Δευτέρα, 12-Σεπ-2016 13:58
Πόσο θα αντέξει η νέα εκεχειρία στη Συρία;
Του Κώστα Ράπτη
Από σήμερα, Δευτέρα 12 Σεπτεμβρίου, με τη δύση του ηλίου, τίθεται σε ισχύ η νέα συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στην οποία κατέληξαν την περασμένη εβδομάδα στην Γενεύη οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και της Ρωσίας Sergei Lavrov. Πρόκειται για μία συμφωνία που επιτεύχθηκε μετά από πολλές αντιστάσεις, ιδίως από αμερικανικής πλευράς, και για την μακροημέρευση της οποίας δεν επικρατεί στους παρατηρητές των συριακών πραγμάτων ιδιαίτερη αισιοδοξία.
Η συμφωνία προβλέπει τον τερματισμό των εχθροπραξιών και την μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στους πολιορκούμενους άμαχους πληθυσμούς για μία δοκιμαστική περίοδο 48 ωρών και κατόπιν για μία εβδομάδα, μετά την οποία ΗΠΑ και Ρωσία θα προχωρήσουν σε ανταλλαγή πληροφοριών και επιχειρησιακό συντονισμό για την ανάληψη κοινών επιθέσεων εναντίον της Jhabat al-Nusra, συριακού παρακλαδιού της Al Qaeda. Οι κυβερνητικές δυνάμεις της Δαμασκού δεν θα έχουν πλέον το δικαίωμα παρά να πλήττουν στόχους του Ισλαμικού Κράτους.
Οι κοινές αμερικανορωσικές επιχειρήσεις αποτελούν κίνηση πρωτοφανή στην ιστορία των δύο κρατών. Ωστόσο, είναι πολλά αυτά που μένει να διευκρινισθούν, καθώς οι δύο δυνάμεις αποφάσισαν να μη δημοσιοποιήσουν λεπτομέρειες του σχεδίου κατάπαυσης του πυρός προκειμένου αφενός να το προστατεύσουν από παρεμβολές τρίτων και αφετέρου να διευκολύνουν πολιτικά τους εαυτούς τους, στον βαθμό που έχουν προβεί σε παραχωρήσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το πράσινο φώς από την Ουάσιγκτον δόθηκε στον Kerry εννέα ολόκληρες ώρες μετά την κατάληξη των συνομιλιών του με τον Lavrov. To Associated Press αναφέρει ότι τόσο ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Ash Carter όσο και ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών James Clapper εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στο προτεινόμενο επίπεδο ρωσοαμερκανικής στρατιωτικής συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία της Γενεύης αποτελεί πιθανότατα το διπλωματικό "κύκνειο άσμα” του Kerry, ο οποίος κάλλιστα θα μπορούσε να χρεωθεί το κόστος των ενδοαμερικανικών γραφειοκρατικών αντιπαραθέσεων σε περίπτωση αποτυχίας της κατάπαυσης του πυρός.
Όπως συνέβη και με την αντίστοιχη συμφωνία που είχε επιτευχθεί τον περασμένο Φεβρουάριο, η κατάπαυση του πυρός έρχεται σε μία στιγμή κατά την οποία οι κυβερνητικές δυνάμεις της Δαμασκού έχουν καταγράψει επιτυχίες στο πεδίο των μαχών. Ειδικότερα, η προέλασή τους στο νοτιοδυτικό Χαλέπι αναιρεί τις επιτυχίες των ανταρτών στην περιοχή το προηγούμενο δίμηνο και διευκολύνει την πολιορκία των ανατολικών συνοικιών που αποτελούν το τελευταίο προπύργιο των αντικαθεστωτικών στην άλλοτε οικονομική πρωτεύουσα της Συρίας.
Η "μάχη του Χαλεπίου” είναι αποφασιστικής σημασίας για την όποια πολιτική διευθέτηση της συριακής κρίσης την επόμενη μέρα, καθώς ο έλεγχος της πόλης, σε συνδυασμό με την εκκαθάριση της περιοχής της Δαμασκού, πλην της Ανατολικής Γούτα, δίνει στο καθεστώς του Bashar al-Assad το ψυχολογικό και αντικειμενικό πλεονέκτημα της κατοχής του πληθυσμιακά, γεωγραφικά και οικονομικά σημαντικότερου τμήματος της Συρίας, ασχέτως του τι θα συνεχίσει να συμβαίνει στο ανατολικό μέρος της χώρας.
Για την συριακή αντιπολίτευση, η οποία δεν έχει παραιτηθεί από τον στόχο της "αλλαγής καθεστώτος”, όπως άλλωστε και για την αμερικανική πλευρά, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε εξαιρετικά άβολη εξέλιξη. Ωστόσο, όλοι οι αντιμαχόμενοι έχουν ανάγκη ανασύνταξης – εξ ού και η προηγούμενη εκεχειρία του Φεβρουαρίου αξιοποιήθηκε για την προετοιμασία των σφοδρών συγκρούσεων του καλοκαιριού.
Η Δαμασκός και οι σύμμαχοί της προσέρχονται όμως στη νέα κατάπαυση του πυρός έχοντας κατοχυρώσει τις στρατιωτικές επιτυχίες τους την προηγούμενη εβδομάδα. Είναι αυτός ο λόγος που οι ρωσοαμερικανικές συνομιλίες στο περιθώριο της Συνόδου της G20 στην Κίνα απέβησαν άκαρπες, αλλά οι αντίστοιχες της Γενεύης όχι.
Ήδη πάντως η ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση Ahrar al-Sham, η οποία υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία, ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία και δεν θα τηρήσει τους όρους της: "Θα εξανεμίσει τις θυσίες του λαού μας και θα ενισχύσει το καθεστώς” δήλωσε με μήνυμά του στο YouTube ο υπαρχηγός της Ali al-Omar. Είχε προηγηθεί νέα αμερικανική έκκλησηπρος τις αντάρτικες οργανώσεις να διαχωρισθούν από την Nusra, με την οποία υπάρχει ιδιαίτερη όσμωση.
Αντιθέτως, η Δαμασκός και η Τεχεράνη φέρεται να έχουν ενημερωθεί καταλλήλως από τη ρωσική πλευρά για τα συμφωνηθέντα και αντιδρούν με διακριτική ευμένεια.
Σε κάθε περίπτωση, πόλεμος και διπλωματία βρίσκονται σε στενή διαπλοκή με τους αντιμαχόμενους να επιχειρούν να κατοχυρώσουν στο κάθε πεδίο τις επιτυχίες που έχουν ή δεν έχουν καταγράψει στο άλλο. Το ερώτημα, συνεπώς, είναι για μεν την αμερικανική πλευρά αν θα εγκαταλείψει χάριν της σταθεροποίησης τον στόχο της "αλλαγής καθεστώτος” και το κεκτημένο της διχοτόμησης και αποκοπής της Συρίας από το Ιράκ και το Ιράν, για δε τη Ρωσία αν θα ήταν διατεθειμένη να ανταλλάξει την υποστήριξη προς τον Assad με την εξασφάλιση μιας θέσης συναναδόχου της νέας Μέσης Ανατολής, από κοινού με τις ΗΠΑ. Οι εξελίξεις στο πεδίο των μαχών, όμως, ενδέχεται και να την απαλλάξουν από το δίλημμα.
Διαβάστε ακόμη:
*Μετ’ εμποδίων η προσπάθεια ειρήνευσης στη Συρία
*Νέο γύρο συνομιλιών μεταξύ συριακής κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, ανακοίνωσε η Μόσχα