλησίασε τα 0,40$, ο όγκος συναλλαγών του νομίσματος στις 22-23 Αυγούστου ξεπέρασε το 1 δισ. δολ. (ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί για το νόμισμα) πυροδοτούμενος από την αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή της Κορεατικής χερσονήσου και ως εκ τούτου η αύξηση αυτή προήλθε από αυξημένους όγκους συναλλαγών στα ανταλλακτήρια της Νοτίου Κορέας και της Ασίας (Πίνακας 1).

Τι φέρνει μαζί του το Ripple;

Ας δούμε τα βασικότερα πλεονεκτήματα του Ripple/XRP όπως αυτά ισχύουν μέχρι τώρα:

• Μία συναλλαγή με τη χρήση του ripple χρειάζεται περίπου 4 δευτερόλεπτα για να ολοκληρωθεί, ενώ μία αντίστοιχη μέσω του παραδοσιακού συστήματος χρειάζεται 3-5 μέρες, μέσω Ethereum περίπου 2 λεπτά και με τη χρήση του Bitcoin 1 ώρα. 

• Το δίκτυο του ripple μπορεί να διαχειριστεί 1.500 συναλλαγές το δευτερόλεπτο, το ethereum 15 και το bitcoin περίπου 6. Ωστόσο, το σύστημα έχει καταφέρει να διαχειριστεί επιτυχώς και 50.000 συναλλαγές το δευτερόλεπτο, όσες δηλαδή και η VISA.

• Σύμφωνα με τη Ripple, οι τράπεζες μπορούν να μειώσουν το κόστος της μέσης συναλλαγής κατά $3.76. Αν υπολογίσουμε ότι μία τράπεζα πραγματοποιεί χιλιάδες ή και εκατομμύρια συναλλαγές κάθε χρόνο, τότε συζητάμε για ένα σημαντικό όφελος.

• Απαιτεί λιγότερη ενέργεια για τη δημιουργία του από ό,τι άλλα κρυπτονομίσματα, καθώς δεν αποτελεί προϊόν"εξόρυξης" (mining).

• Υποστηρίζει συναλλαγές σε νομίσματα FIAT, κρυπτονομίσματα, εμπορεύματα, ή οποιαδήποτε άλλη μορφή αξίας, όπως τα μίλια πελατών στις αεροπορικές εταιρίες ή ακόμα και τον χρόνο ομιλίας στα κινητά τηλέφωνα.

• Λειτουργεί ως εργαλείο ρευστότητας, καθώς αποτελεί "γέφυρα" ανάμεσα σε νομίσματα που διαπραγματεύονται σπάνια και χαρακτηρίζονται από χαμηλή ρευστότητα, διευκολύνοντας τόσο τις τράπεζες όσο και εταιρίες με διεθνή δραστηριότητα να συναλλάσονται.

• Σύμφωνα με τον David Schwartz, επικεφαλής κρυπτογράφο του XRP:  "τα συστήματα πληρωμών σήμερα είναι όπου ήταν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις αρχές της δεκαετίας του 80’. Κάθε πάροχος δημιούργησε το δικό του σύστημα για τους πελάτες του και αν οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν διαφορετικά συστήματα δεν μπορούσαν εύκολα να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους". Έτσι το ripple μέσω του ILP (inter ledger protocol) μπορεί να συνδεθεί με οποιοδήποτε άλλο πρωτόκολλο, αποτελεί δηλαδήτο συνδετικό κρίκο όλων των άλλων καθολικών. Με άλλα λόγια δημιουργεί ένα δίκτυο το οποίο επιτρέπει τη μεταφορά πληροφορίας τόσο μεταξύτων άλλων κρυπτονομισμάτων όσο και μεταξύ των τραπεζών.

Η κριτική απέναντι στο Ripple

• To ripple συστήθηκε ως ένα νόμισμα το οποίο θα επέτρεπε χαμηλού κόστους, ταχύτατες μεταφορές χρημάτων οπουδήποτε στο κόσμο, αλλά η αλήθεια είναι ότι η εταιρία έχει εστιάσει κυρίως στη διευκόλυνση των τραπεζών. Ωστόσο, αν σε κάποιον αρέσει η πλατφόρμα του Ripple αλλά όχι η φιλοσοφία της εταιρίας, μπορεί να χρησιμοποιήσει το Stellar το οποίο βασίζεται σε πιο αλτρουιστικές αρχές και ιδρύθηκε το 2014 από τον Jed Mc Caleb (συνιδρυτή των εργαστηρίων της Ripple) μετά την αποχώρησή του από την Ripple το 2014.

• Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Purdue έχουν καταγράψει μία σειρά από ευάλωτα σημεία στη πλατφόρμα του Ripple. Η πηγή των αδυναμιών είναι η ανοιχτή φύση του δικτύου, η οποία το καθιστά ευάλωτο σε επιθέσεις που θα μπορούσαν για παράδειγμα να έχουν ως αποτέλεσμα την απαγόρευση πρόσβασης σε λογαριασμούς. 

• Η Ripple είναι η κεντρική τράπεζα του XRP, καθώς διατηρεί το 60% των νομισμάτων στη κατοχή της. Όπως προαναφέραμε, η εταιρία διαβεβαιώνει ότι τα νομίσματα είναι δεσμευμένα και απελευθερώνονται σταδιακά, παρ’ όλα αυτά το γεγονός εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία στους επενδυτές.

Αρκετοί ίσως επέλεγαν να μην επενδύσουν στο XRP- ειδικά αν το κίνητρο πίσω από την επένδυση σε κρυπτονομίσματα είναι η αποφυγή οποιουδήποτε κρατικού ή τραπεζικού ελέγχου -ενώ άλλοι πάλι ίσως το επέλεγαν ως επένδυση. Ωστόσο, όπως μας έχει αποδείξει μέχρι τώρα η αγορά των κρυπτονομισμάτων, η μόνη σταθερά στην περίπτωση της επιλογής των κρυπτονομισμάτων ως επένδυση είναι η αβεβαιότητα, καθώς ναι μεν η αγορά συμπεριφέρεται πιο ώριμα το τελευταίο διάστημα αλλά εμφανίζει σχετικά χαμηλή κεφαλαιοποίηση και ως εκ τούτου χαρακτηρίζεται από περιόδους υψηλής διακύμανσης. Σίγουρα αναμένουμε με ενδιαφέρον την εξέλιξη του Ripple, τα πιθανά οφέλη που θα μπορούσε να αποκομίσει ο τραπεζικός κλάδος από αυτό και το πως θα αποτιμήσει εν τέλει η αγορά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.

* Γιώργος Μωράτης, Ph.D., Μεταδιδακτορικός ερευνητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών