Του Παναγιώτη Στάθη
Πολυεπίπεδο διπλωματικό, πολιτικό και δικαστικό "θρίλερ" με τον αστάθμητο παράγοντα να αποτελεί "απειλή" για τη χώρα μας , παίζεται σχετικά με την τύχη των 8 Τούρκων αξιωματικών οι οποίοι ζητούν πολιτικό άσυλο από τη χώρα μας, ενώ επίκειται το αίτημα έκδοσής τους από την Τουρκική Κυβέρνηση.
Στο πλέγμα των ζητημάτων που πρέπει να αξιολογηθούν πέραν των διπλωματικών πολιτικών ισορροπιών που πρέπει - ευλόγως- να τηρηθούν υπάρχουν νομικοί παράγοντες που είναι αδύνατον να αγνοηθούν.
Γι' αυτό και προκάλεσε έκπληξη η δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Άμυνας, ο οποίος μίλησε για "ισχυρό αίτημα εκδοσης" χωρίς αυτό - τότε- να έχει υποβληθεί.
Χαρακτηριστικά ο ποινικολόγος Αλ. Λυκουρέζος επισημαίνει πως "προβληματισμό, οπωσδήποτε, προκαλούν τόσο η δήλωση του αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Άμυνας ότι είναι πολύ ισχυρό το επιχείρημα της Τουρκίας υπέρ της έκδοσης των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που πέρασαν στο ελληνικό έδαφος με στρατιωτικό ελικόπτερο (καθώς –κατ’ αυτόν– παραβιάστηκε η συνταγματική νομιμότητα και υπήρξε απόπειρα κατάλυσης της δημοκρατίας), όσον, επίσης, και τα αναφερόμενα στο σημερινό τύπο περί διαδικασίας έκδοσης "fast track”, την οποία επιφυλάσσει η Κυβέρνηση στους συλληφθέντες.
Η υπουργική δήλωση είναι διττώς ατυχής: το αν όντως είναι ισχυρό το τουρκικό αίτημα έκδοσης, θα κριθεί αφού πρώτα αυτό περιέλθει επισήμως στις ελληνικές δικαστικές αρχές διά της διπλωματικής οδού (γεγονός που μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί), καθώς τότε και μόνο θα είναι δυνατή η αξιολόγηση της νομικής βάσης πάνω στην οποία στηρίζεται.
Σε κάθε δε περίπτωση, η βασιμότητα ενός τέτοιου αιτήματος δεν θα κριθεί από την εκτελεστική εξουσία αλλά αποκλειστικά και μόνον από τις αρμόδιες δικαστικές αρχές σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και εντός των νομίμων προθεσμιών, λαμβάνοντας υπόψη και τις όποιες εγγυήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιφυλάσσει η Τουρκία για τους πολίτες της. Είναι, λοιπόν, τουλάχιστον άκομψο –για να μην πω επικίνδυνο– να προκαταλαμβάνεται –αν όχι να προαναγγέλλεται– από υπουργικά χείλη η όποια δικαστική κρίση.
Για τους αυτούς ακριβώς λόγους θέλω να πιστεύω ότι η δήλωση του Ερντογάν ότι τάχα "ο Έλληνας πρωθυπουργός του είπε ότι μέσα σε 15 ημέρες θα εκδώσει τους πραξικοπηματίες” δεν απηχεί την πραγματικότητα, γι’ αυτό άλλωστε και δεν επιβεβαιώθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου. Ειδάλλως, οποιαδήποτε δημόσια διακήρυξη περί τήρησης όλων των εγγυήσεων που απορρέουν από το εσωτερικό δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα μας κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως προσχηματική και αυτοαναιρούμενη".
Το χρονοδιάγραμμα
Το χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας έχει ως εξής:
- Το Συμβούλιο Εφετών γνωμοδοτεί για το αίτημα έκδοσης των τουρκικών αρχών. Η κυβέρνηση της χώρας που εκζητεί τους υπο έκδοση θα πρέπει εντός 40 ημερών να προσκομίσει όλα σχετικά έγγραφα που δικαιολογούν το αίτημα εκδόσεως. Δηλαδή τα στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν την ποινική δίωξη που ασκήθηκε στη χώρα προέλευσης, τα συγκεκριμένα αδικήματα για τα οποία διώκονται, τις ποινές με τις οποίες τιμωρούνται αυτά. Θα σταθμιστεί βέβαια και αν αυτά τα αδικήματα είναι τιμωρητά και κατά τον ελληνικό ποινικό νόμο.
- Αν το Συμβούλιο Εφετών γνωμοδοτήσει υπέρ της εκδόσεως τότε εντός 24 ωρών έχουν δικαίωμα ασκήσεως εφέσεως κατά του βουλεύματος που τους εκδίδει.
- Την έφεση κρίνει το αρμόδιο Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, το οποίο είτε δέχεται είτε απορρίπτει την έφεση.
- Τον τελικό λόγο όμως έχει ο Υπουργός Δικαιοσύνης ο οποίος μπορεί να μην συναινέσει στην έκδοση , κατά μια νομική εκδοχή, κατά μια άλλη όμως οφείλει να ακολουθήσει την απόφαση του Αρείου Πάγου. Έχουν συμβεί και οι δυο εκδοχές.
- Παράλληλα όμως οι εκζητούμενοι μπορούν να υποβάλλουν αίτημα χορηγήσεως πολιτικού ασύλου το οποίο κρίνεται από αρμόδιες επιτροπές. Η διαδικασία είναι διοικητική:
- Παρουσιάζονται στην υπηρεσία ασύλου προκειμένου να πραγματοποιηθεί η προβλεπόμενη για τη χορήγηση πολιτικού ασύλου συνέντευξή τους.
- Σε περίπτωση απόρριψης από την υπηρεσία ασύλου της αίτησής τους, οι αιτούντες έχουν και θα αξιοποιήσουν το δικαίωμα προσφυγής σε δευτεροβάθμια επιτροπή που εδρεύει στην Αθήνα και εφόσον υπάρξει και δεύτερη απόρριψη υπάρχει δυνατότητα προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια.
- Τέλος όσον αφορά τον χρόνο εξέτασης της υποβληθείσας αίτησης χορήγησης πολιτικού ασύλου, αυτός ορίζεται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στις 90 ημέρες, ωστόσο οι συνήγοροι υπεράσπισης εκτιμούν πως λόγω της ιδιαιτερότητας της κατάστασης οι διαδικασίες θα επισπευσθούν και ενδεχομένως ο χρόνος να μην υπερβεί τις 8-9 ημέρες.
Παραδείγματα
Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που ο Άρειος Πάγος αρνήθηκε για λόγους "πολιτικών πεποιθήσεων" να εκδώσει εκζητούμενα πρόσωπα. Τέτοια περίπτωση είναι Γεωργιανού που εκζητούνταν από την κυβέρνηση της χώρας του , ενώ είχε υπάρξει αντίπαλός της και τελικά δεν εξεδόθη.
- Επίσης , υπάρχει η περίπτωση του Τούρκου υπηκόου Ι. Α που εκζητούνταν για φόνο από την γείτονα , όμως το αίτημα απορρίφθηκε γιατί "κινδύνευε η σωματική του ακαιραιότητα’. Επίσης περίπτωση του Ιρανού Ν.Ν που εκζητούνταν για ανθρωποκτονία αλλά το αίτημα απορρίφθηκε από τον Άρειο Πάγο γιατί στη χώρα του ισχύει η θανατική ποινή.
Διεθνείς συμβάσεις
Υπάρχουν όμως κι άλλα δεδομένα:
Η Ελλάδα και η Τουρκία συνδέονται με την Σύμβαση περί Εκδόσεως του Συμβουλίου της Ευρώπης του 1957 που σημαίνει πως υπάρχει σύμβαση απευθείας έκδοσης. Η σύμβαση αυτή , όμως, αποκλείει την συνεργασία για πολιτικά και στρατιωτικά εγκλήματα.
- Επιπρόσθετα δε, η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να μην εκδίδει το ζητούμενο πρόσωπο αν το αδίκημα στην χώρα προορισμού τιμωρείται με θάνατο και ο Ελληνικός ποινικός κώδικας προβλέπει ηπιότερη τιμωρία.
- Όμως ούτως ή άλλως η Τουρκία έχει υπογράψει Πρωτόκολλο της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που επιβάλλει τη μη επιβολή ή εκτέλεση της θανατικής ποινής. Δεν εφάρμοσε θανατική ποινή ούτε καν στην υπόθεση Οτζαλάν!
- Οι φωνές όμως περί θανατικής ποινής απο Τούρκους αξιωματούχους, σίγουρα δημιουργούν πρόβλημα.
- Άλλωστε διότι πέραν των άλλων οι οκτώ αιτούντες άσυλο θα μπορούσαν να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εφόσον τεθεί σε κίνδυνο η ζωή τους όταν (και αν ) επιστρέψουν στην Τουρκία. Και η τυχόν προσφυγή τους (βάσει διάταξης της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) θα μπορούσε να στραφεί κατά της χώρας μας , με το αιτιολογικό ότι το πλήγμα που τους επέφερε η ποινή τους, δεν είναι ευθύνη εκείνου που την εκτέλεσε αλλά της χώρας που τους εξέθεσε σε κίνδυνο.
Διαβάστε ακόμα:
*Στην υπηρεσία ασύλου οι οκτώ Τούρκοι στρατιωτικοί
Εντατικές έρευνες για την ανεξήγητη, μέχρι στιγμής, συντριβή του.
Κυρίως κατά μη μουσουλμάνων.
Οι ιατροδικαστικές εξετάσεις εντόπισαν ίχνη ναρκωτικών στα δείγματα μαλλιών του.
Οι συνομιλίες που είχε ο κυβερνήτης του αεροσκάφους με τον πύργο ελέγχου.
Θα βοηθήσει στον προσδιορισμό των αιτιών της συντριβής.
"Συμφωνίες μπορούν να γίνουν, υπογραφές μπορούν να μπουν, διάφορα μηνύματα μπορούν να σταλούν".
Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας θα πραγματοποιηθεί εντός των επόμενων μηνών στην Άγκυρα.
Οι αξιωματούχοι της Χαμάς δήλωσαν στον Φιντάν ότι είχαν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Πρόκειται για μια αεροσυνοδό που ονομάζεται Maria Pappa, και ήταν η προϊστάμενη της καμπίνας του τζετ.
Το αεροσκάφος παρουσίασε τεχνική βλάβη λίγο μετά την απογείωση από την 'Αγκυρα, εξέπεμψε σήμα κινδύνου και χάθηκε από τα ραντάρ πριν συντριβεί – Νεκροί όλοι οι επιβαίνοντες.
Ο επικεφαλής της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης δήλωσε ότι έλαβε την είδηση του θανάτου του αρχηγού.
