Κρυπτονομίσματα: Μοιάζουν περισσότερο με νόμισμα ή με εμπόρευμα;

Της Ellen R. Wald

Οι τιμές του Bitcoin έχουν υποστεί "βουτιά" τον τελευταίο μήνα, κατά 40% περίπου. Φαίνεται πως πολλοί άνθρωποι είχαν προβλέψει την κατάρρευση των κρυπτονομισμάτων, ενώ άλλοι είχαν προβλέψει μεγάλες αποδόσεις. Εάν τα κρυπτονομίσματα - είτε με τη μορφή του Bitcoin, είτε με κάποιου από τα "ξαδερφάκια" του, όπως το Ethereum, ή κάποιο ψηφιακό νόμισμα που δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη – ήρθαν για να μείνουν, στο τέλος θα μοιάζουν και θα λειτουργούν περισσότερο σαν νομίσματα ή σαν εμπορεύματα;

Ο όρος "κρυπτονόμισμα" περιέχει τη λέξη "νόμισμα". Το όνομα Bitcoin έχει σκοπό να δημιουργήσει μια νοητή εικόνα χρήματος. Στόχος είναι η χρήση του Bitcoin ως εργαλείου για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών, αλλά δεν αποτελεί νόμιμο χρήμα.

Ίσως το καλύτερο αληθινό επιχείρημα για να σκεφτούμε τα κρυπτονομίσματα ως νομίσματα είναι ότι μιμούνται προηγούμενες εμπειρίες με νομίσματα. Δεν είναι σπάνιο ένα νόμισμα ενός έθνους υπό σοβαρές πιέσεις να "καταρρεύσει" και να χάσει το 40% της αξίας του σε περίπου ένα μήνα. Ο πληθωρισμός και ο αποπληθωρισμός είναι συνηθισμένοι στις σύγχρονες οικονομίες, ιδίως από τότε που έγινε μη συνηθισμένο το να συνδέονται τα νομίσματα με ένα βασικό εμπόρευμα.

Το 1971, οι ΗΠΑ διέκοψαν τη σύνδεση του δολαρίου με τον χρυσό, πράγμα που σημαίνει ότι σήμερα δεν υπάρχει φυσικό εμπόρευμα πίσω από την αξία ενός δολαρίου. Ορισμένες χώρες συνδέουν το νόμισμά τους με το δολάριο ΗΠΑ, ελπίζοντας ότι η σταθερότητα των Ηνωμένων Πολιτειών θα προστατεύσει την αξία τους, αλλά, τελικά, τα νομίσματα φαίνεται να βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στον "αέρα", όπως τα κρυπτονομίσματα.

Από την άλλη πλευρά, ο υποκείμενος στόχος πίσω από τις κινήσεις των κρυπτονομισμάτων φαίνεται να είναι η αποκέντρωση της εξουσίας, σε αντίθεση με τα σημερινά νομίσματα. Οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν τακτικά στις αξίες των νομισμάτων τους, αυξάνοντας και μειώνοντας τα επιτόκια, εκτυπώνοντας νέο χρήμα (πολλές φορές ψηφιακά) και προσπαθώντας να σχεδιάσουν την πορεία της οικονομίας τους. Η Ελβετία είναι μια χώρα που έχει επιδιώξει πολύ ενεργά να ελέγξει την αξία του νομίσματός της, διότι είναι ζωτικής σημασίας για αυτή τη μικρή χώρα να έχει μια ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία με το ευρώ, το οποίο την περιβάλλει. Αν το ελβετικό φράγκο καταστεί υπερβολικά πολύτιμο, θα ήταν δύσκολο για την Ελβετία να προσελκύσει επιχειρήσεις από την Ευρώπη.

Με τον τρόπο αυτό, τα κρυπτονομίσματα προορίζονται να λειτουργήσουν ως το αντίδοτο -όχι η απομίμηση- των σύγχρονων νομισμάτων. Τα κρυπτονομίσματα έχουν σχεδιαστεί για να αποφεύγουν τον κεντρικό έλεγχο, εκτός από τις δυνάμεις που καταφέρνουν να τα αποκτήσουν. Όπως ακριβώς τα εμπορεύματα ελέγχονται από τους ιδιοκτήτες τους και σπανίως από τις κεντρικές κυβερνητικές αρχές (εκτός αν αυτοί είναι οι ιδιοκτήτες).

Το κρυπτονομίσματα μπορούν επίσης να "εξορυχθούν". Αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται όταν οι υπολογιστές ολοκληρώνουν περίπλοκους υπολογισμούς με αντάλλαγμα νέα Bitcoins. Ο όρος φέρνει στο μυαλό τα εμπορεύματα, όπως ο χρυσός ή το ασήμι - κάτι που βγαίνει από το έδαφος με σκληρή δουλειά και αποτελεί μία επένδυση προς πώληση αργότερα.

Τα εμπορεύματα έχουν τρεις σκοπούς. Ο πιο προφανής εξ αυτών, είναι η χρήση τους, είτε πρόκειται για φαγητό, στολίδια ή εξαρτήματα προϊόντων. Επιπλέον, τα εμπορεύματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για λόγους κερδοσκοπίας, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι τα αγοράζουν για να τα έχουν στη διάθεσή τους και να τα μεταπωλούν χωρίς πρόθεση να τα χρησιμοποιήσουν. Υπάρχει επίσης μια τρίτη χρήση που σπανίως παρατηρείται στις προηγμένες οικονομίες σήμερα, αλλά ήταν μια συνηθισμένη μορφή συναλλαγής σε όλη σχεδόν την ιστορία της ανθρωπότητας: η ανταλλαγή.

Το Bitcoin και τα "ξαδέλφια" του είναι σίγουρα κερδοσκοπικά "οχήματα" για τους περισσότερους κατόχους τους, αλλά έχουν και ρόλους ως αντικείμενα για ανταλλαγή. Τα κρυπτονομίσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ανταλλακτικό μέσο σε χρεοκοπημένες οικονομίες (όπως η Βενεζουέλα σήμερα), στις διασυνοριακές συναλλαγές και όταν κρίνεται απαραίτητη η τήρηση απορρήτου.

Δεν μπορείτε να φορέσετε το Bitcoin σας σαν κόσμημα, δεν μπορείτε να κινήσετε με αυτό το αυτοκίνητό σας και δεν μπορείτε να το φάτε, αλλά ίσως μοιάζει περισσότερο με ένα εμπόρευμα παρά με ένα νόμισμα σήμερα.